حفظ ظرفیت ها و توانمندی ها
نیروگاه‌های حرارتی در تامین برق پایدار و مطمئن چه نقشی را ایفا کردند؟
نگاهی به عملکرد صنعت برق حرارتی در سال جاری حاکی از آن است که امسال یک هزار و ۶۰۵ مگاوات به ظرفیت نیروگاه‌های حرارتی افزوده شده است و بهمن‌ماه امسال با راه‌اندازی واحد بخار نیروگاه سبلان ظرفیت نامی نیروگاه‌های حرارتی ایران به ۶۸ هزار و ۷۷۹ مگاوات رسیده است.
تاکنون ۵۸۲ واحد تولید برق حرارتی در ۱۲۹ نیروگاه کشور احداث شده و در حال حاضر تعداد واحدهای حرارتی تحت مالکیت بخش‌خصوصی و صنایع به ۳۷۹ واحد و ظرفیت نیروگاه‌های حرارتی تحت مالکیت بخش‌خصوصی به ۴۶۲۷۱ مگاوات رسیده است.
۶۷ درصد از مجموع ظرفیت تولید برق حرارتی در اختیار بخش خصوصی است و تاکنون ۱۰۱۱ مگاوات در راستای برنامه دوره اوج بار تابستان سال آینده به ظرفیت نیروگاه‌های حرارتی کشور افزوده شده است.
در پایان سال ۱۳۹۸ متوسط راندمان تولید برق حرارتی کشور ۳۸.۶ درصد بوده که در ۱۰ ماهه نخست امسال این رقم به ۳۸.۸ درصد رسیده است. این مهم با افزوده شدن بخش بخار نیروگاه‌های پرند، عسلویه، ارومیه، فردوسی، شیروان و سبلان به وقوع پیوسته و تا انتهای سال نیز بخش بخار نیروگاه‌های کاسپین و هریس نیز به بهره‌برداری می‌رسند.
احداث واحدهای بخار نیروگاه‌های سیکل ترکیبی بیشترین تاثیر را در افزایش راندمان تولید برق حرارتی دارند؛ به نحوی‌‍‌که احداث هر ۱۰ واحد بخار سیکل ترکیبی حدودا یک‌درصد به متوسط راندمان تولید حرارتی کشور می‌افزاید.
در دوران پیک مصرف تابستان هر سال که اوج مصرف برق کشور در این بازه زمانی رخ می‌دهد، نیروگاه‌های حرارتی نقش بسیار مهمی در تامین برق پایدار و مطمئن برای نقاط مختلف کشور ایفا می‌کنند و عملکرد مناسب آنها عامل موفقیت صنعت برق برای گذر موفق از دوره اوج بار خواهد بود. از این رو صنعتگران عرصه برق حرارتی امسال نیز با اقدامات صورت گرفته موفق شدند تا در بازه زمانی ابتدای سال تا نیمه مردادماه رکورد تولید نیروگاه‌های حرارتی را شکسته و باعث افزایش ۱۱ درصدی تولید این واحدها نسبت به مدت مشابه سال گذشته شوند.
در مدت زمان یاد شده بیش از ۱۴۰ میلیارد کیلووات ساعت انرژی در نیروگاه‌های مختلف کشور (حرارتی، برقابی، تجدیدپذیر، دیزلی، مقیاس‌کوچک و اتمی) تولید شده بود که سهم نیروگاه‌های حرارتی از این رقم حدود ۱۲۷ میلیارد کیلووات ساعت بوده است.
تابستان امسال رکورد پیک برق مصرف روز ۳۱ تیرماه با رقمی بالغ بر ۵۸ هزار و ۲۵۴ مگاوات شکسته شد که حدود ۵۰ هزار و ۸۵۳ مگاوات از این رقم توسط نیروگاه‌های حرارتی تامین شد و عملا بیش از ۸۶ درصد برق مورد نیاز دوره اوج بار توسط نیروگاه‌های حرارتی تامین شده است. نیروگاه‌های حرارتی در پیک تابستان امسال موفق شدند با آمادگی ۹۹ درصدی در مدار تولید باشند؛ این مهم در حالی است که متوسط جهانی این رقم حدود ۹۵ درصد است. در پیک تابستان امسال شاهد شکسته شدن رکورد راندمان تولید برق حرارتی کشور بوده‌ایم، به طوری که در دوران یکساله منتهی به اوج بار امسال، راندمان نیروگاه‌های حرارتی کشور با افزایش نیم‌درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته برای نخستین بار به ۶/ ۳۸ درصد رسید. از دیگر دستاوردهای صنعت برق حرارتی در این دوره شکسته شدن رکورد تولید همزمان نیروگاه‌های حرارتی بوده است. تولید حداکثری نیروگاه‌ها در تامین اوج مصرف همزمان شبکه حدود ۵۷۸۸۷ مگاوات بوده است که نیروگاه‌های حرارتی با ۴۸۸۶۴ مگاوات تولید همزمان و رشد ۳/ ۳ درصدی نسبت به سال قبل، بیشترین افزایش و سهم را به خود اختصاص داده‌اند.
افزایش یک‌هزار و ۶۰۰ مگاواتی ظرفیت نیروگاه‌های حرارتی، انجام به موقع ۹۳ هزار مگاوات برنامه تعمیرات نیروگاهی در کنار آمادگی کامل واحدهای تولید برق حرارتی موجب شده است تا نیروگاه‌های حرارتی کشور تابستان امسال با تولید برق پایدار نقش مهمی را در تحقق برنامه عبور موفق از دوره اوج مصرف ایفا کنند.
از طرفی برای حصول اطمینان از کارکرد مناسب واحدهای حرارتی در دوره اوج بار، همه ساله انجام تعمیرات اساسی و دوره‌ای، بازدید مسیر داغ و اتاق احتراق واحدهای مختلف حرارتی در نیروگاه‌های خصوصی و دولتی از نیمه شهریور تا پایان اردیبهشت‌ماه سال بعد در دستور کار قرار دارد.
در همین راستا برای افزایش آمادگی نیروگاه‌های کشور در پیک تابستان سال آینده حدود ۱۰۰ هزار مگاوات برنامه تعمیرات نیروگاهی پیش‌بینی شده است که براساس ارزیابی صورت گرفته برنامه تعمیراتی در نظر گرفته شده برای این دوره نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشدی ۱۱ درصدی داشته است و تا نیمه بهمن‌ماه بیش از ۴۶ هزار مگاوات از آن انجام شده است.
در دوره منتهی به خرداد امسال نیز با وجود تمامی محدودیت‌های مالی و مشکلات دوران شیوع بیماری کرونا بیش از ۹۰ هزار مگاوات برنامه تعمیراتی توسط ۱۱ هزار نفر از پرسنل نیروگاه‌ها صورت پذیرفت تا خللی برای تامین برق پایدار مشترکان در روزهای اوج مصرف ایجاد نشود. در این میان نگاهی به عملکرد بخش تولید نیروگاه‌های حرارتی حاکی از آن است که این واحدها در ۱۰ ماهه نخست امسال بیش از ۲۵۷ میلیارد کیلووات ساعت انرژی تولید کرده‌اند که این رقم نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیش از هشت درصد افزایش یافته است. میزان تولید نیروگاه‌های حرارتی سال گذشته در همین بازه زمانی حدود ۲۳۷ میلیارد کیلووات ساعت بود.
در حوزه تنوع بخشی به تامین منابع مالی می‌توان به عرضه اوراق سلف موازی استاندارد برق در سال‌جاری اشاره کرد که مرحله دوم آن در ابتدای اسفندماه به ارزش ۷۰۰ میلیارد تومان در بورس انرژی عرضه شد. با این اقدام برق حرارتی نخستین شرکت دولتی در سطح کشور است که توانسته بخشی از منابع مالی مورد نیاز خود را از طریق انتشار اوراق مالی اسلامی (سلف موازی استاندارد برق) تامین کند.
اوراق سلف موازی استاندارد برق ابزار تامین مالی کوتاه مدت (یک یا دوساله) است که بر مبنای قرارداد سلف منتشر می‌شود و براساس آن عرضه‌کننده مقدار معینی از دارایی پایه (برق) را مطابق مشخصات قرارداد سلف استاندارد در ازای بهای نقد به فروش می‌رساند تا در دوره تحویل به خریدار تسلیم کند.
مرحله اول عرضه این اوراق نیز دی‌ماه امسال با ارزش ۶۵۷ میلیارد تومان صورت گرفته بود. عرضه کننده این اوراق شرکت برق حرارتی و بازار اولیه و معاملات ثانویه آن شرکت بورس انرژی ایران است. نرخ اسمی این اوراق ۵/ ۱۸ درصد سالیانه و نوع اوراق نیز با نام، قابل معامله در بورس انرژی ایران و معاف از مالیات خواهد بود.
از دیگر اقدامات انجام گرفته در این بخش به انتشار ۶۵۰ مگاوات اوراق گواهی ظرفیت از ابتدای سال‌جاری در بورس انرژی ایران می‌توان اشاره کرد که استفاده از این راهکارهای تامین مالی مبتنی بر بازار سرمایه ضمن ایجاد تنوع در تامین منابع درآمدی صنعت برق به حفظ و توسعه ظرفیت‌‌های تولید برق کشور نیز کمک شایانی کرده است.
