خانه هوشمند
نسل چهارم لوازم خانگی چه ویژگی‌هایی دارند؟
سرگذشت انقلاب‌های صنعتی
حدود ۲۰۰ سال است که بشر اصطلاحاً بر روی ریل پیشرفت صنعتی و تکنولوژیک سوار شده و این قطار اکنون با سرعت بیشتری به مسیر خود ادامه می‌دهد. این تغییرات پارادایمی در تولید ابتدا شیوه تولید کارخانه‌ها را تحت تاثیر خود قرار داد و سبب شد تا بشر از اواخر قرن هجدهم تاکنون چهار انقلاب بزرگ صنعتی را پشت سر بگذارد.
در سال‌های آخر قرن هجدهم و ابتدای قرن نوزدهم بود که اولین انقلاب صنعتی با تغییر بزرگ در نیروی کار به وقوع پیوست؛ انقلابی که در آن فرآیند ساخت و تولید با عبور از تمرکز بر نیروی کار انسانی و همچنین استفاده از حیوانات با استفاده از ماشین‌های بخار به تکنولوژی جدیدی برای تولید دست یافت. دومین انقلاب صنعتی به اوایل قرن بیستم بازمی‌گردد، زمانی که انسان همزمان از استیل در صنعت تولید و همچنین الکتریسیته استفاده کرد؛ استفاده از این تکنولوژی‌های جدید سبب شد تا کارایی در تولید جهش بسیار بالایی داشته باشد. در همین مرحله از انقلاب‌های صنعتی بود که به کمک تغییر پارادایمی رخ‌‌داده، تولید انبوه و همچنین خط مونتاژ تولید نیز به فرآیندهای صنعتی اضافه شد.
با گذشت زمان و سرعت گرفتن بشر در پیشرفت صنعتی، فاصله زمانی میان انقلاب‌های صنعتی کاهش یافت و در حالی که میان انقلاب اول و دوم صنعتی بیش از صد سال فاصله بود، تغییر پارادایم تولید بعدی در حدود نیم‌قرن طول کشید. اواخر دهه ۵۰ میلادی در قرن بیستم بود که انقلاب صنعتی سوم با تاکید بیشتر بر اجزای الکترونیکی تولید و در نهایت استفاده از کامپیوتر در تولید آغاز شد. مشخصات این دوره را می‌توان در این جمله خلاصه کرد که بشر در فرآیند تولیدی خود با عبور از فرآیندهای آنالوگ و مکانیکی تولید به تکنولوژی دیجیتال و همچنین استفاده از فرآیند اتوماسیون در تولید روی آورد.
در دهه‌های گذشته نیز فرآیند تولید بشر وارد چهارمین فاز خود در تاریخ شد؛ مرحله‌ای که در آن با تاکید بیشتر بر فرآیندهای دیجیتال به ویژه اینترنت اشیا (IOT) و ارتباط متقابل چه در فرآیند تولید و چه در محصول نهایی فناوری دیجیتال را وارد مرحله کاملاً جدیدی کرد. این مرحله از انقلاب‌های صنعتی که با نام صنعت ۴ در دنیا شناخته می‌شود در حقیقت سعی در متصل کردن دنیای فیزیکی به دنیای دیجیتالی دارد.
اینترنت اشیا چیست؟
اینترنت اشیا یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های انقلاب چهارم صنعتی است؛ به زبان ساده اینترنت اشیا به این موضوع اشاره دارد که تجهیزات فیزیکی اطراف انسان و همچنین اشیای مختلف به یک شبکه یکپارچه اینترنتی وصل خواهند شد. هدف اولیه چنین اقدامی کنترل اشیا و وسایل اطراف از طریق گوشی‌های هوشمند و به صورت اینترنتی است. اینترنت اشیا با نفوذ هر‌چه بیشتر در زندگی روزمره انسان مدرن، دامنه نفوذ خود را از وسایل داخل خانه گرفته تا کنترل زیرساخت‌های شهری و ترافیکی، گسترش داده است. اتحادیه بین‌المللی مخابرات اینترنت اشیا را زیرساختی جهانی برای جامعه اطلاعاتی که بر اساس فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی دارای قابلیت تعامل‌پذیری از قبل بوده، تعریف کرده است. یکی از بزرگ‌ترین چشم‌اندازهای فعالیت در اینترنت اشیا، ایجاد شهری هوشمند است. شهری که تمام اجزای آن به وسیله اجزایی هوشمند و متصل به اینترنت با هم در ارتباط هستند. در حال حاضر اینترنت اشیا که سال‌های ابتدایی توسعه خود را پشت سر می‌گذارد در حوزه‌های مختلفی از زندگی بشر نفوذ کرده است. کاربرد در صنعت رسانه، مسائل محیط زیستی، مدیریت زیرساخت‌ها، مدیریت انرژی، پزشکی و مراقبت‌های بهداشتی، حمل‌و‌نقل و در نهایت صنعت لوازم خانگی تنها بخشی از حیطه کاربرد اینترنت اشیا در دنیای امروزی است. هوشمندسازی لوازم خانگی مرحله اول و یکی از بلندترین گام‌های این مرحله از انقلاب‌های صنعتی برای حرکت به سوی شهری هوشمند است.
نسل چهارم لوازم خانگی
هنوز زمان زیادی از شنیده شدن نام نسل جدید لوازم خانگی نگذشته است؛ آینه‌های هوشمند، سیستم صوتی خانگی هوشمند، جاروبرقی‌های نسل جدید و همچنین وسایل آشپزخانه‌ای که تمامی به اینترنت وصل شده‌اند. تقریباً تمام حوزه‌های مربوط به خانه از قبیل روشنایی خانه، بحث امنیت و قفل درها، سیستم گرمایش و همچنین سرمایش، سیستم صوتی، تفریحات خانگی و همچنین لوازم خانگی تحت نفوذ نسل جدید تکنولوژی قرار گرفته‌اند. در حالی که مطالعات نشان می‌دهد در سال ۲۰۱۹ در حدود ۱۳ میلیون دلار از این لوازم به فروش رسیده است، تخمین‌ها حکایت از آن دارد که حجم فروش این نوع از وسایل در سال ۲۰۲۲ به ۵۳ میلیون دلار می‌رسد. البته نباید از یاد برد که این تخمین‌های اولیه از گسترش صنعت لوازم خانگی نسل چهارم است و با توجه به توسعه سریع این نسل از لوازم احتمال سطح گسترش آن بسیار بالاست.
یک خانه هوشمند معمولی
چشم‌انداز این صنعت در بخش لوازم خانگی نشان می‌دهد تمام فرآیندهای فرد پس از بازگشت به خانه تحت تاثیر این لوازم هوشمند قرار خواهد گرفت. به عنوان مثال زمانی که فرد پس از یک روز کاری سخت به خانه بازمی‌گردد سیستم می‌تواند تشخیص دهد بنا به اینکه چه روزی از هفته است فرد تمایل دارد غذا را از بیرون سفارش دهد. پس از سفارش اینترنتی غذا، اگر فرد بخواهد برای استراحت تلویزیون تماشا کند، تلویزیون هوشمند خانه می‌تواند بنا به موقعیت فرد فهرستی از برنامه‌های متنوع را به او پیشنهاد دهد. فهرستی که می‌تواند از مسابقات ورزشی زنده در آن لحظه تا سریال و برنامه‌های کمدی را برای فرد آماده پخش کند.
همچنین این فرد این امکان را دارد که از قبل از تماشای برنامه گرافی از فعالیت‌های روزانه و مقدار مصرف کالری خود و همچنین رژیم غذایی خود را در تلویزیون هوشمند خود تماشا کند. در حالت دیگر این احتمال وجود دارد که فرد نیازی به استراحت نداشته باشد و همچنان بخواهد فعالیت‌های کاری خود را از خانه نیز پیگیری کند؛ موضوعی که در عصر کرونا بیش از پیش به بخشی از زندگی روزمره انسان‌های در خانه تبدیل شده است. مانیتور هوشمند فرد که هم به اینترنت متصل است و هم به ای‌میل شخص دسترسی دارد، می‌تواند پیام‌های رسیده به فرد را به نمایش بگذارد. این فقط بخشی از امکانات خانه‌ای هوشمند است که تمام وسایل آن با یکپارچگی تمام می‌توانند محیطی آرام و لذت‌بخش را برای فرد مهیا کنند.
مزیت لوازم خانگی نسل چهارم
بشر در حال حاضر در عصری به سر می‌برد که تکنولوژی با ورود به حوزه‌های مختلف با سرعت بسیار بالایی در حال پیشرفت است. اگر دهه اول قرن بیست‌و‌یکم میلادی را بتوان دهه پیشرفت تلفن‌های هوشمند نام‌گذاری کرد، حداقل یکی از ویژگی‌های دهه دوم و سوم این قرن پیشرفت در حوزه لوازم خانگی هوشمند و نسل چهارم است. خانه‌های هوشمندی که تمام اجزا و فرآیندهای آن می‌توانند از راه دور، از محل کار توسط گوشی هوشمند کنترل و مدیریت شوند. اگر این تکنولوژی جدید در سال‌های گذشته کالاهایی لوکس به حساب می‌آمدند، اکنون به کمک پیشرفت سریع تکنولوژی طیف وسیعی از خانوارها از جمله طبقه متوسط درآمدی نیز به این تکنولوژی دسترسی پیدا کرده است. در ادامه این گزارش به مزیت‌های نسل چهارم لوازم خانگی نسبت به نسل‌های پیشین آن پرداخته خواهد شد؛ مزیت‌هایی که به این فهرست خلاصه نمی‌شود و در دهه‌های پیش‌رو زندگی انسان در خانه را دچار تحولی بزرگ خواهد کرد.
مدیریت خانه از یک نقطه: این موضوع که تمام فرآیندهای مورد نیاز خانه بتواند از یک نقطه، به عنوان مثال در گوشی همراه کنترل شود، راحتی بسیار زیادی را برای بشر به ارمغان آورده است. این موضوع که بتوان تمام لوازم خانه را که اکنون از طریق شبکه‌ای واحد به یکدیگر متصل هستند، کنترل کرد، پیشرفت بسیار بزرگی چه برای تکنولوژی و چه برای مبحث مدیریت خانه به حساب می‌آید. در عمل، صاحب خانه فقط کافی است کار با یک برنامه در تلفن همراه خود را یاد بگیرد تا پس از آن بتواند تمام درخواست‌های خود را چه درون خانه و چه بیرون از خانه انجام دهد. به عنوان مثال روشن کردن سیستم گرمایش خانه زمانی که فرد از مسافرتی طولانی بازمی‌گردد تنها یک ساعت قبل از رسیدن به خانه موضوعی بود که تا همین دهه‌های اخیر به یک آرزو شباهت داشت.
انعطاف در برابر وسایل جدید: یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های نسل چهارم از لوازم خانگی آن است که سیستم یکپارچه خانه هوشمند، قابلیت انعطاف‌پذیری و سازگاری با وسایل و تکنولوژی‌های دیگر را نیز دارد. در حقیقت مهم نیست که یک فرد در حال حاضر مدل‌های نسبتاً قدیمی را از نسل جدید لوازم خانگی خریداری می‌کند، زیرا سیستم‌های این تکنولوژی قابلیت انطباق با نسل‌های جدیدتر را داراست. در حقیقت زمانی که نسل جدیدتر از لوازم خانگی مبتنی بر اینترنت اشیا به بازار عرضه شود، فرد قادر خواهد بود به راحتی وسیله جدید را جایگزین قبلی کند و آن را به دیگر وسایل و شبکه یکپارچه خانگی خود متصل سازد.
افزایش امنیت خانه: زمانی که بحث امنیت خانه نیز وارد شبکه یکپارچه خانه هوشمند شود، امنیت خانه می‌تواند وارد مرحله جدیدی شود؛ خانه‌های هوشمند ده‌ها ویژگی جدید را در اختیار صاحب خانه قرار می‌دهند تا از بابت امنیت خانه خیالش راحت باشد. بسیاری از این ویژگی‌ها تاکنون گسترش پیدا کرده است و پیش‌بینی می‌شود نسل چهارم لوازم خانگی در این حوزه پیشرفت‌های چشمگیری داشته باشد. به عنوان مثال سیستم اتوماسیون خانگی می‌تواند قبل از اینکه فرد به خواب برود با اتصال به سنسورهای حرکتی، دوربین‌های نصب‌شده در اطراف خانه، سیستم قفل خودکار درها و بسیاری دیگر از امکانات، امنیت خانه را تضمین کند. همچنین فرد می‌تواند هشدارهای امنیتی مختلفی را بر روی دستگاه‌های هوشمند خود از قبیل موبایل و لپ‌تاپ تنظیم کند. از سوی دیگر بحث امنیت خانه و رصد آنلاین آن به کمک نسل چهارم لوازم خانگی دیگر به ماندن و حضور فرد در خانه محدود نمی‌شود. این تکنولوژی این امکان را به صاحب خانه می‌دهد تا از هر کجای جهان تمام فعالیت‌ها در خانه خود را کنترل کند. همانطور که ملاحظه می‌شود نسل چهارم لوازم خانگی امکانات افراد را به سطح جدیدی رسانده است که از قبل قابل تصور نبود.
کنترل از راه دور: این کاربرد جدید از وسایل خانگی با اینکه با برخی از کاربردهای دیگر همپوشانی دارد، اما با توجه به کاربرد بالا در حوزه‌های مختلف باید با عنوانی جداگانه مورد بررسی قرار بگیرد. علاوه بر بحث امنیت، همانطور که اشاره شد به عنوان مثال در یک روز گرم تابستانی و زمانی که فرد در راه رسیدن به خانه است، می‌توان وسایل سرمایشی خانه را از راه دور روشن کرد تا زمانی که فرد به خانه می‌رسد، خانه از دمای مطبوعی برخوردار باشد. همچنین فرد دارای خانه‌ای هوشمند این امکان را دارد که قبل از رسیدن به خانه غذای خود را سفارش دهد. امکانات کنترل از راه دور خانه به این مثال‌ها خلاصه نخواهد شد. فرد می‌تواند در زمانی که خانه نیست اطمینان حاصل کند که چراغ‌های خانه را خاموش کرده است یا نه، یا اینکه چه کسی جلوی خانه او ایستاده است و همچنین این موضوع را کنترل کند که آیا وسایل پخش تصویری و صوتی خانه خاموش است یا روشن مانده است.
افزایش کارایی در مصرف انرژی: این موضوع یکی از مهم‌ترین دستاوردهای تکنولوژی جدید وسایل خانگی به حساب می‌آید که می‌تواند به سود محیط زیست و کاهش مصرف انرژی تمام شود. بسته به اینکه فرد چگونه از سیستم یکپارچه خانه هوشمند خود استفاده می‌کند، این امکان وجود دارد تا مصرف انرژی در خانه و حتی اداراتی که این سیستم را دارند، بسیار کاراتر از گذشته باشد. به عنوان مثال فرد می‌تواند با استفاده از برنامه هوشمند خود گرمایش و سرمایش خانه را به نحوی تنظیم کند که انرژی به صورت بهینه مصرف شود. همچنین بسیاری از این برنامه‌های هوشمند می‌توانند زمان‌بندی سرمایشی و گرمایشی را به شخص پیشنهاد دهند که در وضعیت بهینه مصرف انرژی باشد. همچنین مصرف انرژی در بخش روشنایی خانه نیز تحت تاثیر این صنعت متحول خواهد شد. به عنوان مثال سیستم هوشمند می‌تواند حالتی را در اختیار فرد قرار دهد که روشنایی خانه با میزان نور خورشید تنظیم شود یا زمانی که فرد وارد یک اتاق می‌شود چراغ‌های آن اتاق روشن شود. تمام این امکانات در نسل چهارم لوازم خانگی می‌تواند در خدمت مصرف بهینه انرژی در بیاید که نوید‌بخش دنیای با مصرف کمتر انرژی باشد.
بهبود عملکرد لوازم خانگی: نسل جدید از تکنولوژی حتی می‌تواند عملکرد لوازم و فرآیندها را بهبود ببخشد. به عنوان مثال یک تلویزیون هوشمند می‌تواند فرد را در پیدا کردن کانال‌ها و برنامه‌های مفیدتر یاری کند. یک اجاق گاز هوشمند می‌تواند در فرآیند آشپزی سبب شود فرد بهترین عملکرد را در پختن غذا داشته باشد بدون اینکه دیگر نگران سوختن غذا یا خام بودن آن باشد. همچنین یک سیستم هوشمند سینمای خانگی و پخش‌کننده صوتی می‌تواند در زمانی که فرد از مهمانان پذیرایی می‌کند مدیریت پخش فیلم و موسیقی را بسیار بی‌دردسرتر از گذشته کند. به طور کلی می‌توان گفت سیستم یکپارچه هوشمند لوازم خانگی می‌تواند با افزایش کارایی آنها ماندن در خانه را بسیار لذت‌بخش‌تر و آسان‌تر از گذشته کند.
مدیریت خانه: موضوعی که شاید در نسل جدید لوازم خانگی و امکانات آنها کمتر به چشم بیاید، موضوع مدیریت خانه و تحول آن توسط تکنولوژی نسل چهارم لوازم خانگی است. در یک خانه هوشمند فرد به آسانی می‌تواند عادات روزانه خود را در یک اپلیکیشن برنامه‌ریزی و اجرا کند. به عنوان مثال می‌توان مقدار دیدن تلویزیون را برنامه‌ریزی و زمان‌بندی کرد و همچنین تصمیم گرفت چه غذاهایی با چه ویژگی‌هایی در طول هفته مصرف شود و همچنین مقدار مصرف انرژی را در بازه‌ای بلند‌مدت تنظیم کرد. با این امکانات فرد می‌تواند به طور کامل بر رفتارها و عادات روزانه خود مسلط شود و برنامه دلخواه خود را تنظیم کند.
مزیت هشتم: این مزیت که با دیگر مزیت‌های گفته‌شده تفاوت بزرگی دارد، به قابلیت این تکنولوژی برای بهبود و ارتقای سطح خود بازمی‌گردد. در حال حاضر با توجه به تقاضای بالای مصرف‌کنندگان برای لوازم خانگی نسل چهارم خانگی، شرکت‌های بزرگ فعال در این زمینه رقابت فشرده‌ای را برای تولید وسایل مورد نیاز مصرف‌کنندگان آغاز کرده‌اند. این سرعت در پیشرفت نوید روزهایی را می‌دهد که شاید در حال حاضر قابل پیش‌بینی نباشد و فهرست مزیت‌های این نسل از تکنولوژی بسیار بیشتر از موارد گفته‌شده باشد.
