تسخیر بازارها
فولاد مبارکه برای آینده چه برنامههایی دارد؟
فولاد مبارکه در یک نگاه
شرکت فولاد مبارکه اصفهان از شرکت‌های پیشرو ایرانی است که در زمینه تولید ورق‌های فولادی فعالیت می‌کند. این شرکت با ماموریت ایفای نقش محوری در توسعه صنعتی، اقتصادی و اجتماعی کشور و ارتقای سطح فناوری صنعت فولاد، به‌عنوان سازمانی جهان‌تراز بیش از ۵۰ درصد از مصرف فولاد کشور را جهت استفاده در صنایع خودروسازی و قطعه‌سازی، صنایع فلزی سبک، صنایع فلزی سنگین و لوله‌های انتقال سیالات، صنایع بسته‌بندی، صنایع لوازم خانگی و الکتریکی و صنایع لوله و پروفایل تولید می‌کند. شرکت فولاد مبارکه دارای هفت مجتمع صنعتی در اقصی نقاط کشور بوده و بیش از ۲۰ هزار نفر در بخش‌های مختلف این شرکت به کار اشتغال دارند.
اولین کوره قوس الکتریکی واحد فولادسازی این مجتمع در مهرماه سال ۱۳۷۰ راه‌اندازی شد و در ۲۳ دی‌ماه سال ۱۳۷۱ خطوط تولید این کارخانه بزرگ توسط رئیس‌جمهور وقت افتتاح شد. با ورود محصولات فولادی این شرکت به بازار و افزایش تدریجی تولید تا سقف ظرفیت اسمی ۴/ ۲ میلیون تن بخش عمده‌ای از نیاز کشور به این کالای استراتژیک برطرف شده است. این شرکت در سال‌های پس از رسیدن به ظرفیت اسمی با کسب تجربه و توانمندی اقتصادی برای پاسخگویی به نیاز روزافزون بازار داخلی و خارجی و استفاده بهینه از تجهیزات و ماشین‌آلات تولیدی موجود اقدام به برنامه‌ریزی برای افزایش تولید در قالب طرح‌های توسعه کرد و با استفاده از منابع مالی حاصل از فروش داخلی و ارزی شرکت و استفاده از اعتبارات مالی، ریالی و ارزی اولین مرحله طرح‌های توسعه را اجرا کرد به نحوی که با اجرای این طرح‌ها، تولید شرکت برای رسیدن به میزان حداقل ۳/ ۱۱ میلیون تن مذاب برنامه‌ریزی شده و در حال انجام است. هدف‌گذاری شرکت فولاد مبارکه این است که بتواند بالغ‌بر ۵۰ درصد از تولید فولاد کشور را مطابق با روال سال‌های گذشته بر عهده داشته باشد و محقق کند.
طرح‌های توسعه‌ای
اهمیت طرح‌های توسعه‌ای در صنعت فولاد کشور، راز ماندگاری در چرخه رقابت‌های جهانی است. تعریف و اجرای طرح‌های توسعه پایدار متناسب با نتایج مطالعات بازار و در جهت تامین نیازهای فعلی و جدید بازارهای موجود و بازارهای جدید است. با سرمایه‌گذاری لازم در اجرای طرح‌ها و پروژه‌های توسعه‌ای، علاوه بر جذب تکنولوژی‌های جدید، ایجاد ظرفیت‌های جدید و کاهش قیمت تمام‌شده، شاهد ماندگاری در چرخه رقابت و حفظ و توسعه سهم بازار خود خواهیم بود. تاکید بر این نکته ضروری است که همیشه توسعه پیشگام حرکت و جهش تولید در یک سازمان و شرکت است. به باور بزرگان علم اقتصاد، جهش تولید در مدل فرآیند توسعه اقتصادی، همانند حرکت و پرش به سمت توسعه‌یافتگی و رفاه تلقی می‌شود که البته برای محقق شدن آن باید یک برنامه بلندمدت و جامع را تهیه و به‌درستی اجرا کنیم. در صنعت فولاد که صنعت مادر و یکی از پیشران‌های توسعه اقتصادی کشور است نیز توجه ویژه‌ای به این امر شده و بر اساس طرح جامع فولاد کشور دستیابی به ظرفیت تولید سالیانه ۵۵ میلیون تن فولاد خام در انتهای سال ۱۴۰۴ مدنظر قرار گرفته است. به استناد گزارش پایش طرح جامع فولاد کشور، فولاد مبارکه و شرکت‌های زیرمجموعه‌اش نقش اساسی و اصلی را در اجرای طرح‌های توسعه در راستای دستیابی به سند چشم‌انداز سند فولاد کشور داشته و دارند.
در این میان فولاد مبارکه اصفهان همواره گام‌هایی برای توجه به توانمندی تولید داخلی در صنعت فولاد برداشته است. یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های فولاد مبارکه که خود یک پروژه ملی در کشور نیز به‌شمار می‌رود و در سال‌های اخیر از سوی این مجموعه فولادسازی طراحی شده است، پروژه نورد گرم ۲ است که کارهای مقدماتی آن صورت گرفته و به‌صراحت می‌توان گفت طرح پروژه نورد ۲، یک ابرپروژه است که در حال حاضر در کشور نمونه مشابهی ندارد و حتی شاید بتوان گفت که ظرف چند سال اخیر نیز، چنین پروژه‌ای وارد مدار بهره‌برداری نشده است. این پروژه به‌صورت صفر تا صد از سوی فولاد مبارکه در حال اجراست و مورد حمایت قرار گرفته است. به این معنا که پروژه نورد گرم ۲ به‌صورت مستقیم از سوی خود شرکت فولاد مبارکه، به لحاظ مباحث مالی و مدیریتی پیش خواهد رفت.
پروژه دیگری که وجود دارد، تکمیل طرح صباست که در قالب آن، تغییرات اتوماسیون صورت می‌گیرد؛ ضمن اینکه به موازات این دو پروژه، یک پروژه دیگر که نسبتاً پروژه بزرگی هم به‌شمار می‌رود، نصب یک ایستگاه گاززدایی جدید است که توان فولاد مبارکه را در گریدهای ویژه، بالا می‌برد و در واقع، طرحی برای تولید فولادهای تمیز و یکی از پروژه‌های بزرگ کشور است. همچنین فولاد مبارکه برخی پروژه‌ها را در سنگان راه‌اندازی کرده که شامل دو طرح تولید کنسانتره در قالب دو طرح با ظرفیت هر یک ۵/ ۲ میلیون تن و در مجموع، پنج میلیون تن است که اتفاق خوبی به‌شمار می‌رود. اینها پروژه‌های بزرگی هستند که امسال به بهره‌برداری خواهند رسید.
اقدامات و استراتژی‌ها در فولاد مبارکه همواره با این رویکرد پیش رفته است تا با بهره‌گیری از اصول و سیاست‌های ابلاغ‌شده در قالب سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ و همچنین مفاد برنامه اقتصاد مقاومتی، برنامه تحقق واقعی سیاست جهش تولید در کشور تدوین شده و در این خصوص برنامه‌های مورد اشاره از دو منظر تکمیل زنجیره ارزش و انجام سرمایه‌گذاری‌ها قابل بررسی و در حال پیگیری است. بر این اساس کار به نحوی پیش رفته است که در منظر اول ناظر بر تلاش‌های صورت‌پذیرفته در راستای تکمیل زنجیره ارزش گروه فولاد مبارکه است. این در حالی است که برخی از طرح‌هایی که در این حوزه مطرح شده عبارت است از طرح توسعه فولاد هرمزگان که برای افزایش ظرفیت سالانه تولید از ۵/ ۱ به دو میلیون تن طراحی و اجرایی شده است؛ ضمن اینکه در کنار این طرح تعریف‌شده از سوی فولاد مبارکه، تکمیل زنجیره ارزش کارخانه فولاد سفیددشت در قالب به بهره‌برداری رسیدن خط تولید تختال است که برآوردهای دقیق فولاد مبارکه نشان می‌دهد همین دو طرح مذکور می‌توانند ظرفیت تولید خام گروه فولاد مبارکه و به‌تبع آن کشور را حدود ۱۳ درصد افزایش دهند.
بر این اساس، به‌طور قطع اجرای این طرح‌ها در نهایت منجر به تامین و پوشش ظرفیت‌های بلااستفاده کارخانه‌های نورد فولادی در کل کشور خواهد شد که این خود، کمک شایانی به زنجیره فولاد کشور خواهد کرد. در این میان، بهره‌برداری و افتتاح کنسانتره‌سازی سنگان نیز در زمره همین طرح‌ها در راستای تحقق شعار از «سنگ تا رنگ» که در مجموعه فولاد مبارکه طراحی شده است، قرار می‌گیرد. براساس برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته، یکی از مهم‌ترین دستاوردهای اخیر همین طرح بوده که حاصل تلاش و همت کارشناسان داخلی و تکیه بر توان مهندسی داخلی است. در این میان، پیشبرد فازهای عملیاتی کارخانه الکترود گرافیتی اردکان در جهت کاهش ریسک تامین منابع تولید فولاد طراحی شده است؛ یعنی دستیابی به یکی از حیاتی‌ترین منابع تولید فولاد از طریق روش قوس الکتریک که همان الکترود گرافیتی است و می‌تواند نقش مهمی در تکمیل زنجیره ارزش توام با کاهش ریسک در تداوم تولید فولاد کل صنعت فولادی کشور در سطح ملی و بین‌المللی ایفا کند.
مجموعه تمامی این طرح‌ها و ورود آنها به زنجیره تولید خود می‌تواند زمینه‌ساز شرایط بسیار مناسبی به لحاظ سودآوری و افزایش تولید این گروه صنعتی باشد. نکته حائز اهمیت دیگری که باید به آن توجه کرد آن است که شرکت فولاد مبارکه با انجام مطالعات و بررسی‌های همه‌جانبه و در راستای تحقق سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ در حوزه تولید فولاد، از هیچ کوششی در اجرای پروژه‌های تاثیرگذار در اقصی نقاط کشور دریغ نکرده و همواره به‌عنوان پیشران صنعت فولاد در کشور نقش حمایتی و سازنده خود را به نحو مطلوب ایفا کرده است.
به هر حال، صنعت فولاد اکنون یک صنعت جاافتاده در اقتصاد ایران به شمار رفته و در کشور، بخش مهمی از تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص داده است. از سوی دیگر، به‌موازات نقش‌آفرینی که صنایع فولادی ظرف سال‌های گذشته در اقتصاد ایران داشته‌اند، بالغ‌بر یک سال و نیم است که نقش بسزایی را در ارزآوری برای کشور داشته و بخش عمده‌ای از سبد صادراتی ایران، وابسته به صنعت فولاد است و برخلاف چند سال قبل، اکنون دیگر بر کسی پوشیده نیست که فولاد، یک صنعت بسیار مهم برای توسعه کشور به شمار می‌آید که نه‌تنها در ایران، بلکه در دنیا از جایگاه بسیار مهمی برخوردار شده است؛ به نحوی که بخش زیادی از رشد اقتصادی دنیا و اشتغال تعریف‌شده در کشورهای جهان نیز، نه‌تنها به این صنعت وابسته است، بلکه مستقیماً از آن تغذیه می‌شود. از سوی دیگر، توسعه صنعت فولاد امروز لازمه صنعتی شدن کشورهاست و به‌تبع آن، ایران نیز در این مسیر در حال حرکت است؛ چراکه هرچه کشور صنعتی‌تر باشد، نقش صنعت فولاد در آن بیشتر می‌شود. بر این اساس، ظرفیت‌سازی خوبی در سال‌های اخیر در صنعت فولاد ایران صورت گرفته است و سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران نیز طی سال‌های گذشته سرمایه‌گذاری‌هایی در این مسیر انجام داده که خود باعث شده ظرفیت تولید فولاد کشور، نزدیک به سه برابر افزایش یابد و البته این ظرفیت‌سازی همچنان ادامه دارد.
در مجموع می‌توان گفت برنامه‌های توسعه‌ای فولاد مبارکه تا ۱۴۰۳ شامل تکمیل زنجیره پروژه نورد گرم ۲، احداث واحد تولید کنسانتره سنگ آهن با ظرفیت پنج میلیون تن، فولادسازی ریخته‌گری تختال شرکت فولاد سفیددشت چهارمحال و بختیاری، راه‌اندازی خط نخست سالن ماشین‌کاری شرکت نوین الکترود اردکان (ظرفیت فاز نخست؛ ۳۰ هزار تن) با سرمایه‌گذاری ۸۵ میلیون یورو، احداث واحد فولادسازی و ریخته‌گری بیلت مجتمع فولاد زاگرس اندیمشک (ظرفیت ۴۰۰ هزار تن بیلت)، پروژه افزایش ظرفیت زیر سقف از ۵/ ۱ به دو میلیون تن تختال فولاد هرمزگان (۵۰۰ هزار تن تختال)، پروژه احداث کارخانه تولید ورق عریض شرکت فولاد هرمزگان (۲/ ۱میلیون تن پلیت)، مشارکت در طرح‌های تولید کک نفتی شرکت اروند کک ایرانیان، تولید ۱۰ میلیون تن فولاد در منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس و مشارکت در طرح تولید ۱۰ میلیون تن فولاد در منطقه آزاد چابهار است.
