پا به سن گذاشته‌ها
ناوگان فرسوده چه بر سر سیستم حمل‌ونقل کشور آورد؟
در این میان باید توجه داشت که هزینه‌های صرف‌شده برای تعمیرات آنها در نهایت فایده‌ای ندارد و تنها نتیجه آن هدررفت منابع است. مهم‌ترین نکته، بحث امنیت جاده است. همان‌طور که می‌بینیم آمار تصادفات در کشور بسیار بالاست که یکی از دلایل اصلی آن استفاده از ناوگان فرسوده و غیراستاندارد است. کامیون‌های فرسوده ایمنی جاده را از بین می‌برند که به هیج وجه موضوع کم‌اهمیتی نیست و باید برای آن فکری اندیشید.
شرایط نامطلوب بهره‌وری در حوزه ناوگان حمل‌ونقل جاده‌ای از دیگر آسیب‌های جدی است که این بخش را دربر گرفته و متاسفانه روند صعودی دارد. افزایش سن ناوگان حمل‌ونقل و فرسودگی سطح بالای آنها در قیاس با استانداردهای جهانی موجب کاهش بهره‌وری و ناهماهنگی ترافیکی در جاده‌های کشور شده است. در حال حاضر اختلاف زیادی بین ناوگان داخلی با تکنولوژی‌های بین‌المللی وجود دارد و متناسب با آن باید برای حذف ناوگان غیراستاندارد از حوزه ترانزیت برنامه‌ریزی کرد. یکی از ظرفیت‌های قابل توجه ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی‌ای که دارد، قرار گرفتن در مسیر اتصال بین کشورهای آسیای دور و کشورهای غربی و مسیر ترانزیتی جنوب به شمال است. این پتانسیل از دیرباز به عنوان یک مزیت مطلق وجود داشته هرچند در دوره‌های مختلف، در سطوح متفاوتی از اهمیت قرار داشته است. در حال حاضر انتقادهایی نسبت به وضعیت ناوگان حمل‌ونقل جاده‌ای کشور برای استفاده از ظرفیت‌های ترانزیتی وجود دارد که همیشه مغفول مانده و باعث از دست رفتن فرصت‌های بالقوه کشور شده است. وجود رقابت تنگاتنگ در این حوزه و تلاش کشورهای دیگر برای حضور پررنگ‌تر در این وادی از نکاتی است که نباید از چشم مسوولان و تصمیم‌گیران کشور دور بماند. کشورهای منطقه با تقویت ناوگان حمل‌ونقل خود، بهبود شرایط گمرکی، اصلاح وضعیت جاده‌ای و تامین آنچه در این بخش مهم است، تلاش می‌کنند درآمدها و منابع خود را از حوزه ترانزیت افزایش دهند. در حال حاضر نسبت به همسایگان خود رقابت‌پذیری کمتری داریم.
برای حل‌وفصل این موضوعاتی که به صورت کلی تشریح شد نیازمند بررسی‌های کارشناسی بیشتری هستیم. بدون شک برای تجهیز ناوگان، جایگزینی و توانمندسازی شرکت‌های حمل‌ونقل داخلی باید سیاست‌های حمایتی و مشوق‌های دقیق و کارشناسی را مدنظر قرار دهیم. حذف تعرفه‌های گمرکی و تخصیص تسهیلات برای این بخش بسیار اثرگذار است. تقویت این حوزه به کمک سرمایه‌گذاری بخش خصوصی هزاران مزیت و پیامدهای خوب به دنبال دارد. دولت در این حوزه نیز باید به بخش خصوصی اعتماد کرده و با حذف محدودیت‌ها و موانع دست‌وپاگیر اجازه فعالیت بدهد.
از دولت انتظار داریم برای توانمندی ناوگان حمل‌ونقل جاده‌ای، قدم‌های جدی بردارد؛ برای اتخاذ سیاست‌های کارآمد از نظرات مشورتی بخش خصوصی استفاده کند. به تازگی طرحی برای ورود کامیون‌های سه سال ساخت و در مقابل آن اسقاط یک کامیون فرسوده داخلی با تخفیف ۲۵ درصد حق گمرکی، اجرایی شده که به نظر معضل این حوزه را برطرف نمی‌کند و آن‌گونه که شایسته است به نوسازی ناوگان منجر نمی‌شود. شاید به صورت موقتی مسکن خوبی باشد اما در بلندمدت و به‌طور پایدار جوابگو نخواهد بود؛ این طرح کامل و شفاف نیست. در هر حال امیدوارم اقداماتی در این حوزه صورت بگیرد که نتایج مثبت، پایدار و ارزشمندی برای این بخش داشته باشد و بتوانیم از ظرفیت‌های فراوان کشور بهره ببریم.
