روشنایی خودرو به سبک «صنعت مدرن»
علی چنگی از زیر و بم توسعه قطعه‌سازی خودرو می‌گوید
حال این صنعت به دلیل وابستگی به دولت همواره تحت تاثیر تحولات سیاسی بوده و چشم به حمایت‌های مستقیم و غیرمستقیم دولتی دوخته است. با این حال و با وجود نیم‌قرن سابقه، چالش‌های پیش‌روی این صنعت باعث شده خودروسازی در ایران نتواند همگام با تحولات جهانی حرکت کند و در بازارهای رقابتی حرفی برای گفتن داشته باشد؛ اما طی سال‌های اخیر برخی از شرکت‌های خصوصی با همت، تلاش، تخصص و سرمایه خصوصی توانسته‌اند علاوه بر تامین نیاز داخل صادرات بالقوه‌ای در امر قطعات داشته باشند. از قطعات مهم خودرو که علاوه بر تامین روشنایی نقش زیباآفرینی در قسمت جلو و عقب خودرو دارد چراغ است. به‌طورکلی چراغ خودرو از حدود ۴۰ قطعه مختلف تشکیل شده است که هرکدام وظیفه و کارکرد ویژه‌ای دارند. از اتصالات برقی و مکانیکی گرفته تا بازتاب‌دهنده‌های نور (رفلکتور)، ماژول تامین روشنایی (LEDها)، لنز رویی و... هر کدام از این قطعات درون این مجموعه، لازمه طراحی و مهندسی حرفه‌ای است. یکی از بزرگ‌ترین و مدرن‌ترین تولیدکننده‌های چراغ خودرو در کشور گروه پژوهش صنعت مدرن است. این شرکت در دهه ۷۰ با موضوع ایجاد و راه‌اندازی کارخانه تولیدی و صنعتی برای ساخت و تولید چراغ جلو خودرو سبک و سنگین و موتورسیکلت تاسیس شد. علی چنگی مدیرعامل این شرکت از چالش‌ها، دغدغه‌ها، پیشنهادها و ایده‌های مرتبط با تولید، عرضه و گسترش قطعات خودرو می‌گوید.
بومی‌سازی قطعات در شرایط تحریم یکی از الزامات ادامه حیات صنعت خودرو است. با توجه به این امر چقدر در مسیر به درستی گام برداشته‌ایم؟
تقریباً 30 سال پیش از فروپاشی شرکت تالبوت در انگلستان که از تولیدکنندگان خودرو و قطعات خودرو برای بازار ایران بود، به جهت تامین قطعات مورد نیاز خودروسازان داخلی، تولید قطعات خودرو در داخل کشور شکل گرفت و در طول 30 سال گذشته سرمایه‌گذاری قابل توجهی در بخش‌های مختلف این صنعت انجام شده که هم‌اکنون ظرفیت تولید دو میلیون خودرو در داخل را فراهم کرده است و همچنان کشش سرمایه‌گذاری در این بخش وجود دارد چراکه علاوه بر ظرفیت دو میلیون دستگاه برای خودروسازان، بیش از 20 میلیون خودرو در سطح کشور در حال تردد هستند که حجم متناسبی قطعه نیاز دارند و همچنین با توجه به قیمت‌های بالای قطعات خودرو در خارج از کشور زمینه صادرات خوبی در این خصوص وجود دارد. به‌طور کلی این صنعت ارزش‌آفرینی قابل توجهی دارد چراکه علاوه بر ویژگی‌های اقتصادی، سطح ارتقای دانش در داخل کشور را به همراه داشته و با فراگیری و گسترش آن باعث ارتقای رفتار مهندسی در کل کشور می‌شود. مثلاً در مقایسه بین قطعه‌سازی و صنایع نفت و گاز، فراگیری سطح عمومی دانش مهندسی قطعه‌سازی بسیار اثرگذار است.
نهضت داخلی‌سازی قطعات از رویکردهای بسیار مهم این صنعت است. در این خصوص چه موانع داخلی و خارجی وجود دارد و شرکت شما در این خصوص چه اقداماتی انجام داده است؟
طی سال‌های اخیر با افزایش فشارهای خارجی ناشی از تحریم‌ها، تقریباً تمام بخش‌های صنعت-تجارت و خدمات تحت‌الشعاع این تحریم‌ها قرار گرفت که ریشه آن را باید در ضعف نگرش صحیح سیاستگذاران سیستم اقتصادی دانست که تهدید بالقوه‌ای بود و با اوج‌گیری تحریم‌ها به فعل درآمد. در نتیجه در هر بخشی که سیاست‌های اقتصادی بهتری اعمال شد و رفتارهای خردمندانه‌تری صورت گرفت کمتر دچار مشکل شدند و سازمان‌هایی که نگاه خارجی بیشتری داشتند طبیعتاً دچار مشکلات شدیدی شدند. در قطعه‌سازی نیز در بخشی از امور مانند بدنه، تزیینات، موتور و قوای محرکه اقدامات خوبی انجام شده که عملاً خطوط تولید خودروسازان کمتر دچار مشکل شده‌اند، اما در برخی امور مانند برق و الکترونیک و سیستم سوخت‌رسانی کمتر موردتوجه قرار گرفت یا در انحصار بود که خودروسازان را بیشتر دچار مشکل کرد. شاید به جرات بتوان گفت عدم درک صحیح شرایط سخت تحریم‌ها در داخل کشور به‌مراتب زیان‌بارتر از رفتارهای خارجی‌ها در حوزه تحریم‌ها اثرگذار بوده است. مثلاً برای دور زدن تحریم‌ها، کالاهای تحریمی را باید به نام کالاهای دیگر و تشابهات وارد کرد که عملاً هیچ راهکاری در وزارت صمت و گمرکات در این خصوص دیده نشده است. عملاً نه‌تنها راهکاری ارائه نشده است، بلکه با رفتارهای به‌خصوص خود باعث کندتر شدن چرخه واردات کالاهای تحریمی می‌شوند.
صنعت خودرو قبل از تشدید تحریم‌ها با سونامی قطعات خودرو بی‌کیفیت چینی در بازار روبه‌رو شد، پیامدهای آن چه بود؟
ریشه وجود قطعات بی‌کیفیت در بازار را باید در سیستم داخلی خود جست‌وجو کنیم، قطعات خودرو در طیف وسیعی از دانش فنی و اطلاعات مهندسی سطح بالایی را در خود دارد که توده مردم از آن بی‌خبرند. اگر بازرگانان و تاجران ایرانی اطلاعات کافی و لازم را در حوزه فنی قطعات ندارند و صرفاً به دنبال سودجویی و منفعت‌طلبی خود هستند و اتحادیه‌های صنفی مرتبط با واردات و خدمات خودرویی، وظایف قانونی خود را به‌درستی انجام نمی‌دهند، گناه آن را به گردن تولیدکنندگان چینی نیندازیم. امروزه حجم وسیعی از قطعات مورد مصرف در سطح دنیا در چین تولید می‌شوند و تقریباً هیچ‌گونه مشکل اساسی ندارند و تا زمانی که واردات بی‌رویه توسط افراد غیرحرفه‌ای و بر اساس سودجویی و منفعت‌طلبی شخصی صورت می‌گیرد، این وضعیت ادامه خواهد داشت و تنها راه نجات از این موقعیت، ارتقای سطح دانش و آگاهی شرکت‌های خدمات خودرو، صنوف و انجام وظایف و آگاهی مردم است که بتوانند با شناسایی تولیدکنندگان خوب داخلی هم به سطح کیفی مطلوب و هم رشد و توسعه این حرفه همت گمارند.
بسیاری از متخصصان داخلی‌سازی قطعات را راهبردی دقیق برای عبور از تحریم صنعت خودرو می‌دانند. نگاه شما به این مقوله چیست؟
اگر قطعه‌سازی را پایه و اساس صنعت خودرو و خودروساز را یکی از محوری‌ترین بخش‌های صنعت حمل‌ونقل و به دنبال آن حمل‌ونقل را یکی از ارکان رشد و توسعه جامعه بدانیم، آنگاه به نقش داخلی‌سازی قطعات پی می‌بریم و از هر چیز مهم‌تر اینکه متاسفانه بخش بزرگی از صنعت حمل‌ونقل ما صرفاً با خودروهای سبک و سنگین انجام می‌شود. و اگر آمریکایی‌ها در اولین رفتار با تحریم، صنعت خودرو را هدف‌گذاری می‌کنند، به‌خوبی می‌دانند که اگر موفق به این امر شوند نه‌تنها خودروسازی بلکه در سطح کلان حمل‌ونقل و کلان‌تر از آن به‌راحتی فقط با یک رفتار به‌ظاهر ساده، رشد و توسعه در همه سطوح کشور دچار اختلال خواهد شد. از این‌رو دشمن دانسته اقدام به تحریم خودروسازی و قطعه‌سازی کرده و راه خروج از این بن‌بست، نگاه به توان داخلی جهت تولید است، جایی که با ارتباط موثر با مراکز علمی، تحقیقاتی و پارک‌های علم و فناوری و همچنین سرمایه‌گذاری در شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توان از این مانع عبور کرد.
تولید 20 هزار قطعه یکی از توانمندی‌های شرکت «گروه پژوهش صنعت مدرن» است، برای ارتقای این ظرفیت به چه پیش‌مولفه‌هایی نیاز دارید؟ و در صورت تامین این موارد ظرفیت تولید را به چه میزان ارتقا خواهید داد؟
در خصوص ظرفیت تولید ما توانسته‌ایم با ایجاد زیرساخت‌های لازم از قبیل راه‌اندازی خطوط تولید استاندارد و با تجهیزات روز دنیا و با تکیه بر دانش و آگاهی کارکنان متخصص ظرفیت‌های تولید محصولات خود را به 20 هزار قطعه در روز برسانیم. مولفه‌های پیش‌نیاز جهت ارتقای ظرفیت تولید، نقدینگی جهت افزایش سرمایه‌گذاری در تجهیزات و خطوط است. از این‌رو با توجه به سرمایه‌گذاری‌های صورت‌گرفته و زیرساخت‌های موجود قابلیت ارتقای ظرفیت تولید تا 30 هزار قطعه در روز در شرکت مهیاست.
فکر می‌کنید چرا مردم ایران به تولید ملی بی‌توجه‌اند؟ و برای اصلاح این موضوع چه باید کرد؟
اعتماد عمومی و سرمایه اجتماعی مهم‌ترین دارایی‌های یک سیستم تلقی می‌شوند و متاسفانه بعضی از تولیدکنندگان از این مساله غافل شده و با سودجویی‌های ناشی از کم‌کاری یا کم‌فروشی در کالا و خدمات موجب کاهش اطمینان عمومی از محصولات تولید داخل شده‌اند. مردم جامعه در صورتی حمایت از کالای داخلی را می‌پذیرند که مطمئن باشند سود این حمایت به خودشان بازمی‌گردد. از این‌رو برندسازی و ارائه خدمات پس از فروش و پاسخگو بودن در برابر نیازها و انتظارات مصرف‌کنندگان راهکاری است که برای جلب اعتماد مردم به کالای داخلی پیشنهاد می‌شود. در این میان اما آگاهی‌بخشی مردم از مواهب اجتماعی، سیاسی و اقتصادی حمایت از کالای داخلی از نقش حائز اهمیتی برخوردار است که این وظیفه نهادهای دولتی و رسانه‌های اجتماعی است.
با واردات خودروهای استوک برندهای معروف با قیمت‌های بسیار پایین موافق هستید؟
در خصوص واردات خودروهای استوک به منظور ایجاد توازن در عرضه و تقاضا و ثبات قیمت‌ها در بازار خودرو باید این نکته را لحاظ کرد که با توجه به تعرفه بالای واردات خودرو و قطعات یدکی مربوطه، این امر موجب کاهش قیمت در بازار خودرو نخواهد بود از طرفی با توجه به تحریم‌ها و کمبود لوازم و قطعات یدکی امکان سرویس‌دهی و خدمات پس از فروش وجود ندارد، تنها در صورتی می‌توان به این قضیه با دید مثبت نگاه کرد که با ورود خودرو خارجی فناوری جدیدی نیز وارد شده و امکان تولید و کسب تجربه در خصوص قطعات خودرو را به همراه داشته باشد. در این صورت می‌توان هم ظرفیت عرضه خودرو را افزایش داد و هم امکان تولید قطعات یدکی و دانش فنی را بالا برد.
یکی از ضرورت‌های ایجاد جهش در تولید، فناوری است که به دلیل قدیمی بودن فناوری صنایع ایران، بهره‌وری پایین و هزینه تمام‌شده تولید بالاست اما شرکت شما توانسته با واردات و بومی‌سازی ماشین‌های به‌روز بر این مشکل فائق آید. چطور توانسته‌اید این معضل بزرگ را حل و رفع کنید؟
یکی از مشکلاتی که در بازده اقتصادی صنعت خودرو مطرح است، هزینه‌های سربار بالای این صنعت است، هزینه‌هایی مثل نیروی انسانی، هزینه فناوری قدیمی که با کاهش بهره‌وری، هزینه تمام‌شده تولید را بالا می‌برد. ما با توجه به تجربه مشارکت و راه‌اندازی فناوری تولید با شرکت‌های خارجی و با تکیه بر دانش فنی متخصصان خود و با استفاده از مهندسی معکوس و همچنین شناسایی نقاط ضعف تجهیزات موجود، اقدام به طراحی و ساخت تجهیزات تولید با قابلیت‌های ارتقایافته کردیم؛ یعنی نه‌تنها نقاط ضعف تجهیزات را مرتفع کردیم و از این طریق کیفیت محصولات خود را بهبود بخشیدیم بلکه دانش سازمانی خود را در خصوص برخی فناوری‌ها بومی کرده و نیاز به متخصصان خارجی جهت رفع خرابی و ایرادات را برطرف کردیم.
نگاهتان به حرکت به‌سوی مدل‌های نوین تامین و خدمات پشتیبانی تولید چیست و در این راستا چه کرده‌اید؟
در خصوص حرکت به‌سوی مدل‌های نوین تامین و خدمات پشتیبانی تولید باید این نکته را پذیرفت که برخی از شرکت‌های تامین‌کننده بر اساس واردات و بر مبنای تجاری شکل‌گرفته‌اند که حامیان اصلی واردات و از موانع گسترش داخلی‌سازی هستند، از این‌رو هدایت این بنگاه‌ها به سمت همکاری و مشارکت با تولیدکنندگان داخلی می‌تواند ظرفیت‌های بازرگانی تولیدکنندگان را افزایش دهد. با توجه به ارتباطات موثر این بنگاه‌ها با تامین‌کنندگان، فناوری و فناوری‌های نوین و همچنین شناخت آنان از بازارهای مصرف خارجی، می‌توان با همکاری و تعامل آنها با تولیدکنندگان داخلی، از این ظرفیت برای توسعه تولید داخلی استفاده برد. این دو مزیت بنگاه‌ها می‌تواند علاوه بر ارتقای فنی و کیفی کارگاه‌های داخلی، افزایش تولید و رونق کسب‌وکار را نیز موجب شود.
گروه پژوهش صنعت مدرن به چه میزان به نوآوری معتقد است و در خصوص توسعه شرکت چه اقداماتی در برنامه دارید؟
با بهره‌گیری از سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده نسبت به تجهیز ماشین‌آلات و امکانات به‌روز صنعت مربوطه اقدام کرده به‌طوری که هم‌اکنون دارای فناوری کامل ساخت و تولید چراغ‌های نسل جدید است. آزمایشگاه‌های فنی و کنترل کیفیت این شرکت دارای تاییدیه از سازمان استاندارد ملی ایران بوده و به‌عنوان آزمایشگاه همکار با سازمان استاندارد همکاری مستمر دارد. اهم تجهیزات و امکانات موجود در این شرکت شامل تجهیزات و دستگاه‌های اتوماتیک پوشش‌دهی لنز HARD COATHNG تجهیزات و دستگاه‌های اتوماتیک پوشش‌دهی رفلکتور، انواع دستگاه‌های تزریق پلاستیک و تجهیزات جانبی در اندازه‌های ۸۰ تا ۱۱۰۰ تن، دستگاه‌های آبکاری در خلأ جهت پوشش متالیزه، انواع دستگاه‌های تزریق و پرس BMC، خطوط روباتیک مونتاژ انواع چراغ‌های خودرو، کامپاندینگ مواد اولیه پلیمری، دستگاه‌های تولید کارتن‌های بسته‌بندی، خطوط تولید و مونتاژ انواع وایرست‌های خودرو، انواع ماشین‌آلات و ابزارهای فلزکاری و قالب‌سازی فرز، (CNC)، آزمایشگاه کنترل کیفیت در زمینه‌های تست‌های عملکرد و دوام و محیط‌های فیزیکی و شیمیایی و دستگاه‌های تست نورسنجی و رنگ‌سنجی انواع چراغ‌های خودرو است.
در سال‌های اخیر می‌توان با قطعیت اعلام کرد، طراحی و تولید چراغ خانواده دنا و دناپلاس به‌عنوان پیچیده‌ترین پروژه‌های تولید چراغ در صنعت قطعات یدکی خودرو کشور بوده که تماماً از سوی گروه پژوهش صنعت مدرن و با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی انجام شده است. از طرفی کلیه محصولات این شرکت دارای استاندارد E-Mark از موسسات و آزمایشگاه‌های خارجی و استاندارد ملی ایران بوده و در حال حاضر دارای ISO 9001 , IATF 16949 در سیستم مدیریت کیفیت در صنعت خودرو است. گروه پژوهش صنعت مدرن با وجود محدودیت‌های بین‌المللی که به صنعت خودرو تحمیل شد، بیش از ۸۰ درصد از قطعات مصرفی را با بهترین کیفیت داخلی تولید کرده و با کسب این قابلیت اقدام به ساخت تجهیزات خطوط تولید خود بر اساس بالاترین سطح فناوری قطعه‌سازان خارجی کرده است. با توجه به توسعه فعالیت‌های این شرکت در زمینه تولید لنت ترمز، مایع ضدیخ و آینه جانبی خودرو کارآفرینی چشم‌گیری حاصل شده که این به‌نوبه خود گامی موثر در اشتغال‌زایی و ایجاد فرصت‌های جدید شغلی شده است تا جایی که می‌توان امروز جمعیت خانواده بزرگ مدرن را بالغ بر چهار هزار نفر دانست. در کلام آخر این شرکت متعهد می‌شود با هدف جهش تولید، تولیدات خود را با حفظ و ارتقای کیفیت، توانمندی‌های فنی کسب‌شده در حوزه طراحی و تولید چراغ و اولویت قرار دادن سلامتی کارکنان در ایمن‌ترین شرایط تولیدی و رفاهی تا ۳۰ درصد افزایش دهد تا بتوان گام بزرگ دیگری در قطعه‌سازی ایران برداشت.
