صنعت گچ طی چند دهه گذشته به طور کامل توسط بخش خصوصی اداره شده و به‌صورت معمول از دریافت تسهیلات مالی و بانکی دولتی بی‌بهره بوده است، از این رو در زمینه به‌روز کردن فناوری خود چندان پیشرفت قابل توجهی نداشته است. البته در این میان برخی واحدهای فرآوری گچ در تلاش برای به‌روز کردن فناوری خود برآمده‌اند تا بتوانند به سمت تولیدات جدیدتر در صنعت گچ به پیش بروند و زمینه صادرات بیشتر را فرآهم آورند. شرکت سپید گچ ساوه علاوه بر افزایش تولیدی که طی سال‌های گذشته انجام داده به دنبال این موضوع است که با ایجاد فناوری‌های جدید در خط تولید به سمت تولید گچ‌های پیش ساخته گام بردارد.

شرکت سپید گچ ساوه در سال ۱۳۶۵ با نصب دو کوره دوار در منطقه غرق‌آباد ساوه راه‌اندازی شد؛ ظرفیت اولیه این کارخانه روزانه ۵۰۰ تن گچ ماشینی بود و در سال ۱۳۷۵ کارخانه با اقدامی توسعه‌ای و نصب یک کوره ۵۰۰ تنی ظرفیت تولید خود را به هزار تن در زمینه تولید دو نوع گچ سفیدکاری و سفت‌کاری برای کارهای ساختمانی رساند. همچنین در سال ۱۳۸۲ ظرفیت کارخانه به ۲ هزار تن تولید انواع گچ‌های افزودنی و تولید با دستگاه‌های پاششی برای صادرات افزایش یافت.  هم‌اکنون حدود ۱۸۰ نفر در کارخانه، معادن و حمل و نقل در مجموعه سپید گچ ساوه مشغول به کار هستند.  

 صادرات به کشورهای همسایه

ابوالفضل اقبالیون، مدیرعامل سپید گچ ساوه در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» عنوان کرد: هم‌اکنون در این شرکت انواع گچ ساختمانی، انواع گچ‌های افزودنی‌دار و گچ‌های پاششی با پایه سیمان و پایه گچ و دیوارک‌های گچ جداکننده با ظرفیت ۸۰۰ متر تولید می‌شود. گچ‌های پاششی با پایه سیمان برای سطوح بیرونی ساختمان و گچ پاششی برای سطوح داخلی ساختمان کاربرد دارد.  اقبالیون در ادامه خاطرنشان کرد: کارخانه‌های گچ به دلیل حجم زیاد سنگ که نیاز به حمل و نقل دارد، به اجبار باید در نزدیک‌ترین نقطه معدن گچ ایجاد شوند. کارخانه ما نیز در منطقه غرق‌آباد دارای سه معدن گچ است که ۴ هزار تن در روز ظرفیت دارد.

وی با اشاره به استان‌هایی که گچ‌سپیدساوه را استفاده می‌کنند، عنوان کرد: تولیدات ما در استان‌های کردستان، همدان، تهران، قزوین و مرکزی مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ همچنین به کشورهایی عراق، ترکمنستان و قطر صادرات داشته‌ایم.  

 طرح‌های توسعه‌ای در گرو صندوق توسعه

اقبالیون با اشاره به طرح‌های توسعه این واحد عنوان کرد: طرح‌های توسعه کارخانه مربوط به تولید گچ پیش‌ساخته است که برای راه‌اندازی خط تولید، تمام مراحل آن را انجام داده‌ایم؛ موافقت‌های اولیه این طرح گرفته شده و حتی ماشین‌آلات آن با ظرفیت مناسب خریداری شده است، اما برای راه‌اندازی نهایی این طرح از صندوق توسعه درخواست ملی کرده‌ایم که این درخواست به دلیل تحریم‌ها و مشکلات اقتصادی بانک مرکزی بدون نتیجه باقی مانده است.

وی در پاسخ به این پرسش که فناوری موردنیاز برای گچ پیش‌ساخته چه اندازه نیاز به سرمایه‌گذاری دارد، عنوان کرد: در سال‌های گذشته فناوری آن را خریداری کرده‌ایم؛ در ایران تنها یک شرکت آلمانی این فناوری را دارد و تنها این شرکت می‌تواند گچ پیش‌ساخته تولید کند. شرکت ما نیز تمام مراحل راه‌اندازی را طی کرده و مجوزهای لازم را دریافت کرده و زمین لازم را نیز دارد. حتی صندوق توسعه ملی ۱۵ میلیون یورو به ما اختصاص داده، اما در جریان تبدیل ارز از قیمت ۴۲۰۰ به ۸۴۰۰ تومان و تغییرات نرخ یورو بانک مرکزی اعلام کرد که توان پرداخت آن را ندارد و کار ما نیز متوقف مانده است.

مدیرعامل سپید‌گچ‌ساوه در ادامه با بیان اینکه این فناوری از آلمان خریداری شده، توضیح داد: خط تولید گچ پیش‌ساخته در ایران قابل ساخت نیست و حتی کشورهای همسایه نیز قادر به ساخت آن نیستند؛ اگر این خط ما با این فناوری راه‌اندازی می‌شد، می‌توانستیم ۵۰ درصد محصول خود را به عراق و افغانستان و کشورهای همجوار صادر کنیم. اما از آنجا که صنعت گچ یک صنعت خصوصی به‌شمار می‌رود، دولتی‌ها از جمله وزارت صنعت، معدن و تجارت و همچنین بانک‌ها چندان به مسائل و مشکلات آن توجهی ندارند، این در حالی است که بعد از تغییر قیمت ارز شرکت‌های متعددی توانستند از این صندوق یورو دریافت کنند.

مدیرعامل سپید گچ ساوه در ادامه یادآور شد: طرح توسعه‌ای کارخانه سپید گچ ساوه جزو طرح‌های اقتصاد مقاومتی بود که به تایید رئیس‌جمهور و سه وزیر صنعت، معدن و تجارت وقت رسیده بود. اگر این طرح راه‌اندازی شود، می‌توانیم مهندسی معکوس نیز داشته باشیم تا شرکت‌های دیگر داخلی نیز از آن استفاده کنند و با این مهندسی معکوس می‌توانیم به تحولی در صنعت گچ برسیم.   

 چرا خام‌فروشی؟

عضو هیات مدیره انجمن گچ ایران در ادامه این گفت‌وگو به خام‌فروشی در صنعت گچ کشور اشاره کرد و افزود: ایران از نظر معادن گچ، کشوری بسیار غنی به‌شمار می‌رود که این معادن در سراسر آن پراکنده شده است. همچنین گچ ایران جزو یکی از مرغوب‌ترین گچ‌های دنیاست و در کشور ما امکانات بسیار خوبی برای صادرات گچ هم وجود دارد. اما موضوع آن است که از شهرهایی چون بندرعباس و بوشهر سنگ خام گچ صادر می‌شود، این در حالی است که هیچ یک از کارخانه‌های گچ در کشور که شامل ۲۰۰ کارخانه هستند، به فناوری جدید برای تولید گچ‌های پیش‌ساخته مجهز نیستند. از این‌رو فراتر از مرزهای ایران، گچ ما طرفدار خاصی ندارد و شاهد هستیم که سنگ گچ به کشورهایی چون هند، چین و امارات و... خام‌فروشی می‌شود.

وی ادامه داد: محصولاتی که با فناوری‌های جدید تولید می‌شوند با توجه به ذخیره کردن انرژی و سرعت بیشتر در فرآیند تولید و همچنین سبک‌سازی و کیفیت بالاتر محصول می‌توانند سبب افزایش تولید و راندمان آن برای صادرات بیشتر شوند.  اقبالیون تاکید کرد: کشوری مانند امارات که به اندازه یک استان ما نیست، حدود ۷ تا ۸ کارخانه دارد که با فناوری جدید کار می‌کنند و جالب است که گچ موردنیاز خود را از ایران تامین می‌کنند. همچنین کشوری مانند ترکیه که به اندازه ما معدن گچ ندارد، ۱۵ کارخانه با فناوری جدید دارد، از همین رو این کشورها گوی سبقت صادرات گچ را از ما گرفته‌اند. به گفته وی با ایده‌ها و فناوری‌های جدید می‌توان به سمت جهش اقتصادی پیش رفت و ایده‌های جدید می‌تواند سبب اشتغال‌زایی و ارزآوری بیشتری برای کشور شود.

 برنامه سال ۹۹

مدیرعامل سپیدگچ‌ساوه با اشاره به برنامه‌های شرکت برای سال جاری عنوان کرد: ما براساس برنامه تعیین شده کار را به پیش می‌بریم و با وجود شیوع بیماری کرونا در این دوران هیچ‌گونه تعدیل نیرو نداشته‌ایم.

اقبالیون به وضعیت بازار گچ نیز اشاره کرد و گفت: با توجه به این موضوع که تعداد کارخانه‌های گچ در کشور زیاد است، بیشتر آنها با ۳۰ تا ۴۰ درصد ظرفیت خود مشغول به کار هستند. ما نیز با حداکثر ۵۰ درصد ظرفیت خود مشغول به کار هستیم.  وی در پایان عنوان کرد: از آنجا که صنعت گچ جزو صنایعی است که هیچ مواد اولیه و سوخت وارداتی نیز ندارد، اگر به درستی حمایت شود، می‌تواند همراه با ارزآوری بالایی باشد.