نقشه راه معدنی وزارت صنعت در نیمه دوم ۹۵
در فصل بهار اوضاع خوبی در بخش معدن و صادرات مواد معدنی داشتیم. معدن و صنایع معدنی در نیمه اول سال چه وضعیتی داشت؟
آمارها عملکرد مثبت نشان می‌دهد. صادرات معدن و صنایع معدنی ۵/ ۳ میلیارد دلار در شش ماهه اول بوده است که اگر با این روند پیش برویم، به ۹۵ درصد از برنامه از پیش تعیین‌شده امسال خواهیم رسید.البته برنامه ما نسبت به سال قبل ۵/ ۱میلیارد دلار بیشتر است و اگر صادرات شش ماهه اول را با صادرات شش ماه اول سال قبل مقایسه کنیم ۲۱ درصد رشد داشته و اگر به صددرصد برنامه امسال نرسیم، به ۹۵ درصد در صادرات معدن و صنایع معدنی خواهیم رسید. یکی از شاخص‌های مهم دیگر، تولید فولاد است که تولید آن در شش ماهه اول امسال از مرز ۹ میلیون تن گذشت و اگر با این روند پیش برویم، تا پایان سال ۵/ ۱۸ میلیون تن فولاد تولید خواهیم کرد. امسال طرح‌های زیادی در زنجیره فولاد به بهره‌برداری رسید و۴ میلیون تن ذوب هم امسال به نتیجه می‌رسد. از طرف دیگر ۸ میلیون تن گندله امسال به بهره‌برداری رسید و در این زنجیره ظرفیت کنسانتره به ۴۲ میلیون تن رسید. اینها اتفاقات بزرگی است که در بخش معدن رخ داده است. امروز ظرفیت تولید کنسانتره ۴۲ میلیون تن، گندله ۳۰ میلیون تن، آهن اسفنجی ۲۴ میلیون تن و ذوب نیز ۲۶ میلیون تن است که خبرهای خوبی در این زنجیره است و سایر زنجیره‌ها از جمله مس و آلومنیوم نیز در دست تکمیل است. اگرچه کارهای انجام نشده زیادی در بخش معدن و صنایع معدنی داریم، ولی کلیه اعداد و ارقام به جز سیمان و کاشی، رشد مثبت داشته است. دلیل آن هم به خاطر از رونق افتادن ساخت و ساز در کشور بوده است. کشورهای همسایه نیز که خریدار کالاهای ایرانی اند، ساخت‌وساز را متوقف کرده و به لحاظ امنیتی مشکل دارند.
در مجموع رشد بخش معدن در نیمه اول سال جاری را چه رقمی می‌توان پیش‌بینی کرد؟
عدد باید از طریق مراجع رسمی بانک مرکزی اعلام شود ولی بالای ۶ درصد خواهد بود. البته باید آمارهای رسمی استخراج شود، اما بی تردید رشدی که در بخش معدن خواهیم داشت، از متوسط رشد کشور بالاتر خواهد بود و از رشد صنعت نیز به مراتب پیشی خواهد گرفت.
به رغم رشدهای خوبی که در حوزه فولاد رخ داده است، طرح‌های نیمهتمامی در این بخش وجود دارد که می‌توانند با به مدار آمدن، به رشد سریعتر کمک کند. برای این طرحها چه برنامه‌ای دارید؟
برخی از طرحها عقب مانده اند و این تاخیر دور از انتظار بود. اصلی‌ترین آنها، طرح‌های هفتگانه ایمیدرو است که تاخیر قابل توجهی در راه‌اندازی داشته‌اند. اما عمده آن ناشی از مشکلاتی است که در مراودات تجاری خارجی رخ داده است، چراکه ایمیدرو یک ساختار دولتی دارد و نمی‌تواند آن طور که بخش‌خصوصی کار می‌کند، کار را پیش ببرد. بسیاری از طرح‌های بخش‌خصوصی که همزمان با طرح‌های هفتگانه ایمیدرو آغاز شدند، سالهاست به بهره‌برداری رسیده‌اند. بخشی از این تاخیر می‌تواند مربوط به چارچوب‌هایی باشد که این سازمان باید در انجام پروژه‌ها رعایت کند. بخشی نیز به این برمی‌گردد که آنطور که باید و شاید وقت در مدیریت این طرحها گذاشته نشده است.
تامین مالی این طرحها چطور پیش رفته است؟ آیا فاینانس‌های چینی تماما پرداخت شد؟
فاینانس‌های چینی در ابتدای دولت انجام شد.
یعنی عمده مشکلات در بحث‌های مدیریتی است؟
مشکلات عمده تحریم‌هاست. با این حال بخش‌خصوصی در عین اینکه تحریم بود، کارهای خود را پیش برد، ولی ایمیدرو باید در چارچوب‌های مشخصی کار می‌کرد و کند پیش رفت. یک بخش مشکلات متعلق به تحریم‌ها و بخش دیگر مربوط به مدیریت است.
بخش‌خصوصی یک سری پیشنهادات به اتاق بازرگانی داشت که مدیریت طرح‌های نیمه‌تمام را به عهده بگیرند. گیر کار کجاست که طرح‌های نیمه‌تمام به بخش‌خصوصی واگذار نمی‌شود یا خود آنها از دریافت این طرحها استقبال نمی کنند؟
اولا در دولت جدید این اتفاق رخ داده و طرح‌های هفتگانه به جز یک یا دو مورد، به بخش‌خصوصی واگذار شده است. من کل پروسه ۹ سال گذشته را بیان کردم. در دولت یازدهم، کل پروژه‌های این بخش به غیردولتی‌ها واگذار شد. الان تقریبا همه در طرح‌های هفتگانه به جز یک یا دو مورد، مشارکت دارند و کلید کار را به دست گرفته‌اند. این بحث به دولت قبلی برمی‌گردد که تنها یک مورد را به مشارکت داده بود که فولاد بافق بود و سایرین در دست دولت باقی مانده بود. اما در این دولت با اخذ مشارکت، به کار سرعت بخشیدیم.
اما بخش خصوصی انتظار دارد استراتژی وزارت صنعت، معدن و تجارت را برای نیمه دوم امسال در بخش معدن بداند.
استراتژی وزارت صنعت در بخش معدن همان استراتژی قبلی است و تغییری نکرده. هدف اصلی ما در بخش معدن، تکمیل زنجیره‌های تولید و جلوگیری از خام‌فروشی است. وقتی زنجیره‌های تولید تکمیل نباشد، سرمایه‌گذار چاره‌ای جز خام‌فروشی ندارد. همانطور که در فولاد، چرخه تولید را کامل کردیم، در سایر بخش‌ها نیز پیگیر بوده و از هر بهره‌برداری که بخواهد ارزش افزوده بیشتری به تولید خود بدهد، حمایت می‌کنیم و به او کمک می‌کنیم که ارزش افزوده تا ریال آخر در ایران به دست بیاید. اگر دنبال تکمیل زنجیره ارزش هستیم، بیشتر به خاطر اشتغال در این بخش است. اگر کالا را خام صادر کنیم، ارزش افزوده آن نصیب چینی‌ها می‌شود. اما اگر این فرآوری در حد امکانات کشور باشد، حتی اگر یک مرحله کنسانتره، گندله یا آهن‌اسفنجی را فرآوری کنیم، ارزش افزوده آن در داخل کشور باقی می‌ماند. ترجیح ما این است که تا جایی که می‌توانند محصولات نهایی را صادر کنند، اما بعضا نمی‌شود و اگر حتی دو مرحله فرآوری شود، موافقیم. به همین دلیل عوارضی را که روی کنسانتره وضع شده بود لغو کردیم و عوارض گندله را نیز امسال برخواهیم داشت و تولیدکنندگان چرخه فولاد می‌توانند محصولات را صادر کنند. اکنون آهن‌اسفنجی، فولاد خام و محصولات فولادی هیچگونه عوارضی ندارد. سیاست کلی ما تکمیل زنجیره ارزش در بخش معدن و توسعه اکتشافات است. حالا اگر بخواهیم ذخایر موجود را استفاده کرده و چیزی برای برداشت نداشته باشیم، سیاست عاقلانه‌ای نیست. در کنار بهره‌برداری و رشد تولید، تصمیم داریم اکتشافات سیستماتیک را در داخل کشور انجام دهیم. از این رو کارهای بزرگی انجام و پهنه‌های بزرگی تعریف شده و برای آن از آخرین امکانات بهره گرفته و به ذخایری نیز رسیده‌ایم ولی چون نهایی نشده، اعلام نمی‌کنیم، ولی قطعا پهنه‌ها بی نتیجه نخواهد ماند.
وزارت صنعت هم طرحی داشت که محدوده‌های اکتشافی ای را که بخش‌خصوصی گرفته و فعالیتی روی آن انجام نداده بود،برگرداند.
اکنون ۸۰ درصد این پهنه‌ها آزاد شده است. در سال ۹۲ اکثر جاهایی که می‌شد کار اکتشافی کرد، از سوی افرادی گرفته شده که کار هم نمی‌کردند. آنها را با سیاست‌های وزارتخانه آزاد کردیم و چند مرحله آزادسازی نیز بوده که رسما در رسانه‌ها اعلام شده است و مردم از روز آزادسازی محدوده‌ها آگاه شده‌اند و این اتفاق به صورت مستمر در حال رخ دادن است. هرجا که منطقه آزاد شود، بلافاصله با پیش‌آگهی آزاد می‌کنیم. برای هر آزادسازی حداقل دو ماه پیش‌آگهی می‌دهیم تا مردم اگر علاقمند باشند، آنها را به نام خود ثبت کنند. ما عکس جریمه عمل کردیم و برای اینکه یک نفر پروانه اکتشاف داشته باشد، هزینه را حذف کردیم. اکنون پروانه اکتشاف گرفتن جذابیت دارد، ولی پروانه داشتن جذابیت ندارد. به عبارتی، معدن‌کاوی رونق گرفته ولی معدن‌داری از رونق افتاده است.
در آمارهای صادراتی گمرک، سنگ‌آهن وضعیت بهتری پیدا کرده بود. دلیلش چیست؟
تناژ در سالهای قبل بیشتر شده ولی ا رزش کمتر بوده است. دلیل این است که اکنون در سبد صادرات سنگ‌آهن، کنسانتره برای خود جا باز کرده و باعث شده است به لحاظ دلاری، عدد قابل توجه شود.
در واقع سیاست شما جلوگیری از صادرات خام است؟
ما از هیچ ابزاری برای جلوگیری از صادرات استفاده نمی کنیم و تشویق صادرات در دستور کار است. ما منعی برای صادرات سنگ خام یا سنگ تزئینی خام نداریم، بلکه صادرات مواد معدنی خام را بدون معافیت مالیاتی قرار داده ایم که انگیزه صادرات خام کاهش یابد. ممکن است در آینده عوارضی هم وضع شود، ولی فعلا عوارض ندارد و با سیستم لغو معافیت مالیاتی کاهش یافته است.
ارسال نظر