گام‌های بلند« ایمیدرو» برای توسعه صنایع معدنی

از همین رو، رسالت ایمیدرو سرمایه گذاری و فعالیت در زمینه‌های مختلف از اکتشاف تا انتهای زنجیره تولید و بسترسازی به منظور بسط فعالیت بخش خصوصی و فراهم کردن پیش نیازهای سایر بخش‌های سرمایه‌گذاری خارجی و داخلی بوده و خواهد بود. همگان واقفند که بخش‌های زیربنایی معدن و صنایع معدنی شامل زیرساخت‌های آب، انرژی، حمل و نقل و مهمتراز همه بخش اکتشاف به عنوان پایه اصلی فعالیت‌های معدنی از وظایف اصلی دولت است و سازمان‌های توسعه ای نیز به عنوان بازوی اصلی دولت در بخش معدن باید با برنامه‌ریزی درست و بهره‌گیری و بهره برداری از پتانسیل‌های بالقوه داخلی و خارجی اعم از نیروی انسانی ماهر، جذب سرمایه گذار خارجی و داخلی و هدایت منابع اعتباری به سمت بخش معدن و صنایع معدنی را برعهده داشته باشند. در این راستا توجه ویژه به بخش معدن می‌تواند افزایش سهم در تولید ناخالص ملی، اشتغالزایی و تقویت اقتصاد غیرنفتی را در پی داشته باشد. این موارد خطوط کلی استراتژی این سازمان در بخش‌های مختلف را مشخص کرده و ایمیدرو نیز بر همین اساس در محورهای مختلف به فعالیت خود ادامه خواهد داد که بخش هایی از آن به طور خلاصه عبارتند از:

اکتشاف

سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران با توجه به رسالت توسعه ای خود، برنامه‌های اکتشافی گسترده ای به منظور جبران عقب ماندگی‌ها در این بخش و ایجاد فضاهای جدید در جهت کشف منابع معدنی متنوع برای توسعه بخش معدن در دست اقدام دارد که عبارتند از: تهیه مستندات اکتشافی مطابق با استانداردهای جهانی برای ارائه به سرمایه گذاران داخلی و خارجی و سرمایه‌گذاری اکتشافی در مناطق محروم. در این راستا عملیات اکتشافی در قالب پهنه هایی با وسعت ۲۵۰ هزارکیلومتر مربع در بخش‌های مرزی شرق و غرب کشور و مناطق محروم به منظور ایجاد اشتغال در مناطق کمتر توسعه یافته و ۷۴ پروژه اکتشافی دیگر در مناطق مختلف در حال اجراست. اجرای اکتشافات سیستماتیک برمبنای جدیدترین دستاوردهای علمی به منظور دستیابی به ذخایر معدنی و ایجاد تنوع در فعالیت‌های اکتشافی مواد معدنی که در کشور با ضعف فناوری همراه است،‌ از نکات با اهمیت این طرح به شمار می‌آید. در سال ۹۴ نیز بیش از ۱۸۰ هزار متر حفاری انجام و بالغ بر ۱۳۲ میلیارد تومان در این بخش هزینه شده است.

استخراج و فرآوری

با توجه به اقدامات انجام شده از سوی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران در جهت استفاده بهینه از ذخایر معدنی و به منظور تامین خوراک کارخانه‌های فعلی، طرح‌های در دست اجرا یا برنامه‌ریزی شده و در راستای سند چشم انداز ۱۴۰۴ ،این سازمان نسبت به فعال سازی بخش عمده ای از پتانسیل‌های در اختیار خود اقدام کرده است. بدیهی است اجرای طرح‌های مذکور می‌تواند تاثیر بسزایی در اشتغالزایی و شکوفایی سایر بخش‌های اقتصادی و توسعه پایدار در پی داشته باشد. از جمله اهم اقدامات انجام شده می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

الف: با توجه به فعالیت‌های اکتشافی انجام شده و افزایش ذخیره معدن به ۱۱۰ تن طلای محتوی در معدن زرشوران و اجرای فاز اول کارخانه تولید شمش طلا، فراخوان طرح توسعه طلای زرشوران با برآورد اعتبار ۱۵۵۰ میلیارد ریال آغاز شده است. اجرای این طرح باعث افزایش ظرفیت تولید طلای کشور به میزان حدود ۲تن شمش طلا در سال و اشتغالزایی ۱۴۰ نفر خواهد شد. یادآوری می‌شود که فراخوان مناقصه انتخاب پیمانکار این طرح آغاز شده است.

ب: در بخش سنگ آهن و در راستای طرح جامع فولادکشور، با توجه به ضرورت تسریع در تامین خوراک واحدهای فولادی و در جهت استفاده حداکثری از توان بخش خصوصی اقدامات متعددی در دست انجام بوده که اهم آنها عبارتند از :

۱- سرمایه گذاری و مشارکت در تولید ۵/ ۱۷ میلیون تن کنسانتره و گندله در منطقه سنگان در قالب عقد قرارداد سرمایه گذاری و یا مشارکت با بخش خصوصی که طرح‌های مذکور در دست اجرا هستند.

۲- استفاده از توان بخش خصوصی در قالب قراردادهای استخراج و فروش در بهره برداری از معادن سنگ آهن برای تامین خوراک موردنیاز کارخانه‌های مصرف کننده.

۳- فرآوری سنگ آهن‌های کم عیار هماتیتی معدن جلال آباد با ظرفیت سالانه ۶۲۰ هزارتن کنسانتره پرعیار با اشتغالزایی حدود ۱۵۰ نفر و سرمایه گذاری حدود هزارمیلیارد ریال از طریق جذب سرمایه بخش خصوصی که در سه ماه سوم سال جاری افتتاح می‌شود.

۴- استفاده از توان بخش خصوصی برای به کارگیری بهینه ذخایر کم عیار هماتیتی معادن ناحیه ایران مرکزی با هدف تولید حدود یکصدهزارتن آهن اسفنجی با استفاده از فناوری‌های نوین که در مرحله انعقاد قرارداد است.

ج : در بخش زغال سنگ، طرح احداث کارخانه زغالشویی سوادکوه با ظرفیت تولید ۳۵۰ هزارتن کنسانتره زغالسنگ با سرمایه گذاری حدود ۴۵۰ میلیارد ریال در مرحله تست‌های راه اندازی است. همچنین استفاده از توان بخش خصوصی به منظور تجهیز معادن و استفاده حداکثری از پتانسیل‌های زغال سنگ ناحیه طبس، معدن خمرود و ... در قالب قراردادهای فراخوان جذب سرمایه گذار از سوی سرمایه گذاران بخش خصوصی در دست انجام است.

د: فعال سازی معدن سرب و روی مهدی‌آباد که از جمله معادن بزرگ سرب و روی در کلاس جهانی است، از طریق فراخوان بین‌المللی جذب سرمایه گذار برای آماده‌سازی و استخراج معدن و ساخت کارخانه‌های کنسانتره یا معادل آن به ظرفیت ۸۰۰ هزارتن که در مرحله فرآیند قراردادی بوده و اجرای آن به منظور تامین پایدار خوراک کارخانه‌های داخلی زنجیره تولید سرب و روی ضروری است. علاوه بر این، با توجه به پتانسیل باریت معدن مذکور، جذب سرمایه گذار به منظور فرآوری باریت به میزان ۵۰۰ هزار تن کانسنگ خام ورودی صورت گرفته است.

هـ : در سایر بخش ها از جمله اقدامات انجام شده می‌توان به اصلاحات مکانیکی و فرآیندی، پیاده سازی سیستم تعمیرات پیشگیرانه در شرکت ها و مجتمع‌های تحت پوشش برای افزایش بهره‌وری، در دست انجام بودن مطالعات فرآوری عناصر نادر خاکی و تولید شمش‌هایی از این عناصر در مقیاس آزمایشگاهی اشاره کرد.

و: برگزاری مناقصه و انتخاب پیمانکار معدن تیتانیوم کهنوج با هدف راه اندازی اولین کارخانه فرآوری تیتانیوم در کشور با ظرفیت ۱۳۰ هزارتن کنسانتره و ۷۰ هزارتن سرباره اکسید تیتانیم در سال با برآورد سرمایه‌گذاری بالغ بر ۵هزارمیلیارد ریال که اشتغالزایی ۴۰۰ نفر را در پی خواهد داشت. عملیات اجرایی این طرح از سوی پیمانکاران در نیمه دوم سال جاری آغاز خواهد شد.

زیر ساخت

با توجه به لزوم حمایت دولت در تامین زیرساخت‌های مورد نیاز معادن و صنایع معدنی به عنوان یکی از اساسی ترین پارامترهای اصلی در فعال شدن این بخش و بالابردن رقابت‌پذیری، ازجمله اهم اقدامات در دست انجام از سوی ایمیدرو می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

۱- اجرای مدیریت هماهنگ در تامین حوزه‌های زیرساختی بخش معدن و صنایع معدنی کشور در مناطق گل گهر، سنگان، طبس، مهدی‌آباد، زرشوران و ایران مرکزی

۲- افزایش بهره‌وری وکمک به توسعه زیرساخت حوزه‌های برون بخشی مرتبط با معادن و صنایع معدنی با تعریف طرح‌های توسعه زیرساختی در حوزه راه‌آهن، بنادر و کشتیرانی

۳- کمک به تجهیز و نوسازی ماشین‌آلات معدنی در جهت افزایش توان و ارتقای بهره‌وری تولید از طریق طرح تامین ماشین‌آلات و تجهیزات معدنی و صنایع معدنی با انجام تفاهم نامه سه جانبه ایمیدرو، صندوق بیمه سرمایه‌گذاری فعالیت‌های معدنی و بانک‌های عامل و یا تفاهم‌نامه با شرکت‌های تامین کننده و شرکت‌های سازنده برای ارتقای توان معدنی کشور

۴- برنامه‌ریزی در تامین زیرساخت و نظارت در اجرا و متوازن شدن صنایع، متناسب با زیرساخت‌های منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس، مناطق ویژه صنایع انرژی بر لامرد و پارسیان و منطقه ویژه کاشان

۵- اجرای طرح‌های زیرساختی در بخش‌های جاده، برق و .. از طریق طرح ایجاد زیربناهای لازم در معادن بزرگ و مناطق معدنی با اجرای ۸۰ پروژه زیربنایی بخش خصوصی با اعتباری بالغ بر۵۸۸/ ۵ میلیارد ریال

صنایع معدنی

در بخش صنایع معدنی برای تکمیل زنجیره تولید و ایجاد ارزش افزوده اقدامات اساسی در دست انجام است که اهم آنها عبارتند از:

• انعقاد قرارداد احداث کارخانه تولید شمش آلومینیوم جنوب با ظرفیت ۳۰۰ هزارتن در سال و شروع عملیات اجرایی طرح با سرمایه گذاری بالغ بر ۲/ ۱ میلیارد دلار که منجر به تولید شمش در این مجتمع در سال ۹۷ خواهد شد. با راه اندازی این طرح ظرفیت فعلی تولید آلومینیوم کشور ۶۰ درصد افزایش یافته و به حدود ۸۰۰ هزار تن در سال می‌رسد.

• انعقاد قرارداد با شرکت NFC برای تکمیل خط تولید شمش آلومینیوم جاجرم با ظرفیت ۳۶ هزارتن که در سال آتی راه اندازی خواهد شد.

• فعال سازی طرح تولید آلومینا از نفلین سینیت با انجام «مطالعات فنی اقتصادی بانک پذیر» که پیشرفت آن حدود ۸۰ درصد است و این فاز در سه ماهه سوم سال جاری اتمام خواهد یافت.

• استفاده از توان بخش خصوصی در مشارکت در اجرای طرح احداث کارخانه تولید الکترود گرافیتی.

• انجام مطالعات مهندسی و تهیه گزارش مطالعات فنی اقتصادی بانک پذیر طرح بوکسیت گینه با پیش‌بینی اتمام آن در سه ماهه سوم سال جاری.

• با توجه به افتتاح پایلوت تولید پترولیوم کک و اینکه صنایع تولید فولاد و آلومینیوم وابسته به پترولیوم کک هستند و کل نیاز کشور از طریق واردات تامین می‌شود، پروژه دستیابی به دانش فنی تولید پترولیوم کک با همکاری متخصصان داخلی تعریف و سال گذشته افتتاح شد. در این راستا مطالعات مهندسی پایه به وسیله شرکت اَکسِنس فرانسه برای تهیه گزارش مطالعات فنی اقتصادی بانک پذیر طرح صنعتی تولید پترولیوم کک با پیشرفت۴۰ درصد پیش بینی می‌شود که در سه ماهه سوم سال جاری نهایی و نقشه راه این بخش مشخص خواهد شد.

• راه اندازی ۲ واحد کنسانتره مس به ظرفیت کل ۳۱۰ هزار تن که منجر به افزایش ظرفیت تولید کشور به میزان ۳۳ درصد در این بخش شد.

• بهره برداری از یک پالایشگاه مس ۲۰۰ هزارتنی در استان کرمان با سرمایه گذاری ۱۳۸ میلیون یورو و ۶۳ میلیارد تومان و افزایش ظرفیت تولید کشور به میزان ۸۰ درصد در این بخش.

• به بهره برداری رسیدن کارخانه تولید سیمان ونزوئلا به ارزش ۲۷۳ میلیون دلار.

• انعقاد تفاهم نامه با شرکت‌های مطرح اروپایی برای توسعه صنعت تولید شمش آلومینیوم و صنایع پایین دستی آن در کشور به ارزش بیش از ۳ میلیارد دلار.

• انعقاد تفاهم نامه با شرکت‌های صاحب فناوری چینی برای توسعه صنعت تولید پودر آلومینا و شمش آلومینیوم در کشور به ارزش بیش از ۴ میلیارد دلار.