نگاه جامع تولید برق
مهدی پورهاشم از چگونگی تامین برق و مصائب صنعت برق میگوید
فعالان بازار سرمایه همواره معادن و فلزات را با سهامداری در شرکت‌های معدنی می‌شناسند، چطور شد که به صنعت برق ورود کردید؟ هدف از تاسیس شرکت تولید و توسعه پویاانرژی چه بود؟
شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات، یکی از بزرگ‌ترین هلدینگ‌های سرمایه‌گذاری صنایع معدنی و فلزی در کشور، با نماد «و معادن» در بورس اوراق بهادار تهران فعال است. «و معادن» در سال ۱۳۹۶ به این نتیجه رسید که با توجه به نوع فعالیت سازمان‌های زیرمجموعه خود و وابستگی فراوان آنها به برق و انرژی اقدام به سرمایه‌گذاری در زمینه انرژی کند تا از یک طرف زیرساخت برق مورد نیاز خود را با اطمینان بالاتری فراهم کند و از طرف دیگر رسالت ملی خود را برای کمک به صنعت برق کشور ادا کرده باشد. به همین منظور اقدام به تاسیس شرکت تولید و توسعه پویاانرژی نگین سبز خاورمیانه کرد تا مدیریت پروژه‌های مرتبط با حوزه برق و انرژی این هلدینگ را بر عهده داشته باشد.
در حال حاضر شرایط تولید برق در کشور ما چگونه است؟ آیا نیروگاه‌های موجود به تکنولوژی روز دنیا مجهز هستند؟
در حال حاضر چیزی بالغ بر هشتاد هزار مگاوات ظرفیت تولید برق در سرتاسر کشور نصب شده است. تنوع این ظرفیت نصب‌شده در جدول ۱ قابل ملاحظه است.
متوسط عمر نیروگاه‌های کشور چیزی در حدود ۱۷ سال است و بیش از هفت هزار مگاوات از نیروگاه‌های کشور عمری بالای ۴۰ سال دارند؛ این بدان معنی است که نزدیک به ۱۰ درصد از نیروگاه‌های کشور باید از مدار خارج شوند.
تعدادی بیش از این مقدار هم نیروگاه‌هایی هستند که بیش از ۳۵ سال عمر دارند؛ با این حال از آنجا که نیروگاه‌ها سیستم‌های داینامیک هستند نه استاتیک، عمر مفید محدودی در حدود ۲۵ سال برای آنها متصور است.
بالا بودن عمر نیروگاه‌های کشور به این معنی است که نیروگاه‌های قدیمی با تکنولوژی کهنه و راندمان پایین و هزینه‌های تعمیرات و نگهداری بالا بالاجبار در حال استفاده هستند که برای تولید برق بسیار بیشتر از تکنولوژی‌های روز، سوخت مصرف کرده و آلایندگی‌های بالاتری هم دارند.
توجه به این امر نشانگر لزوم اقدامی عاجل برای به‌روز کردن صنعت نیروگاهی کشور است تا علاوه بر صرفه‌جویی در زمینه سوخت باعث بهبود در راندمان تولید و در نتیجه کسب درآمد بیشتر شود.
با این اوصاف این شرکت چگونه متولد شد و چه فعالیتی را برای آن در نظر گرفته‌اید؟
همان‌طور که خدمتتان گفته شد شرکت تولید و توسعه پویا به همت هلدینگ سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات در دی‌ماه ۱۳۹۶ تاسیس و سپس اقدام به خریداری نیروگاه‌های گازی سمنان و شاهرود کرد.
با توجه به رویکرد صاحبان سهام به منظور اشاعه فرهنگ استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و پاک اقدام به خرید ۵۱ درصد سهام شرکت برق آفتابی هدایت نور کردیم. این شرکت از اولین تولیدکنندگان صفحات خورشیدی پس از انقلاب اسلامی است و در طول فعالیت این شرکت پروژه‌های مختلفی را در اقصی نقاط کشور اجرا کرده است.
در خصوص برنامه‌های در دست اجرا در شرکت تولید و توسعه پویا توضیح دهید. قرار است در چه شهرهایی با چه حجمی فعالیت کنید؟
پس از خریداری نیروگاه‌های گازی سمنان و شاهرود، مطالعات طرح‌های ارتقای راندمان و ظرفیت تولید نیروگاه‌های مذکور از سوی معاونت برنامه‌ریزی و مطالعات اقتصادی شرکت انجام شد که خروجی مطالعات به شرح زیر است:
۱- پروژه افزایش ظرفیت تولید واحدهای گازی سمنان و شاهرود از ۱۶۲ مگاوات به ۱۸۵ مگاوات
۲- پروژه احداث بخش بخار نیروگاه شاهرود با ظرفیت ۱۶۵ مگاوات
۳- پروژه احداث بخش بخار بلوک اول نیروگاه سمنان با ظرفیت ۱۶۵
مگاوات
۴- پروژه احداث بلوک دوم نیروگاه سمنان مشتمل بر دو واحد گازی با ظرفیت ۱۸۵ مگاوات و یک واحد بخار با ظرفیت ۱۶۵ مگاوات
۵- پروژه نیروگاه بازیافت حرارتی از تولید کک در طبس
۶- پروژه احداث ۲۰ مگاوات نیروگاه خورشیدی در سمنان
۷- پروژه احداث ۴۸ مگاوات نیروگاه بادی در خوزستان
دلیل انتخاب نیروگاه‌ها و این پروژه چه بوده است؟ در انتخاب این طرح‌ها چه نکاتی را مدنظر قرار داده‌اید؟
همان‌طور که در فهرست پروژه‌ها مشاهده می‌شود این شرکت اهتمام ویژه‌ای برای بالا بردن راندمان واحدهای گازی خود دارد؛ مساله‌ای که باید در سطح کلان و در کشور نیز مورد توجه قرار گیرد.
در جدول مشاهده می‌شود که حدود ۳۲ درصد (معادل ۲۵ هزار مگاوات) از نیروگاه‌های گازی کشور از نوع گازی هستند و راندمان این نیروگاه‌ها حدود ۳۳ درصد است. به این مفهوم که ۶۷ درصد از سوخت تبدیل به برق نشده و به اشکال مختلف و غالباً حرارت تلف می‌شود.
برای درک بیشتر موضوع توجه شما را به محاسبات زیر جلب می‌کنم.
به عنوان نمونه اگر در نیروگاه شاهرود بخش بخار احداث شود
از خروجی حرارت واحدهای گازی و بدون مصرف هیچ‌گونه سوختی می‌توان برق تولید کرد.
میزان سوخت باید برای برق تولیدشده واحد بخار مصرف می‌شد و در این حالت چیزی معادل ۴۵ هزار مترمکعب گاز در ساعت صرفه‌جویی شده است.
مقدار سوخت صرفه‌جویی‌شده برای یک سال چیزی حدود ۴۰۰ میلیون مترمکعب است. مجدد یادآوری می‌کنم این مقدار گاز صرفه‌جویی‌شده برای ظرفیت ۱۶۵ مگاوات یک واحد بخار است. در حالی که با توجه به حدود ۲۵ هزار مگاوات واحد گازی چیزی در حدود ۱۲ هزار مگاوات پتانسیل نصب واحد بخار در کشور است که منجر به صرفه‌جویی سوختی معادل ۲۹ میلیارد مترمکعب در سال است.
با احتساب قیمت‌های بین‌المللی سوخت و نرخ تسعیر ارز بر لزوم اهتمام بیشتر برای حفظ و حراست از این منابع که به راحتی تلف می‌شوند تاکید می‌شود. در همین راستا طی سفر اخیر ریاست محترم جمهوری و وزیر محترم نیرو به استان سمنان کلنگ طرح‌های توسعه نیروگاه شاهرود و سمنان به زمین زده شد.
امکان تامین برق مورد نیاز شما از طریق نیروگاه‌های موجود فراهم نبود؟ منظور من این است که هزینه راه‌اندازی یک نیروگاه در بودجه شما باعث افزایش هزینه‌ها شد، راه مناسب‌تری نداشتید؟
لزوم داشتن برق پایدار و مطمئن در زیرمجموعه‌های شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات و ایفای نقش صنایع بزرگ برای کمک به کشور برای داشتن زیرساخت برق، ما را مجاب کرد که در این حوزه اقدام به فعالیت کنیم. ضمناً در یک نگاه جامع تولید برق در نهایت منجر به سود بیشتر برای مجموعه هم خواهد شد.
توجه داشته باشید طی سال‌های ابتدای انقلاب اسلامی تا سال ۱۳۹۰ به شکل متوسط سالانه چیزی در حدود هفت درصد نرخ رشد سالیانه مصرف بود که تقریباً به این میزان نیز سرمایه‌گذاری در حوزه تولید انجام می‌شد. طی چند سال اخیر با توجه به بروز رکود اقتصادی این رشد تقاضا و متعاقب آن سرمایه‌گذاری در تولید کاهش یافت.
اگر از رکود خارج شویم و معضل بیکاری مرتفع شود حداقل در سال باید شش هزار مگاوات ظرفیت تولید جدید در کشور نصب شود. اگر به این مقدار حدود سالانه دو هزار مگاوات نیروگاه مسن را اضافه کنیم که بالاجبار باید از مدار خارج شوند ملاحظه می‌شود باید برنامه‌ریزی در حدود هشت هزار مگاوات در سال ظرفیت جدید به نیروگاه‌های کشور اضافه شود.
این حجم از سرمایه‌گذاری در سال رقمی بالغ بر ۵/ ۴ میلیارد دلار بودجه نیاز دارد که دولت به تنهایی قادر به انجام دادن این حجم از سرمایه‌گذاری نیست بنابراین متوجه می‌شویم که هلدینگ‌های بزرگ همانند هلدینگ سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات برای حفظ منافع خود و کمک به توسعه اقتصادی کشور باید به کمک دولت بیایند.
قیمت انرژی در ایران در مقایسه با بسیاری از کشورها پایین‌تر است با این روند آیا سرمایه‌گذاری در این بخش می‌تواند مقرون‌به‌صرفه باشد؟
حوزه انرژی از حوزه‌های زیرساخت است که در تمام کشورها دولت‌ها به عنوان متولی تامین زیرساخت‌ها با برنامه‌ریزی و اعطای مشوق‌های مناسب اقدام به احداث و نگهداری از آنها می‌کنند.
همان‌طور که گفته شد تا اواخر دهه ۸۰ روند رشد تقاضا در کشور با نسبتی منطقی از طریق سرمایه‌گذاری دولت پاسخ داده می‌شد و خلئی در این مورد احساس نمی‌شد.
پس از کاهش سرمایه‌گذاری در حوزه تولید برق و برای جبران آن در برنامه پنجم توسعه کشور به دولت اجازه داده شد تا با انعقاد قراردادهای خرید تضمینی ECA سرمایه‌گذاران را از بازگشت سرمایه خودشان مطمئن کرده و تشویق به سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی کند.
این موضوع اثر مثبتی داشت و باعث انعقاد قراردادهای احداث نیروگاه از سوی بخش خصوصی شد. متاسفانه در اجرا تمام قوانین و مصوبات به درستی اجرا نشد. مثلاً مطابق قانون باید نرخ درآمد آمادگی نیروگاه‌ها سال‌به‌سال و بر اساس نرخ تورم به‌روز شده و ابلاغ شود تا فرآیند بازگشت سرمایه دچار خدشه نشود. این امر از سال ۱۳۹۳ و برخلاف قانون ثابت نگه داشته شده است در حالی که همه‌جا متوجه تورم حاکم از سال ۱۳۹۳ تاکنون بر اقتصاد کشور هستیم.
عدم پرداخت به موقع مطالبات نیروگاه‌های تولیدکننده برق، افزایش نرخ ارز و متعاقب آن بالا رفتن هزینه‌های تعمیرات و نگهداری نیروگاه‌ها که شامل قطعات وارداتی است باعث شده که عرصه به فعالان این حوزه تنگ‌تر شود و رغبت برای ورود سرمایه‌گذاران جدید و سرمایه‌گذاری‌های نو کاهش یابد.
توجه به زمان‌بر بودن پروسه احداث نیروگاه‌های جدید و مسن بودن نیروگاه‌های فعلی و مشکلات مختلف ناشی از کمبود نقدینگی در این صنعت گویای لزوم توجه عاجل دولت به این بخش است تا خدای نکرده در آینده نزدیک شاهد بروز مشکلات عدیده و غیرقابل جبران نباشیم.
ارسال نظر