ظرفیت‌های نهفته در مسیر توسعه شبکه برق کشور

در سناریوی نخست، احداث نیروگاه‌های حرارتی جدید با مشخصات فنی و راندمان بالاتر و درسناریوی دوم، رویکرد تکمیل ظرفیت «قابل استحصال» نیروگاه‌های حرارتی در حال بهره‌برداری، به  عنوان یک راهبرد کلان صنعت برق مورد توجه بوده است. در حالت اخیر، دود پردمای خروجی اگزوز توربین‌های گاز (حدود ۵۰۰ درجه سانتی‌گراد) هرز نرفته و در مسیری از پیش طراحی شده، برای تولید بخار موردنیاز توربین‌های بخار مورد استفاده قرار می‌گیرد. در راهبرد منتهی به سناریوی دوم، سیکل ترکیبی کردن نیروگاه‌های گازی در حالت سیکل ساده و بازتوانی نیروگاه‌های سیکل ساده بخار مورد نظر قرار گرفته است و در کامل‌ترین شکل ممکن، ترکیب دو رویکرد فوق‌الذکر شامل استفاده از تجهیزات نیروگاهی منتهی به راندمان بالا در حالت سیکل ترکیبی، بهترین راه حل ممکن را محقق خواهد ساخت.

براساس آمارهای جهانی سهم کمی از مجموع نیروگاه‌های حرارتی حتی در میان کشورهای در حال توسعه، به صورت سیکل ساده در حال کار هستند و مهم‌ترین دلیل، ارزشمند بودن الزامی سوخت در این کشورها است. بر مبنای اطلاعات موجود صنعت برق ایران، در حال‌حاضر از مجموع ۷۸ هزار مگاوات ظرفیت اسمی نصب‌شده کل نیروگاه‌های کشور، ۸۴ درصد متعلق به نیروگاه‌های حرارتی است که ۷۴ درصد آن به‌صورت سیکل ساده در حال بهره‌برداری است. این سهم اندک به معنای وجود ظرفیت بالقوه‌ای معادل حداقل ۱۴ هزار مگاوات به عنوان فرصت طلایی پیش‌روی مدیران ارشد صنعت برق کشور است تا بدون کمترین تغییری در میزان مصرف سوخت‌های فسیلی و البته با تزریق منابع مالی موردنیاز، بتوانند تقاضای برق دست‌کم چهار تا پنج سال پیش‌رو را پوشش دهند.

گروه مپنا به عنوان یکی از پنج شرکت دارای جایگاهی متمایز به عنوان «صاحب تکنولوژی» تجهیزات اصلی نیروگاهی در دنیا، خصوصا در چند سال گذشته در هر دو مسیر برنامه‌های خود را طراحی کرده است. در بخش نخست و از چندین سال قبل، این مجموعه بزرگ صنعتی، با یادآوری فرصت طلایی ارتقای بهره‌وری نیروگاه‌های موجود، تفاهم‌نامه‌ای برای اضافه کردن حدود ۲ هزار مگاوات بخش بخار به نیروگاه‌های سیکل ساده ایران را به امضا رسانده و کماکان در انتظار تصمیم نهایی برنامه‌ریزان کلان در این بخش برای به‌ثمر نشستن این تلاش مهم ملی است. در همین دوره، این مجموعه از طریق تشکیل یک مشارکت اروپایی (JV) توان خود در بخش بخار را به چند برابر ارتقا داده و آمادگی خود را برای پوشش کامل نیازهای بازار ایجاد کرده است. بر این اساس، هم‌اکنون ظرفیت کاملی برای ساخت و تامین توربین‌های بخار از ۵ مگاوات تا ۶۵۰ مگاوات فراهم شده است و به این ترتیب، هیچ محدودیتی برای تعریف پروژه‌های کوچک، متوسط و بزرگ نیروگاه‌های سیکل ترکیبی در کشور وجود ندارد.

این گروه به‌صورت همزمان و در موفقیتی بی‌نظیر در سطح بین‌المللی، موفق به ارتقای توان و راندمان توربین‌های گازی کلاس E خود در سال ۲۰۱۶ شده و به راندمان ۵۵ درصد در این کلاس از توربین و نیروگاه‌های سیکل ترکیبی دست یافته است. در مسیر دوم، گروه مپنا به دنبال تحقق اهداف استراتژیک خود برای تکمیل سبد محصولات، موفق به نهایی‌سازی قرارداد انتقال دانش فنی کلاس متفاوتی از توربین‌های گازی (کلاس F) با شرکت زیمنس آلمان شده و به این ترتیب، زمینه پاسخگویی به نیاز بازار در توربین‌های گازی با توان بالا را نیز میسر ساخته است. این موفقیت راهبردی، علاوه بر مهیا کردن زمینه انتقال دانش فنی کامل این محصولات به کشور، فرصت ورود به حوزه ساخت نیروگاه‌های سیکل ترکیبی با توان بالاتر توربین‌های گازی (۳۰۷ مگاوات) و با راندمان سیکل ترکیبی ۵۹ درصد را میسر کرده است.

در این مسیر تاکنون با حرکت به سمت احداث نیروگاه کلاس F سیکل ترکیبی با بخش خصوصی و دولتی، آمادگی کامل پوشش تمام نیازهای موجود بازار داخلی و بازار منطقه طی ۱۰ سال آتی را دارد. این هدف ملی، یکی از مهم‌ترین راهبردهای بالادستی صنعت برق کشور (سیکل ترکیبی ساختن نیروگاه‌های جدید با کلاس جدیدی از توربین‌های گازی) را پوشش داده است. در نهایت و علاوه بر موارد فوق، طراحی و توسعه یک توربین گازی مدرن و سیکل‌ترکیبی مربوط به نیازهای آینده ناوگان نیروگاهی کشور هم‌اکنون در گروه مپنا در حال انجام است. این پروژه که با حمایت وزارت نیرو (پژوهشگاه نیرو) انجام می‌شود، با بودجه ۲۰۰ میلیارد تومانی بزرگ‌ترین قرارداد تحقیق و توسعه کشور در بخش غیرنظامی محسوب می‌شود.

 

19-00000