راهکار «دورکاری» برای زنان متاهل
جایگاه دورکاری در دنیا
کمیسیون اروپایی Telework دورکاری را «استفاده از رایانه‌ها و ارتباطات راه‌دور به منظور تغییر موقعیت جغرافیایی محل کار و انجام وظایف شغلی» تعریف کرده است. تعداد کسانی که در دنیا به این شیوه مشغول به‌کارند، به سرعت درحال افزایش است. به‌طوری‌که تخمین زده می‌شود حدود ۶۴ درصد از نیروی کار آمریکا در سال ۲۰۲۰ را دورکاران تشکیل دهند. شهرام صدقی و حبیب‌الله اصغری، دو پژوهشگر ویژگی‌ها و امتیازات دورکاری را مورد بررسی قرار داده‌اند. یک مزیت شغل‌های دورکار برای سیاست‌گذار، هزینه کمتر ایجاد آنها در مقایسه با دیگر شغل‌ها است. در شغل‌های دورکار، مهم‌ترین سرمایه‌گذاری باید برای توسعه زیرساخت‌های مخابراتی و انفورماتیک باشد، اما این هزینه‌ها در مقایسه با هزینه‌های ایجاد شغل‌های سنتی بسیار اندک است. طبق محاسبات انجام‌شده، هزینه ایجاد هر فرصت شغلی در دورکاری حدود ۳۷ درصد مبلغی است که برای ایجاد فرصت‌های شغلی دیگر لازم است.
دورکاری می‌تواند به چند شیوه اجرایی شود. در شکل غالب؛ دورکاران، به‌جای محل کار در محل سکونتشان وظایف شغلی خود را انجام می‌دهند. حدود ۹۰ درصد از افراد دورکار به این شیوه فعالیت می‌کنند و ۱۰ درصد بقیه به شیوه‌های دیگر. معمولا شرکت‌های موفق بزرگ در دنیا، با توجه به شرایط کارمندان خود، این شیوه را به آنها پیشنهاد می‌دهند. گاهی نیز دورکاری به‌عنوان یک تشویق در اختیار کارمندان قرار میگیرد. این افراد حداقل یک روز در هفته به‌صورت دورکاری کار و به‌هنگام کار از کامپیوتر استفاده می‌کنند. نکته‌ای که وجود دارد این‌است‌که در نمونه‌های موفق، از نظر حقوق و مزایا، هیچ تفاوتی بین دورکاران و همکارانشان که در محل کار اصلی حضور دارند، وجود ندارد.
امتیازات دورکاری
مطالعات جهانی نشان می‌دهد که استخدام هر کارمند دورکار به‌طور سالانه، ۱۰ هزار دلار صرفه‌جویی برای کارفرمایان در آمریکا به‌دنبال داشته است. به دلیل اینکه تقاضای سفر در دورکاری کاهش می‌یابد، کاهش آلودگی هوا و ترافیک، اولین مزیت گسترش این شیوه کاری است. کاهش مصرف مواد سوختی و کاهش نرخ بیکاری با ایجاد مشاغل جدید نیز فرصت دیگری است که در اختیار جامعه قرار میگیرد. شرایط اشتغال نیز برای همه شهروندان اعم از معلولان و زندانیان فراهم می‌شود و از اینرو نرخ مشارکت نیز به مرور افزایش خواهد یافت. مطالعات نشان می‌دهد که بهره‌وری در این شیوه کاری، حداقل به میزان ۲۲ درصد ارتقا می‌یابد. کارمندان نیز می‌توانند از حس استقلال شغلی بیشتری بهره‌مند باشند و مخارج رفت‌وآمد خود را کاهش داده و وقت آزاد بیشتری در اختیار داشته باشند. ضمن اینکه برای انجام کار در این شیوه میل بیشتری از سوی آنها مشاهده شده است. یک مزیت مهم دیگر، بهبود شرایط خانوادگی است چراکه با ازدیاد وقت، ارتباطات خانوادگی عمق بیشتری می‌یابد، مخصوصا برای زنان این روش فعالیت می‌تواند مزایای عدیده‌ای داشته باشد.
ایجاد تعادل در زندگی زنان
فروغ‌الصباح شجاع‌نوری به همراه همکارانش در یک پژوهش به تحلیل اثرات دورکاری زنان شاغل و متاهل بر تعادل کار-زندگی پرداخته است. زنان شاغل علاوه بر اینکه بخشی از مسوولیت‌های اقتصادی خانواده را به دوش می‌کشند، در مقایسه با مردان مسوولیت بیشتری را در قبال فرزندان و انجام کارهای خانه دارند. به همین دلیل زنان شاغل همواره با این تضاد به‌عنوان یک چالش روبه‌رو هستند. اگر بین کار و زندگی تعادل مناسبی ایجاد نشود، نارضایتی شغلی، غیبت، کاهش بهره‌وری و اختلالات خانواده از جمله آفت‌های آن خواهد بود. از آن‌طرف نیز سازمان‌ها کارکنان مفید خود را از دست می‌دهند. در نتیجه در چنین حالتی، دورکاری می‌تواند یکی از گزینه‌های روی‌میز باشد. مطالعات جهانی نیز نشان می‌دهد که دورکاری انعطاف‌پذیری بیشتری در مواجهه با مسوولیت‌های شخصی و حرفه‌ای برای دورکاران ایجاد کرده و بهبود توازن کار و زندگی برای آنها به‌وجود آمده است.
پژوهش‌های صورت گرفته بیانگر آن است که بیشترین تاثیر دورکاری با ۵/ ۶۲ درصد در بهبود شرایط سازمانی، ۲۵ درصد در بهبود شرایط خانوادگی و ۵/ ۱۲ درصد در بهبود شرایط محیطی افراد بوده است. پژوهشگران معتقدند که اگر تعریف عملیاتی مناسبی از طرح دورکاری وجود داشته باشد و استانداردهای کار تعیین شود، دورکاری می‌تواند به شکل یک فرصت طلایی برای زنان کشور باشد. این کار می‌تواند یک امتیاز مثبت برای خانواده باشد. محققان بر این باورند که کاهش ساعت کاری زنان یا اولویت آنها در طرح دورکاری، نه به‌عنوان یک امتیاز برای کارمندان زن، بلکه به‌عنوان بهایی برای حفظ سلامت خانواده و جامعه است. تجربه نشان داده است که اجرای دورکاری در سازمان، غیبت، مرخصی استعلاجی و ترک کار را با کاهش روبه‌رو می‌کند. این رویکرد باعث می‌شود تا زنان علاوه بر داشتن شغل، زمان کافی برای وظایف حیاتی همسری و مادری داشته باشند و در عین حال، به مشارکت اجتماعی آنها نیز لطمه‌ای وارد نشود.
مدیران سازمان‌ها می‌توانند با مدیریت تعادل بین کار و زندگی، کارکنانی شاد و خشنود داشته باشند که با علاقه‌مندی، وفاداری و تعهد به سازمان، عملکردی موثر در شغل خود ارائه می‌کنند. در زمان بارداری زنان، کسانی که بیماری موقت دارند، هنگام مراقبت از فرزندان و... دورکاری بهتر از مرخصی‌های متمادی است. نتایج مطالعات داخلی نشان می‌دهد که غیبت‌های برنامه‌ریزی نشده هزینه‌های فراوانی را برای سازمان‌ها دربردارد زیرا موجب استخدام نیروی بیشتر و افزایش زحمت و ناراحتی همکاران و مشتریان می‌شود و بهره‌وری را کاهش می‌دهد، در نتیجه دورکاری برای سازمان نیز به اندازه کافی جذاب است.
ارسال نظر