یار مهربان الکترونیکی
امروزه فناوری‌های نوین توانسته‌اند به بسیاری از نیازهای ما انسان‌ها در زمینه‌های مختلف پاسخ گویند. یکی از این فناوری‌های جدید در عرصه طراحی و ساخت گجت‌های کامپیوتری، کتابخوان‌های الکترونیکی هستند که براساس نیازها و خواسته‌های افراد علاقه‌مند به کتابخوانی طراحی شده‌اند و با وجود این که مدت زمان زیادی از عرضه کتابخوان‌های الکترونیکی نمی‌گذرد، سر و صدای زیادی به راه انداخته‌اند. گرچه پیش از این تصور می‌شد، روزنامه‌هایی شبیه آنچه نخستین بار در مجموعه داستان‌های هری پاتر با آنها آشنا شدیم در داستان‌های علمی ـ تخیلی هستند که برای تبدیل آنها به حقایق زندگی باید سال‌های طولانی درانتظار باشیم، اما دیری نگذشت، این روزنامه‌ها که داشتن تصاویر متحرک از ویژگی‌های منحصربه فرد آنها به شمار می‌رفت، به واقعیت مبدل شده و قدم به زندگی واقعی ما گذاشتند.
امروزه فناوری‌های نوین توانسته‌اند به بسیاری از نیازهای ما انسان‌ها در زمینه‌های مختلف پاسخ گویند. یکی از این فناوری‌های جدید در عرصه طراحی و ساخت گجت‌های کامپیوتری، کتابخوان‌های الکترونیکی هستند که براساس نیازها و خواسته‌های افراد علاقه‌مند به کتابخوانی طراحی شده‌اند و با وجود این که مدت زمان زیادی از عرضه کتابخوان‌های الکترونیکی نمی‌گذرد، سر و صدای زیادی به راه انداخته‌اند. گرچه پیش از این تصور می‌شد، روزنامه‌هایی شبیه آنچه نخستین بار در مجموعه داستان‌های هری پاتر با آنها آشنا شدیم در داستان‌های علمی ـ تخیلی هستند که برای تبدیل آنها به حقایق زندگی باید سال‌های طولانی درانتظار باشیم، اما دیری نگذشت، این روزنامه‌ها که داشتن تصاویر متحرک از ویژگی‌های منحصربه فرد آنها به شمار می‌رفت، به واقعیت مبدل شده و قدم به زندگی واقعی ما گذاشتند. کتابخوانی به شیوه الکترونیک
کتابخوان‌های الکترونیکی دستگاهی پرتابل برای خواندن و مطالعه کتاب‌هایی با فرمت دیجیتالی هستند و می‌توانند پاسخگوی نیازهای افرادی باشند که علاقه خود را به فرم سنتی کتاب در دنیای دیجیتال حفظ کرده‌اند. مهم‌ترین مزایای ابزارهای کتابخوان الکترونیک، قابل حمل بودن، قابلیت مطالعه صفحه حتی در نور آفتاب و نیز عمر طولانی باتری است.
کتابخوان‌های الکترونیکی نقش بسیار مهمی در سهولت کتابخوانی دارند و به این ترتیب می‌توان به کمک آنها، کتاب‌های مورد علاقه را در همه جا با خود همراه داشت تا در هر فرصتی که پیش آمد، بخشی از آنها را بخوانیم. این در حالی است که یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های کتابخوان‌ها این است که در آنها می‌توان اندازه متن کتاب را به دلخواه تغییر داد. از آنجایی که در این کتابخوان‌ها متن کتاب براساس فناوری جدیدی موسوم به E Ink یا جوهر الکترونیکی روی صفحه نمایشگر به نمایش درمی‌آید، در مقایسه با صفحات نمایشگر رایانه‌ای که مجهز به فناوری LED هستند، خواندن متن کتاب یا هر نوشته‌ای راحت‌تر بوده و تنها با یک بار شارژ دستگاه می‌توان هزاران صفحه از کتاب را بدون نیاز به شارژ مجدد خواند. با توجه به چنین ویژگی‌هایی، باید پذیرفت که استفاده از کتابخوان‌های الکترونیکی برای خواندن این نوع کتاب‌ها در لپ‌تاپ‌ها و حتی آیفون‌ها قابل مقایسه نخواهد بود.
رقابت در این حوزه در سال‌های اخیر بسیار زیاد شده است و شرکت‌های بزرگی که در این زمینه فعالیت دارند، همه و همه مدام در حال رو کردن برگ‌های برنده خود هستند تا در این بازار رقابتی از دیگر رقبای خود پیشی گیرند. در حال حاضر دو شرکت بزرگ سونی و آمازون، بازار فروش کتابخوان‌ها را در دست دارند و این در حالی است که در مقابل شرکت‌های دیگری همچون اپل و گوگل با توسعه سیستم‌عامل‌های خود و ارائه تبلت‌ها، یک کتابخانه دیجیتال روی این ابزار‌ها به وجود آورده‌اند. اگرچه تبلت‌های آندرویدی و iPad از بزرگترین رقیبان فناوری E Ink هستند، اما از نظر کار اختصاصی کتاب خواندن قابل رقابت با فناوری E Ink نیستند. مزیت استفاده از صفحات با تکنولوژی E Ink، علاوه بر مصرف بسیار کم باتری، این است که برخلاف صفحه نمایشگر معمولی نور از پشت آن نمی‌تابد و در بلندمدت به چشم آسیبی نمی‌رساند. به علاوه می‌توان آن را در نور مستقیم آفتاب نیز مانند کاغذ معمولی خواند.
با ظهور کتابخوان‌های الکترونیکی و آی پد و رقبایش، در سال‌های اخیر شاهد رونق کتاب‌های الکترونیکی بوده‌ایم، به گونه‌ای که فروش کتاب‌های الکترونیکی با رشد 202 درصدی نسبت به سال‌های قبل، برای اولین بار از مجموع فروش کتاب‌های چاپی بیشتر شده است و این روند بدون شک مدیون طراحی و ساخت کتابخوان‌هایی است که وارد بازار شده اند.
آمازون بزرگترین سایت فروشنده
شرکت‌های زیادی با استفاده از این تکنولوژی کتابخوان به بازار عرضه کرده‌اند، اما کیندل آمازون و سونی ریدر، از مشهورترین و موفق‌ترین کتابخوان‌های عرضه شده به بازار هستند که به‌عنوان محبوب‌ترین کتابخوان‌ها از نظر کاربران شناخته شده‌اند. آمازون بزرگترین سایت فروشنده کتاب‌های کاغذی است که با ارائه کتابخوان الکترونیکی خود موسوم به کیندل، به عنوان نخستین فروشنده تخصصی نسخه الکترونیکی از کتاب‌های آمازون قدم در این عرصه گذاشت. کیندل، کتابخوانی است که می‌تواند حدود 30 ساعت بدون نیاز به شارژ مجدد کار کند و این در حالی است که به‌راحتی در دست جای می‌گیرد و بسیاری از مشکلاتی که کاربران لپ‌تاپ‌ها با آن مواجه می‌شوند، ندارد.
به این ترتیب پیش‌بینی می‌شود در آینده‌ای نه چندان دور نسخه‌های الکترونیکی جایگزین نسخه‌های کاغذی کتابخانه بزرگ آمازون شود. ویژگی منحصربه‌فرد سونی ریدر در مقایسه با کیندل در این است که انتقال آنلاین نسخه‌های مختلف کتاب‌های الکترونیک به آن از طریق درگاه USB امکان‌پذیر است. یکی از انواع جدید کتابخوان‌های سونی، سونی ریدرهای لمسی است که از نظر اندازه، از نمونه‌های قبلی این نوع کتابخوان‌ها کوچک‌تر است. شارژ باتری این کتابخوان لمسی برای مطالعه هفت هزار و ۵۰۰ کتاب کافی است. از آنجایی که این کتابخوان لمسی است، شما تنها با اشاره یک انگشت، می‌توانید کتابی را که می‌خوانید ورق بزنید. قابلیت یادداشت‌برداری در حاشیه متن کتاب و همچنین امکان لایت کردن صفحات یا جملاتی از کتاب از مهم‌ترین ویژگی‌های این نسل جدید کتابخوان‌ها هستند.
از آنجایی که کتابخوان‌های الکترونیکی در حقیقت نوعی کاغذ الکترونیکی تک‌لایه هستند که متن نوشته با استفاده از نوعی جوهر الکترونیکی در سطح آن به نمایش درخواهد آمد، می‌توان از آنها برای مطالعه طولانی مدت استفاده کرد و با توجه به اهمیت این موضوع امروزه اغلب روزنامه‌ها و مجلات، چاپ نسخه‌های الکترونیکی را مورد توجه قرار داده‌اند.
اگر قصد خرید یک کتابخوان الکترونیکی را داشته باشید، با انواع مختلفی از آنها مواجه خواهید شد که از قابلیت‌های مختلفی نظیر اینترنت بی‌سیم، تبدیل متن به گفتار، صفحه نمایش لمسی، بلوتوث، Wi Fi، صفحه نمایش چرخان و... برخوردار هستند. به‌رغم اینکه کیندل و سونی ریدر همچنان در صدر پرفروش‌ترین کتابخوان‌ها در سطح دنیا قرار دارند، کتابخوان‌های جدیدتری با قابلیت‌های منحصربه فرد به بازار عرضه شده است که به نظر می‌رسد به‌زودی به جایگاه مناسبی در جلب رضایت مخاطبان دست یابند.
یکی از این کتابخوان‌ها QVE است که تفاوت آن با دیگر کتابخوان‌ها، انعطاف‌پذیری آن است. شما می‌توانید این کتابخوان بسیار سبک را به‌راحتی همچون یک روزنامه چاپی تا کرده و در کیف خود قرار دهید. نمایشگر آن به اندازه یک کاغذ A4 است و به این ترتیب شما می‌توانید یک نوشته را در اندازه اصلی آن روی نمایشگر مشاهده کنید. به نظر می‌رسد که این کتابخوان بتواند جایگزین مناسبی برای جزوه‌های دانشگاهی باشد. Skiff نیز یکی دیگر از کتابخوان‌های جدید است که کتابخوانی بزرگ و تمام رنگی است و مشاهده تصاویر رنگی کتاب‌های علمی را برای مخاطب خود لذت بخش‌تر خواهد کرد. این کتابخوان بسیار باریک است و علاوه بر اینکه از شبکه‌های Wi Fi و3G پشتیبانی می‌کند، مجهز به حافظه 4 گیگابایتی است. اگرچه اسکیف نیز همانند کتابخوان‌های کیندل و سونی از صفحه نمایشگر لمسی و فناوری E ink برخوردار است، اما می‌تواند تصاویر متحرک را با سرعت 12 فریم در ثانیه به نمایش درآورد و به عبارت دیگر از سرعت نمایش بسیار خوبی در مقایسه با دیگر کتابخوان‌ها برخوردار است.
دیگر از کتاب خواندن خسته نمی‌شوید، اگرچه کتابخوان‌های الکترونیکی فناوری جدیدی هستند، اما این موفقیت مدیون تلاش‌هایی است که سال‌ها پیش و با پیدایش نخستین کتاب‌های الکترونیکی در سال ۱۹۷۱ میلادی آغاز شد. در این کتاب‌ها به جای چاپ متن روی صفحات کاغذ، متن کتاب یا هر نوشته‌ای از طریق لامپ اشعه کاتدی روی یک صفحه نمایشگر به نمایش درمی‌آمد و به این ترتیب به‌تدریج و پس از گذشت ۲۸ سال از پیدایش نخستین کتاب‌های الکترونیکی، سرانجام نخستین نسخه دیجیتالی از کتاب‌های الکترونیکی در سال ۱۹۹۹ منتشر شد و از آنجا که تجربه احساسی مشابه کتابخوانی به شیوه سنتی همواره مورد علاقه کتابخوان‌ها بوده است، در سال‌های اخیر فناوری‌های جدیدی برای آسان‌سازی کاربرد کتاب‌های الکترونیکی و جلب رضایت مخاطبان این کتاب‌ها تحت عنوان کتابخوان‌های الکترونیکی یا ebook reader به بازار عرضه شده است که در حقیقت کامپیوترهای کوچکی با قابلیت ذخیره‌سازی و بازیابی نسخه‌های متعددی از کتاب‌های الکترونیکی هستند. اگرچه در ابتدا تصور نمی‌شد که عرضه کتابخوان‌های الکترونیکی با استقبال چندانی مواجه شود، اما استقبال علاقه‌مندان به کتابخوانی از کتابخوان‌های الکترونیکی، بسیاری از شرکت‌های بزرگ تولیدکننده تجهیزات کامپیوتری را بر آن داشته است تا با انجام تحقیقات بیشتر درباره نیازهای کاربران، نسل‌های جدیدتری از این کتابخوان‌ها را طراحی و به بازار عرضه کنند.
اغلب کتابخوان‌هایی که تا به امروز به بازار عرضه شده‌اند، نمایشگرهایی به اندازه یک دفترچه یادداشت متوسط هستند که متن کتاب‌های الکترونیکی را به صورت صفحات تک‌رنگ به نمایش درمی‌آورند. در حالتی که نور زمینه نمایشگر خاموش باشد، متن کتاب با رنگ سیاه و با وضوح بسیار بالا در مقایسه با نمایش متن کتاب روی نمایشگرهای کامپیوتری، روی صفحه نمایشگر کتابخوان نقش خواهد بست. به نظر می‌رسد که بزرگترین موفقیت کتابخوان‌های الکترونیکی در این باشد که توانسته است، نقش بسیار مهمی در روند جایگزینی متن‌های الکترونیکی با متون چاپی داشته باشد.
بی‌شک توازن متن‌های الکترونیکی در مقایسه با متون چاپی آسان‌تر است و موجب خستگی چشم‌ها نمی‌شود. این در حالی است که علاوه‌بر این کتابخوان‌ها از امکانات دیگری نظیر قابلیت بزرگنمایی متن، انتقال متون مختلف از یک سیستم به سیستم دیگر، یادداشت‌برداری و حتی پخش کتاب‌های صوتی نیز برخوردارند، اما آنچه مسلم است اینکه به نظر نمی‌رسد سیستم‌های پیشرفته الکترونیکی هم قابلیت جایگزینی با کتاب‌های سنتی و حس و حالی که از خواندن متون چاپی روی صفحات کاغذ در افراد ایجاد می‌شود، داشته باشند. به عبارت دیگر ورق زدن صفحات یک کتاب یا حاشیه‌نویسی در گوشه و کنار یک صفحه کتاب، خاطراتی هستند که نمی‌توان آنها را به فراموشی سپرد، اما شاید در آینده‌ای نه چندان دور کتابخوان‌های جدیدی طراحی و ساخته شود که بیش از پیش تداعی‌گر فرمت فیزیکی کتاب‌های چاپی باشند و برای مثال کتابخوان‌هایی داشته باشیم که بتوانیم به صورت مجازی یا حتی واقعی صفحات آن را ورق بزنیم و حتی صدای ورق زدن صفحات آن کتاب را نیز بشنویم.
اگرچه هنوز راهی طولانی را در جایگزین شدن کتابخوانی به شیوه نوین با کتابخوانی به شیوه سنتی پیش رو خواهیم داشت، اما به نظر می‌رسد که این فناوری‌های جدید بتواند سرآغاز فصل جدیدی در فناوری اطلاعات و ارتباطات باشد.
کتابخانه‌های دیجیتال
انسان‌ها همواره به دنبال یافتن راهی برای سهولت در انجام کارهای مختلف بوده‌اند. هر گاه فکر می‌کنیم فناوری‌ای به حد کمال خود رسیده، تحول شگرفی در آن زمینه به وقوع می‌پیوندد. کتاب و کتابخوانی هم از این قاعده مستنثی نیستند. در گذشته‌های دور انسان‌ها تفکرات و آموخته‌هایشان را روی تخته سنگ‌های دیوار غار‌ها می‌نوشتند اما به مرور زمان ابزارهای بهتری برای این کار در اختیار آنها قرار گرفت تا این که کتاب‌های دیجیتال و کتابخوان‌های دیجیتال دنیای جدیدی را پیش روی ما گشودند. نخستین کتاب‌های دیجیتالی که موضوع آنها به راهنمای استفاده از نرمافزارهای جدید عرضه شده به بازار محدود می‌شد تنها برای گروه خاصی از مخاطبان نوشته می‌شد. تاریخ کوتاه متن‌های الکترونیک شاهد ظهور و گسترش قالب‌های متعددی بوده است که برخی از آنها را شرکت‌های بزرگ تولید نرم‌افزار پشتیبانی می‌کردند و برخی دیگر تحت حمایت نرمافزارهای متن باز بوده است. کار با این نرم‌افزارها چندان آسان نبود ودامنه محدود طرفداران متون الکترونیک نیز مزید بر علت می‌شد تا شرکت‌های بزرگ چندان علاقه‌ای به کار در این زمینه نداشته باشند و بازار کتاب الکترونیک به صورتی زیرزمینی گسترش یابد.
نخستین ناشران کتاب‌های الکترونیک تنها سراغ آثاری می‌رفتند که در مالکیت عمومی قرار داشت؛ یعنی فاقد حقوق مؤلف بود. در همین زمان بود، نویسندگانی که نمی‌توانستند ناشران را قانع کنند تا آثار آنها را منتشر کند به سراغ دنیای وب آمدند تا با شیوه چاپ آنلاین کتاب، دیگران را نیزشریک نوشته‌های خود کنند. به این ترتیب فهرست‌های غیررسمی کتاب‌های الکترونیک روز به روز روی شبکه جهانی گسترش یافت.
اما داستان راه‌اندازی کتابخانه‌های دیجیتال نیز همانند بسیاری از دیگر فناوری‌ها برگرفته از ایده‌ای است که به طور ناگهانی به ذهن یک محقق جوان خطور کرده و در نهایت به عنوان مبنایی بر ورود به عصر کتابخوانی دیجیتال مورد استفاده قرار گرفت. 4 ژوئیه 1971 مهندس جوانی مشغول تماشای آتش بازی در روز استقلال آمریکا بود که هوس کرد ساندویچ بخورد. فروشنده نسخه‌ای از اعلامیه استقلال آمریکا نیز لابه لای اغذیه به او داد.این مهندس جوان که مایکل‌هادت نام داشت تصمیم گرفت متن اعلامیه را برای دوستانش در شبکه محدود دانشگاهی بفرستد؛ اما نتوانست آن را از راه ایمیل پست کند؛ چون دستگاه کامپیوتر توانایی چنین حجم کاری را نداشت و با ارسال چنین ایمیلی از کار می‌افتاد؛ بنابراین آن را در جایی به اشتراک گذاشت و با ارسال پیامی برای دوستانش از آنها خواست این متن را دانلود کنند؛ این متن نقطه عطفی برای شروع به کار کتابخانه آنلاین گوتنبرگ بود و در حقیقت نخستین کتاب الکترونیکی محسوب می‌شد که در جایی به اشتراک گذاشته شد.
در دسترس بودن و حمل آسان تنها مزایای کتاب‌های الکترونیک نیست، در حال حاضر بیش از دو میلیون عنوان کتاب الکترونیک روی شبکه جهانی وجود دارد که برخی را می‌توان رایگان دانلود کرد اما برای باقی باید پول پرداخت کنید و البته قیمت آن از کتاب‌های معمولی ارزان‌تر است. کتاب دیجیتال جای کمتری اشغال می‌کند، در یک دستگاه کتابخوان می‌توانید تا هزار و ۵۰۰ کتاب را یکجا داشته باشید و بدیهی است که با یک حافظه جانبی می‌توانید این مقدار را چندین برابر کنید. در کتاب دیجیتال می‌توانید کلمات را جست‌وجو کنید یا زیر جملات را به صورت موقت خط بکشید و‌هایلایت کنید. همچنین می‌توانید فونت کتاب را بزرگ‌تر یا کوچک‌تر کنید. علاوه بر آن می‌توانید به‌راحتی از آخرین صفحه ای که خوانده‌اید مطالعه را از سر بگیرید. با یک دستگاه کتابخوان الکترونیک می‌توان کلیپ تماشا کرد و این در حالی است که حتی تاریکی مطلق نیز مانع مطالعه نمی‌شود. از این نظر در میزان انرژی که برای روشن کردن لامپ لازم است صرفه‌جویی می‌شود؛ باتری دستگاه نیز تا یک هفته انرژی مورد نیاز کتابخوان را تامین می‌کند. با استفاده از کتابخوان‌ها می‌توانید صدها کتاب را همیشه با خود حمل کرده و در هر لحظه با استفاده از جست‌وجوی قوی، به مطالب خود دسترسی داشته باشید.
نسل جدید کتابخوان‌ها
بعضی‌ها عادت دارند هنگام کتاب خواندن کتاب را دست شان بگیرند و در حالی که پشت میز نشسته‌اند کتاب بخوانند، بعضی‌ها دراز می‌کشند و کتاب می‌خوانند، بعضی‌ها بلند می‌شوند و می‌نشینند و خلاصه هر جور که راحت‌تر باشند در متن کتابی که می‌خوانند غرق می‌شوند. بعضی‌ها در تاکسی و اتوبوس و قطار هم کتاب می‌خوانند و بعضی‌ها تنها در اتاق‌های خلوت و ساکت می‌توانند چیزی بخوانند.
عادت‌های کتاب خواندن در میان افراد مختلف متفاوت است اما این روزها عادت‌های کتابخوانی با گذشته فرق‌هایی کرده که پذیرفتن آن برای خیلی از کتابخوان‌های قدیمی آسان نیست و با این فضا احساس غریبگی می‌کنند. بله منظورمان همین کتاب خواندن به شیوه الکترونیکی است، همین کتاب‌های جدید که دیگر از جنس کاغذ نیستند و از عناصر دیجیتالی تشکیل شده‌اند و این نسل جدید کتابخوان‌ها مقوله جدیدی در دنیای کتاب و کتابخوانی هستند که هنوز برای بسیاری از پیشکسوتان این عرصه قابل لمس نیستند. در میان نسل سومی‌ها، این کتاب‌ها جایگاه متفاوتی دارند. خیلی از جوان‌ها حالا دیگر این کتاب‌ها را بخشی عادی از زندگی شان می‌دانند در حالی که برای بعضی‌ها هنوز کتاب الکترونیکی یک موضوع مجازی است نه واقعی و تا وقتی کتاب در کتابخانه‌شان نباشد، آن را به رسمیت نمی‌شناسند.
در سال‌های اخیر، ناشران منابع مرجع سعی کرده‌اند تا علاوه بر لوح فشرده، انتشارات خود را از طریق شبکه جهانی وب در محیطی فراگیرتر، ارزان‌تر و با قابلیت‌های چندرسانه‌ای و فرامتنی در دسترس طیف وسیعی از خوانندگان قرار دهند.
بعضی از کتاب‌هایی که در محیط وب در دسترس علاقه مندان به کتابخوانی قرار می‌گیرند شکل چاپی ندارند و فقط در قالب دیجیتالی منتشر می‌شوند و همه فرآیند نشر کتاب، از زمان نوشته شدن تا قرار گرفتن در محیط وب، الکترونیکی انجام می‌شود. بنابراین چنین کتاب‌هایی را نمی‌توان در جهان چاپی و کتابخانه‌های سنتی یافت و از این لحاظ اثری منحصربه فرد هستند. کتاب‌های الکترونیکی، ویژگی‌ها، امکانات و کاربردهایی دارند که به هیچ وجه با کتاب‌های چاپی قابل مقایسه نیست. بعضی از کتاب‌های الکترونیکی فقط شامل اطلاعات متنی هستند و تصویر، نمودار و... ندارند. بعضی دیگر تصاویر اسکن شده هم دارند. قضیه وقتی جالب می‌شود که با کتاب‌های دارای تصاویر متحرک یا قطعاتی از فیلم مواجه شویم. آن وقت است که کتاب‌های الکترونیکی سخنگو که با استفاده از امکانات صوتی و الکترونیکی تا حدی با کاربر رابطه برقرار می‌کنند هم سر و کله شان پیدا شود و سرانجام کتاب‌های الکترونیکی چند رسانه‌ای، یک رابطه چند رسانه‌ای و دو سویه میان کتاب و خواننده برقرار کنند. این دسته کاملا با کتاب‌های سنتی و چاپی متفاوتند و امکانات کمکی برای جست‌وجو و تحقیق در آنها در نظر گرفته شده است و این یعنی چیزی که جوان‌ها و دانشجویان حسابی خواهان آن هستند.
کتاب‌های الکترونیکی در محیط وب بیشتر در قالب PDF، HTML یا متن ساده در دسترس قرار می‌گیرند. برای مطالعه برخی کتاب‌های الکترونیکی باید همه متن را به کامپیوتر شخصی انتقال داد یا صفحه یا فصل آنها را مطالعه کرد. ابزارهای مطالعه کتاب‌های الکترونیکی هم متنوع است؛ تبلت‌ها، آی پد و انواع کتابخوان‌ها با کیفیت متفاوت موجود است. محیط وب به ناشران و نویسندگان امکان می‌دهد تا بتوانند نسخه ای واحد از کتاب‌های خود را همزمان در دسترس تعداد بی شماری از خوانندگان قرار دهند و در هزینه‌های گزاف چاپ، صحافی و توزیع کتاب با شمارگان بالا صرفه جویی کنند. فقط کافی است یک نسخه از کتاب تولید شود و در محیط وب در دسترس قرار گیرد تا همه خوانندگان بتوانند همزمان آن کتاب را مطالعه کنند.
همان طورکه گفتیم علاوه بر متن، صوت، تصویر و ویدئو هم در کتاب‌های الکترونیکی گنجانده می‌شود. در دنیای چاپی فقط می‌توان عکس‌های رنگی یا سیاه و سفید را به کتاب اضافه کرد و امکان استفاده از صوت، انیمیشن و ویدئو به عنوان بخشی از کتاب یا اطلاعات تکمیلی به منظور تفهیم هر چه بهتر مفاهیم وجود ندارد. تلفظ صحیح کلمات، استفاده از موسیقی، کلام، انیمیشن و ویدئو برای تشریح مفاهیم نوشتاری در کتاب‌های الکترونیکی به‌ویژه کتاب‌های کودکان مهم است. محیط وب محدودیت اشغال فضای زیاد از حافظه را در دیسک‌های فشرده ندارد.
ورود فناوری‌های نوین به دنیای نشر
از طریق دیجیتالی کردن متن یک کتاب، می‌توان امکانات جست‌وجوی مختلفی را برای کاوش یک یا چند کلیدواژه در متن کامل کتاب یا در فصل و صفحه‌ای مشخص پیش‌بینی کرد. ناشران می‌توانند از یک برنامه جست‌وجو که از خصوصیات و امکانات کاوش مناسب برخوردار باشد، به عنوان ابزار جایگزین نمایه کتاب برای جست‌وجوی اطلاعات در کتاب‌های الکترونیکی استفاده کنند.
محیط وب به شما امکان می‌دهد تا به سرعت، حتی چند هفته پس از انتشار یک کتاب، اصلاح یا انتشار ویرایش‌های جدید اثر انجام شود. انجام چنین فرآیندی بسیار سریع و کم هزینه است؛ چون بیشتر مواقع، بخش کمی از کتاب بازنگری می‌شود. در حالی که در کتاب‌های چاپی باید حتی برای اصلاح یک صفحه، همه کتاب را دوباره چاپ کرد که هزینه زیادی برای ناشر دارد. یکی دیگر از ارزش‌های افزوده محیط وب، ارائه ویرایش جدیدی از یک کتاب قبل از انتشار نسخه چاپی و توزیع آن در بازار نشر است. با وجود همه این مزیت‌ها، هنوز هستند کسانی که با سرسختی تنها کتاب‌های چاپی را به رسمیت می‌شناسند و تمام مفهوم کتاب برایشان در بوی چسب و کاغذ خلاصه می‌شود. حالا باید دید با وجود این همه تحول در زمینه ابزارهای کتابخوان که می‌کوشند تا جای ممکن ابزارشان را به کتاب واقعی شبیه و امکانات ویژه ای برای آن فراهم کنند، کدام پیروز می‌شوند؛ کتابخوان‌های کاغذی یا نسل جدید کتابخوان‌ها؟
کتابخوان‌های الکترونیکی دستگاهی پرتابل برای خواندن و مطالعه کتاب‌هایی با فرمت دیجیتالی هستند و می‌توانند پاسخگوی نیازهای افرادی باشند که علاقه خود را به فرم سنتی کتاب در دنیای دیجیتال حفظ کرده‌اند. مهم‌ترین مزایای ابزارهای کتابخوان الکترونیک، قابل حمل بودن، قابلیت مطالعه صفحه حتی در نور آفتاب و نیز عمر طولانی باتری است.
کتابخوان‌های الکترونیکی نقش بسیار مهمی در سهولت کتابخوانی دارند و به این ترتیب می‌توان به کمک آنها، کتاب‌های مورد علاقه را در همه جا با خود همراه داشت تا در هر فرصتی که پیش آمد، بخشی از آنها را بخوانیم. این در حالی است که یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های کتابخوان‌ها این است که در آنها می‌توان اندازه متن کتاب را به دلخواه تغییر داد. از آنجایی که در این کتابخوان‌ها متن کتاب براساس فناوری جدیدی موسوم به E Ink یا جوهر الکترونیکی روی صفحه نمایشگر به نمایش درمی‌آید، در مقایسه با صفحات نمایشگر رایانه‌ای که مجهز به فناوری LED هستند، خواندن متن کتاب یا هر نوشته‌ای راحت‌تر بوده و تنها با یک بار شارژ دستگاه می‌توان هزاران صفحه از کتاب را بدون نیاز به شارژ مجدد خواند. با توجه به چنین ویژگی‌هایی، باید پذیرفت که استفاده از کتابخوان‌های الکترونیکی برای خواندن این نوع کتاب‌ها در لپ‌تاپ‌ها و حتی آیفون‌ها قابل مقایسه نخواهد بود.
رقابت در این حوزه در سال‌های اخیر بسیار زیاد شده است و شرکت‌های بزرگی که در این زمینه فعالیت دارند، همه و همه مدام در حال رو کردن برگ‌های برنده خود هستند تا در این بازار رقابتی از دیگر رقبای خود پیشی گیرند. در حال حاضر دو شرکت بزرگ سونی و آمازون، بازار فروش کتابخوان‌ها را در دست دارند و این در حالی است که در مقابل شرکت‌های دیگری همچون اپل و گوگل با توسعه سیستم‌عامل‌های خود و ارائه تبلت‌ها، یک کتابخانه دیجیتال روی این ابزار‌ها به وجود آورده‌اند. اگرچه تبلت‌های آندرویدی و iPad از بزرگترین رقیبان فناوری E Ink هستند، اما از نظر کار اختصاصی کتاب خواندن قابل رقابت با فناوری E Ink نیستند. مزیت استفاده از صفحات با تکنولوژی E Ink، علاوه بر مصرف بسیار کم باتری، این است که برخلاف صفحه نمایشگر معمولی نور از پشت آن نمی‌تابد و در بلندمدت به چشم آسیبی نمی‌رساند. به علاوه می‌توان آن را در نور مستقیم آفتاب نیز مانند کاغذ معمولی خواند.
با ظهور کتابخوان‌های الکترونیکی و آی پد و رقبایش، در سال‌های اخیر شاهد رونق کتاب‌های الکترونیکی بوده‌ایم، به گونه‌ای که فروش کتاب‌های الکترونیکی با رشد 202 درصدی نسبت به سال‌های قبل، برای اولین بار از مجموع فروش کتاب‌های چاپی بیشتر شده است و این روند بدون شک مدیون طراحی و ساخت کتابخوان‌هایی است که وارد بازار شده اند.
آمازون بزرگترین سایت فروشنده
شرکت‌های زیادی با استفاده از این تکنولوژی کتابخوان به بازار عرضه کرده‌اند، اما کیندل آمازون و سونی ریدر، از مشهورترین و موفق‌ترین کتابخوان‌های عرضه شده به بازار هستند که به‌عنوان محبوب‌ترین کتابخوان‌ها از نظر کاربران شناخته شده‌اند. آمازون بزرگترین سایت فروشنده کتاب‌های کاغذی است که با ارائه کتابخوان الکترونیکی خود موسوم به کیندل، به عنوان نخستین فروشنده تخصصی نسخه الکترونیکی از کتاب‌های آمازون قدم در این عرصه گذاشت. کیندل، کتابخوانی است که می‌تواند حدود 30 ساعت بدون نیاز به شارژ مجدد کار کند و این در حالی است که به‌راحتی در دست جای می‌گیرد و بسیاری از مشکلاتی که کاربران لپ‌تاپ‌ها با آن مواجه می‌شوند، ندارد.
به این ترتیب پیش‌بینی می‌شود در آینده‌ای نه چندان دور نسخه‌های الکترونیکی جایگزین نسخه‌های کاغذی کتابخانه بزرگ آمازون شود. ویژگی منحصربه‌فرد سونی ریدر در مقایسه با کیندل در این است که انتقال آنلاین نسخه‌های مختلف کتاب‌های الکترونیک به آن از طریق درگاه USB امکان‌پذیر است. یکی از انواع جدید کتابخوان‌های سونی، سونی ریدرهای لمسی است که از نظر اندازه، از نمونه‌های قبلی این نوع کتابخوان‌ها کوچک‌تر است. شارژ باتری این کتابخوان لمسی برای مطالعه هفت هزار و ۵۰۰ کتاب کافی است. از آنجایی که این کتابخوان لمسی است، شما تنها با اشاره یک انگشت، می‌توانید کتابی را که می‌خوانید ورق بزنید. قابلیت یادداشت‌برداری در حاشیه متن کتاب و همچنین امکان لایت کردن صفحات یا جملاتی از کتاب از مهم‌ترین ویژگی‌های این نسل جدید کتابخوان‌ها هستند.
از آنجایی که کتابخوان‌های الکترونیکی در حقیقت نوعی کاغذ الکترونیکی تک‌لایه هستند که متن نوشته با استفاده از نوعی جوهر الکترونیکی در سطح آن به نمایش درخواهد آمد، می‌توان از آنها برای مطالعه طولانی مدت استفاده کرد و با توجه به اهمیت این موضوع امروزه اغلب روزنامه‌ها و مجلات، چاپ نسخه‌های الکترونیکی را مورد توجه قرار داده‌اند.
اگر قصد خرید یک کتابخوان الکترونیکی را داشته باشید، با انواع مختلفی از آنها مواجه خواهید شد که از قابلیت‌های مختلفی نظیر اینترنت بی‌سیم، تبدیل متن به گفتار، صفحه نمایش لمسی، بلوتوث، Wi Fi، صفحه نمایش چرخان و... برخوردار هستند. به‌رغم اینکه کیندل و سونی ریدر همچنان در صدر پرفروش‌ترین کتابخوان‌ها در سطح دنیا قرار دارند، کتابخوان‌های جدیدتری با قابلیت‌های منحصربه فرد به بازار عرضه شده است که به نظر می‌رسد به‌زودی به جایگاه مناسبی در جلب رضایت مخاطبان دست یابند.
یکی از این کتابخوان‌ها QVE است که تفاوت آن با دیگر کتابخوان‌ها، انعطاف‌پذیری آن است. شما می‌توانید این کتابخوان بسیار سبک را به‌راحتی همچون یک روزنامه چاپی تا کرده و در کیف خود قرار دهید. نمایشگر آن به اندازه یک کاغذ A4 است و به این ترتیب شما می‌توانید یک نوشته را در اندازه اصلی آن روی نمایشگر مشاهده کنید. به نظر می‌رسد که این کتابخوان بتواند جایگزین مناسبی برای جزوه‌های دانشگاهی باشد. Skiff نیز یکی دیگر از کتابخوان‌های جدید است که کتابخوانی بزرگ و تمام رنگی است و مشاهده تصاویر رنگی کتاب‌های علمی را برای مخاطب خود لذت بخش‌تر خواهد کرد. این کتابخوان بسیار باریک است و علاوه بر اینکه از شبکه‌های Wi Fi و3G پشتیبانی می‌کند، مجهز به حافظه 4 گیگابایتی است. اگرچه اسکیف نیز همانند کتابخوان‌های کیندل و سونی از صفحه نمایشگر لمسی و فناوری E ink برخوردار است، اما می‌تواند تصاویر متحرک را با سرعت 12 فریم در ثانیه به نمایش درآورد و به عبارت دیگر از سرعت نمایش بسیار خوبی در مقایسه با دیگر کتابخوان‌ها برخوردار است.
دیگر از کتاب خواندن خسته نمی‌شوید، اگرچه کتابخوان‌های الکترونیکی فناوری جدیدی هستند، اما این موفقیت مدیون تلاش‌هایی است که سال‌ها پیش و با پیدایش نخستین کتاب‌های الکترونیکی در سال ۱۹۷۱ میلادی آغاز شد. در این کتاب‌ها به جای چاپ متن روی صفحات کاغذ، متن کتاب یا هر نوشته‌ای از طریق لامپ اشعه کاتدی روی یک صفحه نمایشگر به نمایش درمی‌آمد و به این ترتیب به‌تدریج و پس از گذشت ۲۸ سال از پیدایش نخستین کتاب‌های الکترونیکی، سرانجام نخستین نسخه دیجیتالی از کتاب‌های الکترونیکی در سال ۱۹۹۹ منتشر شد و از آنجا که تجربه احساسی مشابه کتابخوانی به شیوه سنتی همواره مورد علاقه کتابخوان‌ها بوده است، در سال‌های اخیر فناوری‌های جدیدی برای آسان‌سازی کاربرد کتاب‌های الکترونیکی و جلب رضایت مخاطبان این کتاب‌ها تحت عنوان کتابخوان‌های الکترونیکی یا ebook reader به بازار عرضه شده است که در حقیقت کامپیوترهای کوچکی با قابلیت ذخیره‌سازی و بازیابی نسخه‌های متعددی از کتاب‌های الکترونیکی هستند. اگرچه در ابتدا تصور نمی‌شد که عرضه کتابخوان‌های الکترونیکی با استقبال چندانی مواجه شود، اما استقبال علاقه‌مندان به کتابخوانی از کتابخوان‌های الکترونیکی، بسیاری از شرکت‌های بزرگ تولیدکننده تجهیزات کامپیوتری را بر آن داشته است تا با انجام تحقیقات بیشتر درباره نیازهای کاربران، نسل‌های جدیدتری از این کتابخوان‌ها را طراحی و به بازار عرضه کنند.
اغلب کتابخوان‌هایی که تا به امروز به بازار عرضه شده‌اند، نمایشگرهایی به اندازه یک دفترچه یادداشت متوسط هستند که متن کتاب‌های الکترونیکی را به صورت صفحات تک‌رنگ به نمایش درمی‌آورند. در حالتی که نور زمینه نمایشگر خاموش باشد، متن کتاب با رنگ سیاه و با وضوح بسیار بالا در مقایسه با نمایش متن کتاب روی نمایشگرهای کامپیوتری، روی صفحه نمایشگر کتابخوان نقش خواهد بست. به نظر می‌رسد که بزرگترین موفقیت کتابخوان‌های الکترونیکی در این باشد که توانسته است، نقش بسیار مهمی در روند جایگزینی متن‌های الکترونیکی با متون چاپی داشته باشد.
بی‌شک توازن متن‌های الکترونیکی در مقایسه با متون چاپی آسان‌تر است و موجب خستگی چشم‌ها نمی‌شود. این در حالی است که علاوه‌بر این کتابخوان‌ها از امکانات دیگری نظیر قابلیت بزرگنمایی متن، انتقال متون مختلف از یک سیستم به سیستم دیگر، یادداشت‌برداری و حتی پخش کتاب‌های صوتی نیز برخوردارند، اما آنچه مسلم است اینکه به نظر نمی‌رسد سیستم‌های پیشرفته الکترونیکی هم قابلیت جایگزینی با کتاب‌های سنتی و حس و حالی که از خواندن متون چاپی روی صفحات کاغذ در افراد ایجاد می‌شود، داشته باشند. به عبارت دیگر ورق زدن صفحات یک کتاب یا حاشیه‌نویسی در گوشه و کنار یک صفحه کتاب، خاطراتی هستند که نمی‌توان آنها را به فراموشی سپرد، اما شاید در آینده‌ای نه چندان دور کتابخوان‌های جدیدی طراحی و ساخته شود که بیش از پیش تداعی‌گر فرمت فیزیکی کتاب‌های چاپی باشند و برای مثال کتابخوان‌هایی داشته باشیم که بتوانیم به صورت مجازی یا حتی واقعی صفحات آن را ورق بزنیم و حتی صدای ورق زدن صفحات آن کتاب را نیز بشنویم.
اگرچه هنوز راهی طولانی را در جایگزین شدن کتابخوانی به شیوه نوین با کتابخوانی به شیوه سنتی پیش رو خواهیم داشت، اما به نظر می‌رسد که این فناوری‌های جدید بتواند سرآغاز فصل جدیدی در فناوری اطلاعات و ارتباطات باشد.
کتابخانه‌های دیجیتال
انسان‌ها همواره به دنبال یافتن راهی برای سهولت در انجام کارهای مختلف بوده‌اند. هر گاه فکر می‌کنیم فناوری‌ای به حد کمال خود رسیده، تحول شگرفی در آن زمینه به وقوع می‌پیوندد. کتاب و کتابخوانی هم از این قاعده مستنثی نیستند. در گذشته‌های دور انسان‌ها تفکرات و آموخته‌هایشان را روی تخته سنگ‌های دیوار غار‌ها می‌نوشتند اما به مرور زمان ابزارهای بهتری برای این کار در اختیار آنها قرار گرفت تا این که کتاب‌های دیجیتال و کتابخوان‌های دیجیتال دنیای جدیدی را پیش روی ما گشودند. نخستین کتاب‌های دیجیتالی که موضوع آنها به راهنمای استفاده از نرمافزارهای جدید عرضه شده به بازار محدود می‌شد تنها برای گروه خاصی از مخاطبان نوشته می‌شد. تاریخ کوتاه متن‌های الکترونیک شاهد ظهور و گسترش قالب‌های متعددی بوده است که برخی از آنها را شرکت‌های بزرگ تولید نرم‌افزار پشتیبانی می‌کردند و برخی دیگر تحت حمایت نرمافزارهای متن باز بوده است. کار با این نرم‌افزارها چندان آسان نبود ودامنه محدود طرفداران متون الکترونیک نیز مزید بر علت می‌شد تا شرکت‌های بزرگ چندان علاقه‌ای به کار در این زمینه نداشته باشند و بازار کتاب الکترونیک به صورتی زیرزمینی گسترش یابد.
نخستین ناشران کتاب‌های الکترونیک تنها سراغ آثاری می‌رفتند که در مالکیت عمومی قرار داشت؛ یعنی فاقد حقوق مؤلف بود. در همین زمان بود، نویسندگانی که نمی‌توانستند ناشران را قانع کنند تا آثار آنها را منتشر کند به سراغ دنیای وب آمدند تا با شیوه چاپ آنلاین کتاب، دیگران را نیزشریک نوشته‌های خود کنند. به این ترتیب فهرست‌های غیررسمی کتاب‌های الکترونیک روز به روز روی شبکه جهانی گسترش یافت.
اما داستان راه‌اندازی کتابخانه‌های دیجیتال نیز همانند بسیاری از دیگر فناوری‌ها برگرفته از ایده‌ای است که به طور ناگهانی به ذهن یک محقق جوان خطور کرده و در نهایت به عنوان مبنایی بر ورود به عصر کتابخوانی دیجیتال مورد استفاده قرار گرفت. 4 ژوئیه 1971 مهندس جوانی مشغول تماشای آتش بازی در روز استقلال آمریکا بود که هوس کرد ساندویچ بخورد. فروشنده نسخه‌ای از اعلامیه استقلال آمریکا نیز لابه لای اغذیه به او داد.این مهندس جوان که مایکل‌هادت نام داشت تصمیم گرفت متن اعلامیه را برای دوستانش در شبکه محدود دانشگاهی بفرستد؛ اما نتوانست آن را از راه ایمیل پست کند؛ چون دستگاه کامپیوتر توانایی چنین حجم کاری را نداشت و با ارسال چنین ایمیلی از کار می‌افتاد؛ بنابراین آن را در جایی به اشتراک گذاشت و با ارسال پیامی برای دوستانش از آنها خواست این متن را دانلود کنند؛ این متن نقطه عطفی برای شروع به کار کتابخانه آنلاین گوتنبرگ بود و در حقیقت نخستین کتاب الکترونیکی محسوب می‌شد که در جایی به اشتراک گذاشته شد.
در دسترس بودن و حمل آسان تنها مزایای کتاب‌های الکترونیک نیست، در حال حاضر بیش از دو میلیون عنوان کتاب الکترونیک روی شبکه جهانی وجود دارد که برخی را می‌توان رایگان دانلود کرد اما برای باقی باید پول پرداخت کنید و البته قیمت آن از کتاب‌های معمولی ارزان‌تر است. کتاب دیجیتال جای کمتری اشغال می‌کند، در یک دستگاه کتابخوان می‌توانید تا هزار و ۵۰۰ کتاب را یکجا داشته باشید و بدیهی است که با یک حافظه جانبی می‌توانید این مقدار را چندین برابر کنید. در کتاب دیجیتال می‌توانید کلمات را جست‌وجو کنید یا زیر جملات را به صورت موقت خط بکشید و‌هایلایت کنید. همچنین می‌توانید فونت کتاب را بزرگ‌تر یا کوچک‌تر کنید. علاوه بر آن می‌توانید به‌راحتی از آخرین صفحه ای که خوانده‌اید مطالعه را از سر بگیرید. با یک دستگاه کتابخوان الکترونیک می‌توان کلیپ تماشا کرد و این در حالی است که حتی تاریکی مطلق نیز مانع مطالعه نمی‌شود. از این نظر در میزان انرژی که برای روشن کردن لامپ لازم است صرفه‌جویی می‌شود؛ باتری دستگاه نیز تا یک هفته انرژی مورد نیاز کتابخوان را تامین می‌کند. با استفاده از کتابخوان‌ها می‌توانید صدها کتاب را همیشه با خود حمل کرده و در هر لحظه با استفاده از جست‌وجوی قوی، به مطالب خود دسترسی داشته باشید.
نسل جدید کتابخوان‌ها
بعضی‌ها عادت دارند هنگام کتاب خواندن کتاب را دست شان بگیرند و در حالی که پشت میز نشسته‌اند کتاب بخوانند، بعضی‌ها دراز می‌کشند و کتاب می‌خوانند، بعضی‌ها بلند می‌شوند و می‌نشینند و خلاصه هر جور که راحت‌تر باشند در متن کتابی که می‌خوانند غرق می‌شوند. بعضی‌ها در تاکسی و اتوبوس و قطار هم کتاب می‌خوانند و بعضی‌ها تنها در اتاق‌های خلوت و ساکت می‌توانند چیزی بخوانند.
عادت‌های کتاب خواندن در میان افراد مختلف متفاوت است اما این روزها عادت‌های کتابخوانی با گذشته فرق‌هایی کرده که پذیرفتن آن برای خیلی از کتابخوان‌های قدیمی آسان نیست و با این فضا احساس غریبگی می‌کنند. بله منظورمان همین کتاب خواندن به شیوه الکترونیکی است، همین کتاب‌های جدید که دیگر از جنس کاغذ نیستند و از عناصر دیجیتالی تشکیل شده‌اند و این نسل جدید کتابخوان‌ها مقوله جدیدی در دنیای کتاب و کتابخوانی هستند که هنوز برای بسیاری از پیشکسوتان این عرصه قابل لمس نیستند. در میان نسل سومی‌ها، این کتاب‌ها جایگاه متفاوتی دارند. خیلی از جوان‌ها حالا دیگر این کتاب‌ها را بخشی عادی از زندگی شان می‌دانند در حالی که برای بعضی‌ها هنوز کتاب الکترونیکی یک موضوع مجازی است نه واقعی و تا وقتی کتاب در کتابخانه‌شان نباشد، آن را به رسمیت نمی‌شناسند.
در سال‌های اخیر، ناشران منابع مرجع سعی کرده‌اند تا علاوه بر لوح فشرده، انتشارات خود را از طریق شبکه جهانی وب در محیطی فراگیرتر، ارزان‌تر و با قابلیت‌های چندرسانه‌ای و فرامتنی در دسترس طیف وسیعی از خوانندگان قرار دهند.
بعضی از کتاب‌هایی که در محیط وب در دسترس علاقه مندان به کتابخوانی قرار می‌گیرند شکل چاپی ندارند و فقط در قالب دیجیتالی منتشر می‌شوند و همه فرآیند نشر کتاب، از زمان نوشته شدن تا قرار گرفتن در محیط وب، الکترونیکی انجام می‌شود. بنابراین چنین کتاب‌هایی را نمی‌توان در جهان چاپی و کتابخانه‌های سنتی یافت و از این لحاظ اثری منحصربه فرد هستند. کتاب‌های الکترونیکی، ویژگی‌ها، امکانات و کاربردهایی دارند که به هیچ وجه با کتاب‌های چاپی قابل مقایسه نیست. بعضی از کتاب‌های الکترونیکی فقط شامل اطلاعات متنی هستند و تصویر، نمودار و... ندارند. بعضی دیگر تصاویر اسکن شده هم دارند. قضیه وقتی جالب می‌شود که با کتاب‌های دارای تصاویر متحرک یا قطعاتی از فیلم مواجه شویم. آن وقت است که کتاب‌های الکترونیکی سخنگو که با استفاده از امکانات صوتی و الکترونیکی تا حدی با کاربر رابطه برقرار می‌کنند هم سر و کله شان پیدا شود و سرانجام کتاب‌های الکترونیکی چند رسانه‌ای، یک رابطه چند رسانه‌ای و دو سویه میان کتاب و خواننده برقرار کنند. این دسته کاملا با کتاب‌های سنتی و چاپی متفاوتند و امکانات کمکی برای جست‌وجو و تحقیق در آنها در نظر گرفته شده است و این یعنی چیزی که جوان‌ها و دانشجویان حسابی خواهان آن هستند.
کتاب‌های الکترونیکی در محیط وب بیشتر در قالب PDF، HTML یا متن ساده در دسترس قرار می‌گیرند. برای مطالعه برخی کتاب‌های الکترونیکی باید همه متن را به کامپیوتر شخصی انتقال داد یا صفحه یا فصل آنها را مطالعه کرد. ابزارهای مطالعه کتاب‌های الکترونیکی هم متنوع است؛ تبلت‌ها، آی پد و انواع کتابخوان‌ها با کیفیت متفاوت موجود است. محیط وب به ناشران و نویسندگان امکان می‌دهد تا بتوانند نسخه ای واحد از کتاب‌های خود را همزمان در دسترس تعداد بی شماری از خوانندگان قرار دهند و در هزینه‌های گزاف چاپ، صحافی و توزیع کتاب با شمارگان بالا صرفه جویی کنند. فقط کافی است یک نسخه از کتاب تولید شود و در محیط وب در دسترس قرار گیرد تا همه خوانندگان بتوانند همزمان آن کتاب را مطالعه کنند.
همان طورکه گفتیم علاوه بر متن، صوت، تصویر و ویدئو هم در کتاب‌های الکترونیکی گنجانده می‌شود. در دنیای چاپی فقط می‌توان عکس‌های رنگی یا سیاه و سفید را به کتاب اضافه کرد و امکان استفاده از صوت، انیمیشن و ویدئو به عنوان بخشی از کتاب یا اطلاعات تکمیلی به منظور تفهیم هر چه بهتر مفاهیم وجود ندارد. تلفظ صحیح کلمات، استفاده از موسیقی، کلام، انیمیشن و ویدئو برای تشریح مفاهیم نوشتاری در کتاب‌های الکترونیکی به‌ویژه کتاب‌های کودکان مهم است. محیط وب محدودیت اشغال فضای زیاد از حافظه را در دیسک‌های فشرده ندارد.
ورود فناوری‌های نوین به دنیای نشر
از طریق دیجیتالی کردن متن یک کتاب، می‌توان امکانات جست‌وجوی مختلفی را برای کاوش یک یا چند کلیدواژه در متن کامل کتاب یا در فصل و صفحه‌ای مشخص پیش‌بینی کرد. ناشران می‌توانند از یک برنامه جست‌وجو که از خصوصیات و امکانات کاوش مناسب برخوردار باشد، به عنوان ابزار جایگزین نمایه کتاب برای جست‌وجوی اطلاعات در کتاب‌های الکترونیکی استفاده کنند.
محیط وب به شما امکان می‌دهد تا به سرعت، حتی چند هفته پس از انتشار یک کتاب، اصلاح یا انتشار ویرایش‌های جدید اثر انجام شود. انجام چنین فرآیندی بسیار سریع و کم هزینه است؛ چون بیشتر مواقع، بخش کمی از کتاب بازنگری می‌شود. در حالی که در کتاب‌های چاپی باید حتی برای اصلاح یک صفحه، همه کتاب را دوباره چاپ کرد که هزینه زیادی برای ناشر دارد. یکی دیگر از ارزش‌های افزوده محیط وب، ارائه ویرایش جدیدی از یک کتاب قبل از انتشار نسخه چاپی و توزیع آن در بازار نشر است. با وجود همه این مزیت‌ها، هنوز هستند کسانی که با سرسختی تنها کتاب‌های چاپی را به رسمیت می‌شناسند و تمام مفهوم کتاب برایشان در بوی چسب و کاغذ خلاصه می‌شود. حالا باید دید با وجود این همه تحول در زمینه ابزارهای کتابخوان که می‌کوشند تا جای ممکن ابزارشان را به کتاب واقعی شبیه و امکانات ویژه ای برای آن فراهم کنند، کدام پیروز می‌شوند؛ کتابخوان‌های کاغذی یا نسل جدید کتابخوان‌ها؟
ارسال نظر