تار و پود بازار در خطر - ۱۳ مهر ۹۱
حمزه بهادیوندچگینی
دبیر سرویس بورس کالا
بازارهای کالایی بر خلاف رویه گذشته خود که ثبات اقتصادی کشور را گوشزد می‌کردند، به طرز بی‌سابقه‌ای از عدم تعادل در اقتصاد ایران حکایت دارند. افزایش بی‌سابقه قیمت ارز در ماه‌های اخیر که رشدهای بالا را در یک ماه نشان می‌دهد، بازارها را با سه چالش اساسی مواجه ساخته است. اولین چالش، اثر مستقیم و طبیعی تغییر قیمت کالاها در بازار و تا حدی در بورس کالا در پی افزایش قیمت دلار است. طی دو ماه گذشته قیمت برخی محصولات پتروشیمی حتی در برخی گریدها تا دو و نیم برابر افزایش یافته است. اگر قیمت‌های کنونی را با قیمت های 3 ماه پیش یا یک سال گذشته مقایسه کنیم به این باور می‌رسیم که امکان افزایش 200 درصدی قیمت در یک سال برای یک اقتصاد در حد و اندازه اقتصاد ایران وجود دارد و این نشان می دهد در مقایسه با سال گذشته، اقتصاد ایران با مشکلاتی مواجه شده است؛ مخصوصا آنکه بدانیم این افزایش قیمت‌ها در شرایطی اتفاق افتاده که قیمت بسیاری از محصولات در بازارهای جهانی اگر کاهش نیافته باشد، افزایش هم نیافته است، به عبارتی قیمت‌های بازارهای ما بر خلاف روندهای جهانی در حال گران شدن هستند. چالش دوم، رشد درجه طمع ورزی بازار برای فروشندگان است. احتکار کالاها در انبارها به امید افزایش بیشتر قیمت‌ها رویه‌ای ناپسند برای کسب سودهای بیشتر در وانفسای کنونی بازار است. این مشکل باعث رکود معاملات در بازار شده تا جایی که بخشی از افزایش قیمت از طریق کمبود عرضه تقویت می‌شود. چالش سوم، رانت‌های قیمتی برای برخی کالاهای موجود در انبارها است که قیمت آنها یا قبلا با ارز دولتی پرداخت شده یا اگر با ارز آزاد خریداری شده است، دلار 3 هزار تومانی امروز نبوده است. خروج این کالاها از انبارها و فروش آنها بر اساس قیمت‌های امروز مشکل اساسی دیگری است که در نبود ابزارهای نظارتی کافی در بازار منجر به تشنج بازار شده است. دولت باید به فکر کنترل بازار از طریق ابزارهای مناسب باشد