مهدی نوروزیان
دبیر گروه بازار پول
بازی طناب‌کشی در مدارس را به یاد دارید که کلاس به دو گروه تقسیم شده و درگیر مسابقه می‌شدند؟ هر گروه یک سر طنابی را در دست می‌گرفت و با شروع مسابقه طناب را به طرف خود می‌کشید. گروهی که موفق می‌شد تیم مقابل را به طرف خود بکشد و از خط وسط زمین رد کند، برنده مسابقه بود. سیاست‌های ارزی کشور به این مساله دچار شده؛ یک گروه معتقد به استفاده از ابزارهای بازار مالی برای سامان دهی بازار است و گروه دیگر معتقد است ایجاد هر گونه بازاری برای ارز می‌تواند فراخوان جدیدی برای سرمایه‌گذاری باشد. راهکار گروه دوم انضباط مالی و انتقال نقدینگی به حوزه‌های دیگر است. این دو رویکرد منازعه‌ای طولانی با یکدیگر داشتند و سرانجام گروه اول نظر خود را به کرسی نشاند. قرار است نرخ جدیدی برای ارز مرجع تعیین و بورس ارز ایجاد شود. اظهارنظرهای دولتمردان هدف را کاهش سفته بازی و شکاف ارزی عنوان کرده است. اینک دو سوال مطرح است:
۱ گرچه بورس ایجاد شده از جنس آینده نیست، اما اگر قرار باشد در آن گواهی سپرده ارزی داد و ستد شود، نیاز به نقدینگی کلان دارد؛ در بورس‌های دنیا سفته بازی یکی از عوامل افزایش نقدشوندگی است؛ مسوولان بورس چگونه قصد دارند بازاری ایجاد کنند که یکی از عواملش غایب باشد؟
2 بورس ارز با وجود نرخ مرجع چگونه می‌خواهد عمل کند؟ طبیعت بورس تعیین قیمت بر اساس عرضه و تقاضا است و قیمت مرجع «نرخ ثابت.» آیا این دو با هم سازگارند؟