50 سال نوستالژی در «ایران کلاسیکا»

آخرین باری که کلاسیک سواران توانستند در قالب یک نمایشگاه درست و حسابی دور هم جمع شوند به حدود ۲ سال و نیم قبل و نمایشگاه خودروهای کلاسیک در ورزشگاه آرارات تهران باز می‌گردد. بعد از نمایشگاه آرارات که سه روز به طول انجامید و در شهریور ماه برگزار شد، هر چند کلاسیک دوستان گه‌گاه در غالب همایش‌ها و تورها در کنار هم حضور داشتند اما نمایشگاه در‌خور شأن دیگری برایشان برگزار نشد. تا اینکه نمایشگاه بین‌المللی خودرو تهران پس از ۱۰ سال دوباره آغاز به کار کرد. نمایشگاهی که این بار نه در محل دائمی نمایشگاه‌های تهران در اتوبان چمران بلکه در شهر آفتاب و اتوبان خلیج فارس قرار داشت. نمایشگاهی که از بعد مسافت شاید کمی دور باشد اما از نظر پتانسیل می‌تواند بدل به محلی خاص برای انواع نمایشگاه‌ها باشد. به هر حال و در شرایطی که هنوز امکانات اولیه نمایشگاه شهر آفتاب نیاز به تکمیل شدن دارد، بیش از ۵ هزار متر سالن سرپوشیده با کف پوشی از فرش قرمز (موکت) و غرفه‌سازی زیبا در اختیار کمیته کلاسیک هیات‌ موتورسواری و اتومبیلرانی تهران قرار گرفت تا از ۲۶ لغایت ۳۰ بهمن ماه میزبان علاقه مندان و بازدید‌کنندگان باشند.

در این نمایشگاه حدود ۱۲۰ خودروی کلاسیک حضور داشتند. خودروهایی که شبیه به یک سریال تاریخی-صنعتی بودند زیرا از دهه ۵۰ خودروسازی دنیا تا دهه ۸۰ را شامل می‌شدند. البته این همه آن چیزی نبود که در نمایشگاه به بازدید‌کنندگان عرضه شد زیرا بخشی از نمایشگاه نیز به حدود ۳۰ موتورسیکلت اختصاص داشت. همچنین غرفه بزرگی در وسط سالن دوم نمایشگاه در اختیار کلوپ ماکت فدراسیون قرار گرفته بود تا ۲۷۰ ماکت ارزشمند را برای نمایش در غرفه عرضه کنند. استقبال از بخش کلاسیک نمایشگاه در حالی که برای هر نفر ۱۰ هزار تومان هزینه در برداشت (خرید بلیت)، با این حال طبق آمار رسمی مسوولان نمایشگاه شهر آفتاب به گونه‌ای بود که خودشان هم تصور نمی‌کردند. از این رو نزدیک به ۱۵ هزار نفر از بخش کلاسیک بازدید کردند که تاکنون سابقه نداشته است. از طرفی فضا، نور و غرفه‌های مناسب نمایشگاه در کنار امنیت کامل باعث شد حتی مالکان خودروها نیز با رضایت کامل نمایشگاه را ترک کنند. شاید تنها انتقاد سردی هوای سالن‌ها بود که البته با گرمای جو صمیمی و جذابیت خودروها جایگزین شده بود.

قدم اول

در ورودی سالن دو مرسدس بنز زیبا و شکیل، دو کلاسیک تمام عیار قرار داشتند. انگار این دو خودرو مهمانداران هواپیمایی تاریخی بودند که قرار بود شما را در تاریخ به عقب بازگردانند و به همین منظور درست جلوی درب ورودی به شما خوش آمد می‌گفتند. یک W120 زیبا و مشکی‌رنگ با آن کروم‌های بدنه‌اش که چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کرد. در کنار این خودرو هم شاهکاری از دهه 50 قرار داشت. شاهکاری که از هر زاویه زیباست و در زمان عکاسی نمی‌دانید باید رو به کدام زاویه این خودرو کادر بندی کنید. W121 یا همان 190 SL، یک شبه گالوینگ. به قول نویسنده مجله موتورترند یک گالوینگ ارزان شده برای خریدارانی که پول خرید گالوینگ را نداشتند. البته تصور نکنید این خودرو امروز قیمت ارزانی دارد. خودرویی که از سال 1955 تا 1963 در خط تولید قرار داشت. تعداد تولید این خودرو به 25 هزار و 881 دستگاه می‌رسد به همین دلیل از جمله خودروهای کلاسیک زیبای مرسدس بنز است که به دلیل تعداد تولید بالا در بازار کلاسیک دنیا نتوانسته به قیمت‌های نجومی دست پیدا کند، هر چند آنقدر زیبا هست که استحقاقش را داشته باشد.

ردیفی از ستاره‌های سه پر

مرسدس بنز دست پر به نمایشگاه آمده بود. مدل‌های 170،W111 W123، W116، W107،R107، W108 و چند خودروی دیگر از نمونه‌های ارزشمندی بودند که در غرفه مرسدس بنز حضور داشتند. همیشه مدل‌های کوپه و لیموزین مرسدس بنز از جذاب‌ترین خودروهای ساخت این برند بوده و هستند. پس عجیب نیست که W111 کوپه، SLو SLC بیشترین عکس‌ها را به خودشان اختصاص دهند، البته یک لیموزین W108 از نوع 300SEL هم در غرفه مرسدس بنز موجود بود که سیستم تعلیق آن هیدرو پنوماتیکی بود و به همین دلیل ارتفاع کمی داشت، هر چند با روشن شدن پیشرانه و گردش مدار روغن در خودرو ارتفاع خودرو تنظیم می‌شود.

فرانسوی‌ها

فرانسوی‌ها که این روزها هم بخش زیادی از صنعت خودروی کشور را در دست دارند، از شریکان قدیمی صنعت خودرو ایران هستند. شاهدش هم رنو 5 که از سال 1355 تا 1373 در خط تولید شرکت سایپا قرار داشت. اتفاقا یک نمونه قرمز رنگ سالم از این خودرو به نمایشگاه آمده بود. بسیاری از ما با این خودرو خاطرات شیرین و تلخی داریم. در غرفه فرانسوی‌ها یک سیتروئن DS هم وجود داشت. خودرویی که سیستم تعلیق هیدرولیکی آن هنوز هم از بهترین‌هاست. این خودرو را باید نمادی از سیتروئن در 3 دهه 50 تا 70 دانست. البته رقیب دیرینه رنو یعنی شیر پژو هم در نمایشگاه نماینده داشت. مدل 404 یکی از این نماینده‌ها بود. خودرویی با استهلاک کم و البته طراحی ساده که تعداد زیادی از آن به ایران هم راه یافت.

باواریایی‌ها دست پر آمدند

غرفه ب‌ام‌و یکی از پر‌بار‌ترین غرفه‌های نمایشگاه بود. تقریبا به جز مدل 3000 بقیه ب‌ام‌و‌های کلاسیک در این غرفه حضور داشتند. مدل‌هایی از E30، E21، 2002، E12،E28 و یکسری 6 زیبا. اهالی فن و کارشناسان خودروهای کلاسیک عقیده دارند که ب‌ام‌و با مدل 2002 در دهه 60 و اوایل 70 به اوج رسید. ولی مدل E21 به‌عنوان اولین سری 3 رسمی نتوانست به اندازه 2002 موفق باشد. اما این E30 بود که ب‌ام‌و را به جایگاهی فراتر از تصور رساند. در غرفه ب‌ام‌و یکسری 6 سبز رنگ مدل 1978 هم وجود داشت که به نوعی باید آن را رقیبی برای SLC مرسدس بنز به حساب آورد. اما یک E21 جذاب که به کیت بدنه آلپین مجهز شده بود هم از دیگر جذابیت‌های این غرفه بود.

انگلیسی‌های خاص

در سالن اول انگلیسی‌ها هم غرفه‌ای داشتند. غرفه‌ای که کوچک نبود و حتی پیکان‌ها هم در بخشی از آن جا گرفته بودند. دو سمت جلوی غرفه در تسخیر گربه انگلیسی یعنی جگوار قرار داشت. دو جگوار از انواع سری مارک و دیگری XJ در این غرفه حضور داشتند. البته تریومف TR6 قرمز رنگ و مینی کوپر هم از دیگر سربازان انگلستان در جبهه رو‌به‌روی آلمان‌ها بودند. البته MG هم بیکار ننشسته بود و 3 دستگاه از خودروهای زیبای خود را به این غرفه فرستاده بود. پشت سر این خودروها فضایی به پیکان اختصاص داده بودند. پیکانی که بیش از هر خودروی دیگری در ایران تولید شده و احتمالا شما یا اعضای خانواده شما هم مالک یکی از آنها بودند. البته در این غرفه مدل‌های خاصی مثل جوانان یا GT سال 1350، هیلمن هانتر، هامبر و جوانان زرد قناری 1354 حضور داشتند. بخش زیادی از مخاطبان این غرفه خانواده‌ها بودند، زیرا همه آنها خاطرات شیرینی با این خودرو داشتند. در این قسمت پیکان جوانان بیشتر از هر خودرو دیگری مورد توجه بود. تولید کمتر آن باعث شده بسیاری از جوانان امروزی، «جوانان» دیروزی را ندیده باشند. پیکان جوانان با دو کاربراتور، رویای بسیاری از جوانان دهه 50 و 60 بوده است. اکنون هم محبوب‌ترین پیکان در میان کلاسیک بازها است.

ظریف و تکنیکی مثل ایتالیایی‌ها

اگر اهل فوتبال باشید و دست کم 30 ساله، احتمالا بازی‌های روبرتو باجو و الساندرو دل‌پیرو دو مهاجم خوش تکنیک و خوش‌چهره ایتالیایی را به یاد دارید. این دو بازیکن با دریبل‌های ظریف و ضربات حساب شده افتخارات بسیاری در فوتبال کسب کردند. انگار صنعت خودرو ایتالیا هم شباهت بسیاری با فوتبال این کشور دارد! زیرا خودروهای تولید ایتالیا هم ظریف هستند و هم با تکنیک خاصی ساخته شده‌اند. مثلا کافی است نگاهی به داخلی کابین یک آلفارومئو ولوچه بیندازید تا ظرافت در طراحی را لمس کنید. اما همین خودرو با تکنیک و تکنولوژی خاصی ساخته شده است، زیرا در دهه 60 و 70 میلادی مجهز به پیشرانه‌ای با میل سوپاپ در سرسیلندر است. به‌رغم حجم موتور کم بیاری از ایتالیای‌های آن دوران می‌توانستند از پس خودروهای پر‌حجم برآیند. زیرا این خودروها پیشرانه‌هایی با دور بالا داشتند و به دلیل کوتاه بودن طول شاتون‌های موتور می‌توانستند به سرعت به دورهای نهایی و شتاب بالا دست پیدا کنند. آلفارمئو اسپایدر، لانچیا فولویا و اسپایدر از جمله ایتالیایی‌های حاضر در نمایشگاه بودند.

سالن دیترویتی‌ها

سالن دوم به آمریکایی‌ها اختصاص داشت. با ورود به این سالن انگار وارد موزه خودروسازان دیترویتی شده‌اید. در بخش اول خودروهای کلوپ ماستنگ قرار داشتند. یک مک وان 69 قرمز و ناب با آن چهره تهاجمی اولین سورپرایز این سالن بود. در کنارش ماستنگ شلبی GT350 سبز رنگ، مک وان سفید کروکی و 66 فست بک اجازه نمی‌دادند یک لحظه از برنامه عکاسی گوشی تلفن همراهتان خارج شوید. البته این همه ماجرا نبود؛ زیرا کمی آن‌طرف‌تر گردانی از کاماروها ایستاده بودند. از نسل اول 1969 گرفته تا Z28 1973، موشن 1976و چند نمونه دیگر. خودروهای ارزشمندی که جذاب‌ترین آنها موشن است که تنها نمونه موجود در ایران به شمار می‌رود. حتی عکس و اطلاعات این خودرو در کتاب تاریخچه کاماروهای موشن در آمریکا به چاپ رسیده است. البته نمی‌توان به راحتی از کنار Z28 کاستومایز سرمه‌ای رنگ هم گذشت. خودرویی که توانمندی‌های فنی آن بسیار سطح بالاست و پیشنهاد می‌کنیم اگر در آینه خودروی شما ظاهر شد از سر راهش کنار بروید؛ چون مجهز به پیشرانه 383 اینچ مکعبی است که بی‌شباهت به نیروگاه نیست.

نیم قرن جذابیت

پونتیاک ترانس‌ام به تازگی 50 ساله شده و به همین مناسبت مسوولان برگزاری نمایشگاه خودروهای کلاسیک کیک تولد برای عقاب آتشین پونتیاک تدارک دیدند. البته اگر از مراسم بریدن کیک بگذریم که خودش یک پا سریال طنز بود، باید بگوییم که پونتیاک از مدل فایربرد به جز ورژن اسپریت، هم مدل Bace را در نمایشگاه داشت، هم ترانس‌ام و هم فرمولا. البته یکی از زیباترین‌ها ترانس‌ام طلایی مدل 1979 بود که بسیار مورد توجه بازدید‌کنندگان قرار گرفت. البته پیکان و کامارو هم 50 ساله شده بودند و در واقع ترانس‌ام سومین 50 ساله خودروهای کلاسیک بود.

موتورسیکلت‌ها

در این نمایشگاه غرفه‌ای هم به موتورسیکلت‌ها اختصاص داشت. در بین موتورسیکلت‌های کلاسیک هوندا Four750 و سوزوکی GS1000 از جمله مدل‌هایی بودند که بسیاری جوانان دهه 50 و 60 موتورسنگین را با این دو شناختند. موتور‌سیکلت سوزوکی 1000 که سال‌های سال در ایران به‌عنوان موتورسیکلت تیم‌های حفاظت و امنیت مورد استفاده قرار گرفته است و هوندا 4 هم سابقه حضور در پلیس راهنمایی و رانندگی را دارد. البته چند دستگاه هارلی دیویدسون هم در کنار این دو حضور داشتند که از جمله موتورسیکلت‌های نظامی و به خصوص پلیس تا قبل از انقلاب اسلامی به حساب می‌آید.

آقایان نه چندان خوش اخلاق

کمی آن طرف‌تر هم آقایان نه چندان خوش اخلاق دوج یعنی مدل‌های چارجر جا خوش کرده بودند. اتاق ماندگار 1969 با آن چراغ عقب‌های خاصش یک طرف و مدل SE سال 1973 در سمت دیگر. مدل 69 یکی از خاص‌ترین دوج‌های موجود در کشور است؛ زیرا بسیار بکر و دست نخورده باقی مانده و حتی رنگ خودرو نیز همان رنگ فابریک کارخانه است. از طرفی نمونه 1973 هم تنها رنگی روی رنگش پاشیده شده است و از نظر کیفیت یک کلاسیک درجه یک به تمام معناست. در این نمایشگاه خودروهای دیگری مثل دوج دارت 1960، کادیلاک فلیت وود، شورولت مونت کارلو، کادیلاک سویل، انواع ماکت خودروها و... حضور داشتند.

شورولت‌های رویایی

اگر عشق ماشین بودید و به قسمت شورولت و کادیلاک می‌رسیدید، بعید بود بتوانید سرپا بایستید و برای دقایقی فشار خونتان افت می‌کرد. تقریبا هر آنچه از خودروهای رویایی دهه 60 و 70 میلادی می‌خواستید در این بخش از نمایشگاه وجود داشت. کادیلاک فلیت وود خودرو کشتی مانندی که خود کادیلاک نیز بعدها نتوانست محصولی به جذابیت طراحی آن تولید کند. یا شورولت مونت کارلو که درون کابینش به اندازه یک اتاق جا داشت. شورولت مونت کارلو از خودروهایی است که تعداد زیادی از آن وارد ایران شده و به همین دلیل تنوع خوبی در مدل دارد. مهم‌ترین‌ نکته‌ای که در این بخش به چشم می‌آمد اصالت بازسازی و نگهداری خودروها بود. چیزی که به یک خودرو کلاسیک اصالت می‌دهد، این است که در زمان بازسازی آن تغییراتی در مقایسه با خودرو کارخانه در آن داده نشود. در انتخاب ماشین‌های این نمایشگاه این مساله به خوبی مورد توجه قرار گرفته بود.