سلامت و ‌کیفیت فدای شکل ظاهر و رنگ‌آمیزی
اهمیت کفش به عنوان نگهدارنده بخش مهمی از سلامت بدن انسان بر کسی پوشیده نیست؛ اما این اهمیت در کودکی به دلیل نوع تحرکات و میزان فعالیت‌های این قشر بیشتر نیز می‌شود.به خاطر سپردن برخی نکات برای انتخاب کفش بهتر می‌تواند علاوه بر حفظ سلامتی کودکان در بلندمدت سبب افزایش کارآیی و لذت بردن کودکان از بازی‌های مختلف شود.
پا تکیه گاه بدن است که تمام نیروی وزن را به زمین منتقل می‌کند و با برخورد به زمین این نیرو به صورت عکس‌العمل از طریق پا به زانو، ستون فقرات و مفاصل منتقل می‌شود. به همین دلیل مراقبت‌های بهداشتی از پا و کنترل نیروهایی که از بدن به زمین به آنها وارد می‌شد حائز اهمیت است.یکی از مسائل مهمی که سلامت کودکان را تضمین و طی سال تحصیلی برایشان آسودگی به ارمغان می‌آورد انتخاب کفش مناسب است.
مساله‌ای که متاسفانه در انتخاب آن اولویت‌هایی نظیر سلامت، راحتی، کیفیت و انعطاف فدای شکل ظاهر و رنگ‌آمیزی شده است. این در حالی است که تهیه کفش نامناسب علاوه‌بر آنکه عوارض مختلفی بر جسم و روح کودک بر جای می‌گذارد، می‌تواند در پیشرفت تحصیلی و یادگیری او اثر منفی به همراه داشته باشد.
سه نکته اندازه‌گیری پای کودک
برای اندازه‌گیری دقیق و صحیح سایز پای کودک پیش از خرید کفش مدرسه چند توصیه ساده زیر را در نظر داشته باشید:
۱) از کودک بخواهید که روی یک صفحه کاغذی بزرگ بایستد. بزرگ‌ترین اندازه پا را علامت بزنید. این اندازه، فاصله میان نوک بلندترین انگشت تا پشت پاشنه پا است. این فاصله را بر حسب سانتی متر اندازه بگیرید.
۲) اندازه‌گیری پای کودک هر سه ماه یکبار تکرار شود.
۳) اگر دانش‌آموز معمولا جوراب حوله‌ای یا پشمی به پا می‌کند، در هنگام خرید کفش برای کودک خود به اندازه بدست آمده نیم الی یک سانتی متر اضافه کنید. اندازه‌گیری پای دانش‌آموز را به تناوب تکرار کنید.

کفش مناسب دانش‌آموز چه شرایطی دارد؟
رویه کفش: رویه کفش باید چرمی و دارای انعطاف‌پذیری متوسط باشد. رویه نباید خیلی خشک یا خیلی نرم باشد و باید دارای بند باشد. تا هنگامی که بر اثر پوشش مکرر و گرمای پا تغییر شکل می‌دهد یا تنظیم بندهای آن بتوان استحکام دیواره‌های کفش را تنظیم کرد.
پنجه کفش: پنجه کفش باید پهن باشد به گونه‌ای که انگشتان دچار فشردگی نشوند، زیرا انحرافات انگشتان از کودکی و نوجوانی با پوشیدن کفش‌های بسیار تنگ به وجود می‌آید که منجر به تغییر قوس کف پا می‌شود.
پاشنه کفش: پاشنه پا محل شایعی برای تغییر شکل در اندام تحتانی است. دو لایه بودن و قوام دار بودن پاشنه کفش دو خصوصیت یک کفش بهداشتی است که از انحراف پاشنه در جهت داخل و خارج جلوگیری می‌کند. کفش مناسب باید در قسمت پاشنه ارتفاع ۲ سانتی متر و در قسمت پنجه ارتفاع ۵/۱ سانتی متر داشته باشد.
کف کفش: کف کفش باید ضمن انعطاف‌پذیری دارای استحکام باشد تا از بخشی از ضربات جلوگیری و به عنوان ضربه گیر عمل کند، زیرا کف خشک کفش ضربه را مستقیما به مفاصل و ستون فقرات وارد می‌کند.
والدین باید در موقع خرید کفش به چه نکاتی توجه کنند؟
هرگز برای خرید کفش مدرسه بدون حضور کودکتان اقدام نکنید.
حتما در هنگام خرید کفش، کودکتان باید هر دو لنگه کفش را امتحان کند.
روزی را برای خرید کفش مدرسه انتخاب کنید که صبر و فرصت کافی دارید.
سکوت کودکان را در هنگام به پا کردن کفش به معنای مناسب بودن آن فرض نکنید.
از کودک بخواهید که با کفش چند قدمی راه برود.
به نحوه راه رفتن او دقت کنید.
بهتر است در حالت ایستاده کودک خود، بین انگشتان بزرگ پای او و نوک کفش به اندازه ضخامت انگشت شست دست فاصله باشد.
خرید کفش‌های بسیار بزرگ و نیز خرید کفش تنگ هر دو به یک اندازه به سلامتی پاهای کودک آسیب می‌زنند.
اندازه شدن کفش را به پای کودک به ماه‌های آینده واگذار نکنید.
با توجه به تغییر و افزایش سایزپای دانش‌آموزان بر حسب ضرورت کفش جدیدی تهیه کنید.
منتظر جدا شدن کف کفش یا پاره شدن آن نباشید.
قبل از خرید کفش مدرسه، به کف آن هم توجه کنید. اگر کف کفش صاف باشد، دانش‌آموز در حین بازی و ورزش در معرض خطر لیز خوردن خواهد بود. این خطر در روزهای بارانی شدیدتر است.
اگر دانش‌آموزان دختر به کفش‌های پاشنه دار علاقه مندند، حداکثر پاشنه دو و نیم سانتی متری را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
کفش‌های باکفی و پاشنه بسیار نازک هم مورد تایید نیستند.
بهتر است برای ساعت‌های ورزش دانش‌آموزان کفش ورزشی جداگانه‌ای تهیه شود.
خرید کفش باید در ساعات پایان روز انجام شود تا در صورت وجود ورم، سایز کفش مناسب باشد.
کفش نامناسب چگونه کفشی است؟
کف کفش انعطاف‌پذیری بیش از حد داشته که منجر به انتقال نیرو و پیچ خوردگی پا می‌شود.
پاشنه‌های باریک مناسب نیست چون کم بودن سطح اتکای پاشنه از عوامل تشدید‌کننده خطر پیچ خوردگی پا است و نباید از آن در محیط‌هایی نظیر مدرسه برای دویدن و بالا رفتن از پله استفاده کرد.
کفش‌های پاشنه بلند و بدون پاشنه، هر کدام باعث اختلالاتی در راه رفتن دانش‌آموز شده و در مواردی باعث خستگی زودرس و فشار بر ستون فقرات و زانوها می‌شوند.
اگر کفی داخل کفش از برجستگی مرکزی که پوشش دهنده قوس داخلی است برخوردار نباشد قوس کف پا را در طول دوران رشد تنظیم نمی کند در غیر‌این صورت باید از کفی طبی برای تنظیم قوس کف پا استفاده شود.
کفش نامناسب علاوه بر اینکه عوارض مختلفی برای دانش‌آموز در پی خواهد داشت، می‌تواند او را به انواع بیماری‌ها مانند میخچه، حساسیت‌های پوستی، دردهای مفصلی و اسکلتی مانند درد پاشنه و زانو، خستگی، داغی و سوزش پا و شیوع انواع ناهنجاری‌ها مثل انگشتان چکشی، انگشت شست کج، ناخن فرو رفته، تاول، کف پای صاف، کف پای گود، پای پهن و احساس کمر درد مبتلا کند.
اگر کفش بیش از حد بزرگ باشد، باعث نبود تعادل در راه رفتن و زمین خوردن و بروز حادثه می‌شود. از سوی دیگر کفش کوچک‌تر از اندازه پای دانش‌آموز، موجب فشردگی پنجه، پاشنه و ایجاد تاول و میخچه می‌شود.
وزن کفش‌ها نباید زیاد باشد. کفش‌های سنگین ضمن اینکه خستگی دانش‌آموز را در پی دارد، پاهای او را هم خسته و زخمی می‌کند.
کفش‌های چرم مصنوعی برای دانش‌آموزان نخرید
سهیلا تبریزی، کارشناس بهداشت آموزش و پرورش درباره جنس کفش دانش‌آموزان می‌گوید: «دانش‌آموزان نباید از کفش‌های چرم‌ مصنوعی استفاده کنند، زیرا پا عرق می‌کند و هوا در کفش جریان ندارد. کفش‌های دانش‌آموزان باید طوری باشد که در آن احساس راحتی کنند. همچنین بهتر است پنجه کفش باز باشد تا انگشت‌‌ها روی هم فشار نیاورند. در صورتی که پنجه کفش مناسب نباشد، هم زیبایی انگشت‌های پا از بین می‌رود و هم رشد پاها ناهماهنگ می‌شود. کفش باید ۲ تا ۳ سانتی‌متر پاشنه داشته باشد؛ ولی کف پاشنه‌ آن باید تخت باشد.
کفش‌ ورزشی مناسب نیز برای دانش‌آموزان مفید است. بهترین نوع کفش، کفش چرمی است؛ زیرا دانش‌آموزان در آن احساس راحتی می‌کنند. کفش مناسب، نباید رنگ بدهد یا تنگ و گشاد باشد، زیرا در این حالات منجر به ناراحتی پا می‌شود.
دانش‌آموزان باید با کفش‌ جوراب بپوشند و بهتر است جوراب سفید رنگ با جنس کتانی و نخی باشد، زیرا جوراب‌های نایلونی به دلیل اینکه از مواد شیمیایی تولید می‌شوند، از تنفس پا جلوگیری می‌کنند و مناسب نیستند.»
دکتر رضایی مقدم، متخصص طب توانبخشی هم می‌گوید: «رشد دانش‌آموزان در سنین نوجوانی سریع است؛ بنابراین برای جلوگیری از تنگی و آزار زودهنگام کفش دانش‌آموزان نوجوان، کفشی تهیه کنید که میان نوک کفش و نوک انگشتان یک سانتی‌متر فاصله باشد.»
پهنای مناسب کفش، نیم سانتی‌متر بیشتر از پهنای پنجه پای دانش‌آموز است. دانش‌آموزان به منظور صحت انتخاب می‌توانند دو جوراب نخی حوله‌ای موسوم به جوراب ورزشی بپوشند و سپس کفش مورد نظر را امتحان کنند.