کمپانی‌های خودروسازی جهان هر یک با شاخصه‌هایی بین مردم شناخته می‌شوند. مثلا کادیلاک را سمبل یک خودروی بزرگ و مجلل می‌دانند یا با شنیدن نام مرسدس بنز به یاد لوکس بودن و فناوری‌های مدرن می‌افتید. فراری ایتالیا یک اسب سرکش تند و تیز است و تویوتا هم انگار معنی عملی کیفیت را نشان می‌دهد. اما فولکس واگن چطور؟ این کمپانی آلمانی را همواره با ساخت خودروهای کم استهلاک، با کیفیت و خوش رکاب می‌شناسند. صد البته که اگر هم کسی نام فولکس واگن را ببرد شما به یاد سه مدل افسانه‌ای یعنی بیتل، گلف و ترانسپورتر می‌افتید. در سراسر جهان طرفداران و مالکان خودروهای این برند دارای کلوپ‌های فراگیر یا تخصصی محصولات این برند هستند. گاهی این کلوپ‌ها اختصاصا یک مدل را در قالب کلاسیک یا خودروهای روز پوشش می‌دهند. گاهی نیز برنامه‌های برگزار شده از سوی این کلوپ‌ها به‌صورت سراسری است و همه اعضا می‌توانند در آن حضور داشته باشند. در ایران نیز کلوپ فولکس واگن مدت‌ها است فعالیت می‌کند. ضمن اینکه بخش بیتل این کلوپ نیز برنامه‌های اختصاصی مربوط به خود را دارد. اما گاهی نیز همایش‌ها در قالب کلوپ فراگیر برگزار می‌شود که به این ترتیب بسیاری از خودروهای کلوپ فولکس واگن فارق از قید و بند مدل در این برنامه حضور می‌یابند. حتی کاهش خودروهایی از برند‌های زیرمجموعه این کمپانی مثل آئودی نیز در این جمع حضور پیدا می‌کنند. یکی از برنامه‌های کلوپ فراگیری فولکس واگن پنج‌شنبه ۹ دی‌ماه در تهران برگزار شد برنامه‌ای البته ساده که با حضور حدود ۳۰ خودرو همراه بود.

پای هیتلر در میان است

جالب است بدانید که ساخته شدن فولکس بیتل به دستور هیتلر رهبر آلمان باز می‌گردد! آدولف هیتلر فردی جاه طلب و سرسخت بود. او در اوایل دهه 30 میلادی به‌تازگی در آلمان به قدرت رسیده بود. یکی از محورهای پر‌اهمیت هیلتر در اداره آلمان آن روزگار، صنعت و تکنولوژی بود. به‌طوری که آلمان در دوران صدارت هیتلر رشد بالایی در تکنولوژی داشت. حتی صنایع هوایی و نظامی این کشور در آن دوران جزو 3 صنعت برتر دنیا به حساب می‌آمد. در این بین صنعت خودرو نیز بسیار مورد توجه هیتلر بود. ضمن اینکه او با مهندسان و مدیران به نام این صنعت مثل دکتر فردیناند پورشه هم ارتباط خوبی داشت. در نتیجه دستورات هیتلر تاثیرات زیادی در ساخت بعضی از خودروها داشت که از آن جمله باید به فولکس واگن بیتل، مرسدس بنز 500 و 540 کا و... اشاره کرد. هیتلر در سرش فکر خودرویی را پرورانده بود که توان خریدش را بسیاری از مردم آلمان داشته باشند.

خودرویی که بیش از برخورداری از قطعات لوکس و نمایشی، کارآیی داشته باشد. او خودرویی می‌خواست که قیمتش بیش از یک موتورسیکلت نباشد، بتواند ۵ سرنشین را با خود حمل کند و سرعتش هم به حدود ۱۰۰ کیلومتر در ساعت برسد. این ایده را هیتلر به مهندس فردیناند پورشه انتقال داد. او نیز در این دوران طرح‌هایی مثل پورشه مدل ۱۲ را در ذهن داشت. حتی کمپانی موتورسیکلت‌سازی Zondap نیز طرحی را برای عملی کردن ایده هیتلر ارائه کرده بود، اما سرانجام این طرح مندس پورشه بود که توانست نظر هیتلر را جلب کند. در بین سال‌های ۱۹۳۵ تا ۱۹۳۶ طرح نهایی شد و حتی نمونه اولیه یا پروتوتایپ هم ساخته شد. مهندس پورشه، انسان خاصی بود. در عین نبوغ و پشتکارش اعتقادهای خاصی هم داشت.

یکی از این اعتقادها این بود: «بهترین خودرو باید موتور عقب، دیفرانسیل عقب و هوا خنک باشد.» به هر حال طرح اصلی خودرو با استفاده از همین عقیده آقای مهندس شکل گرفت. فردیناند پورشه نام فامیلی خود را برای این خودرو انتخاب کرد و کد ۶۰ را نیز به آن افزود. اما این نام مورد تایید مسوولان نزدیک به هیتلر قرار نگرفت و آنها تصمیمی گرفتند KDF Wagen را برای این خودرو برگزینند. البته احتمالا از خود می‌پرسید پس چرا ما این خودرو را بیتل می‌نامیم؟! پاسخ این سوال را باید در ذهن مردم جست‌و‌جو کرد. این خودرو با توجه به شکل بدنه و قوس‌هایی که دارد بی‌شباهت به نوعی سوسک به نام بیتل نیست. از این رو مردم از همان روزهای اول ساخته شدن این خودرو آن را بیتل می‌نامند. در نتیجه سرانجام در سال ۱۹۶۷ فولکس واگن هم قبول کرد که به جای استفاده از نام‌های دیگر این خودرو را Beetle بنامد. هر چند با آغاز جنگ جهانی در سال ۱۹۳۹ همه پتانسیل‌های کمپانی‌های سازنده خودرو در آلمان برای تولید ادوات نظامی اختصاص یافت. در نتیجه تولید بیتل هم با وقفه روبه رو شد. اما پس از پایان یافتن جنگ در سال ۱۹۴۵، تولید بیتل دوباره آغاز شد.

جالب است بدانید که این خودرو دارای استانداردهای خاصی برای تصادف نبود. یعنی در زمان ساخت این خودرو هنوز استانداردها وضع نشده بود اما به دلیل شکل بدنه بیتل، در تصادفات و به خطوط واژگونی‌ها خودرو مقاومت مناسبی داشت. ضمن اینکه به دلیل موتور عقب بودن این خودرو طراحی آیرودینامیکی آن به گونه‌ای انجام گرفت که هوا بعد از عبور از روی سقف در پشت خودرو متلاطم نشود و به محفظه موتور انتقال یابد. از این رو هم تنفس موتور بهبود یافت و هم به دلیل هوا خنک بودن پیشرانه، حرارت آن کاهش یابد. احتمالا بیتل آشنا‌ترین خودرو در تمام دنیا است.

خانه‌ای روی ون!

یکی از جذاب‌ترین ترانسپورترها نمونه‌های وستفالیا هستند. این خودروها را شرکتی به این نام بدل به خودروهایی ویژه کمپ و گردشگری می‌کند که تجهیزات مختلفی را در خود جای می‌دهند. از یک آشپزخانه کامل گرفته تا یک اتاق خواب راحت را می‌توانید درون کابین این خودرو سفارش دهید. حتی بعضی از نمونه‌های ترانسپورتر بدل به یک دفتر شیک کاری می‌شوند و می‌توان به‌عنوان دفتر جلسات متحرک از آن استفاده کرد. جالب است بدانید که از جمله ون‌های مناسب برای مصارف امنیتی در جهان نیز همین خودرو است و شرکت‌های مختلفی اقدام به نصب تجهیزات ویژه روی این خودرو کرده و حتی آن را ضد‌گلوله می‌کنند.

یکی دیگر از خودروهای حاضر در این برنامه فولکس گل بود. خودرویی که باید آن را یک بچه گلف نامید. خودرویی که بیشتر از اینکه محصول فولکس واگن آلمان باشد محصول کارخانه برزیل این برند آلمانی است. این خودرو برای اولین بار در سال ۱۹۸۰ ساخته شد. خودرویی که حتی پلت‌فرمی مشترک با بیتل دارد. ما ایرانی‌ها اصلا با این خودرو غریبه نیستیم، زیرا چند سالی در دهه ۸۰ شمسی این خودرو توسط کرمان موتور در ایران مونتاژ شد. به دلیل استهلاک پایین و هندلینگ خوب حتی بعد از توقف تولید در ایران نیز جزو بهترین هاچ‌بک‌های بازار دست دوم است. البته مدلی که در ایران به تولید رسید نسل دوم این خودرو بود که در سال ۱۹۹۴ تا ۲۰۱۳ به تولید رسید. سرانجام بعد از ساعتی حضور فولکس واگن‌سواران در کنار هم در فضایی صمیمی، برنامه به پایان رسید.

در پایان این همایش پیام توسل مسوول کلوپ فولکس واگن فدراسیون موتورسواری و اتومبیلرانی درخصوص هدف از برگزاری چنین برنامه‌هایی گفت: ما سعی داریم فرهنگ عبور و مرور با نظم و احترام به قوانین را ترویج کنیم. ضمن اینکه ما در این برنامه حتی مدل‌های سال ۲۰۱۲ را نیز داشتیم اما به خصوص در مورد نمونه‌های کلاسیک باید مردم بدانند یک خودروی فرسوده با خودروی کلاسیک و آنتیک تفاوت‌های عمده‌ای دارد. یک خودروی کلاسیک سرمایه صنعتی از تاریخ است ولی یک خودروی فرسوده و قدیمی تنها خطر‌آفرین و آلوده‌کننده هوا است. وی ادامه داد: شما دیدید که مردم چه استقبالی از خودروهای کلاسیک کردند. حتی نمونه‌های سال ۲۰۱۲ بیتل برای مردم اینقدر جذاب نیستند. البته وقتی یک بیتل قرن بیست و یکمی در کنار یک بیتل دهه ۶۰ میلادی قرار می‌گیرد این جذابیت ایجاد می‌شود. امیدواریم مسوولان نیز با نگاهی ویژه به خودروهای کلاسیک و فعالیت کلوپ‌ها که می‌تواند فرصتی برای ترویج فرهنگ احترام به قوانین باشد، ما را در پیشبرد اهدافمان یاری کنند.

محبوب‌ترین‌ها

این برنامه به همت کلوپ فولکس واگن و کمیته کلاسیک هیات‌ موتورسواری و اتومبیلرانی در منطقه غرب تهران برگزار شد. ابتدا خودروها در پارکینگ شهرداری منطقه ۲۲ تهران گرد هم آمدند و بعد از خوش و بش‌های فراوان از طریق اتوبان‌های منتهی به دریاچه شهدای خلیج‌فارس، راهی این منطقه شدند. تقریبا بسیاری از خودروهای تولید شده توسط کمپانی فولکس واگن مثل گلف، بیتل، ترانسپورتر، گل، پاسات و... در این برنامه حضور داشتند. رژه خودروهای در خیابان و اتوبان‌های منطقه غرب تهران، باعث جلب توجه عابران و خودروهای عبوری شده بود. کانون توجه زمانی بیشتر شد که خودروها در پارکینگ دریاچه شهدای خلیج فارس در کنار هم قرار گرفتند، زیرا اجتماع خودروها همچون یک جعبه مدادرنگی بزرگ شده بود که بسیاری از ساکنان برج‌های مرتفع منطقه را به پارکینگ کشید. در میان همه تولیدات کمپانی فولکس واگن اگر قرار باشد یکی را به‌عنوان محبوب‌ترین انتخاب کنید، احتمالا دو گزینه پیش روی شما است. یکی گلف که بنیانگذار کلاس جدیدی در خودروها بود و دیگری بیتل که تقریبا پایش به همه جای جهان باز شده است. البته که ترانسپورتر یا مدلی مثل شیراکو هم از جمله محبوب‌های فولکس واگن هستند اما هنوز با گلف و بیتل فاصله دارند.

کلاسی متفاوت

سال ۱۹۷۴ فولکس واگن یک هاچ بک دوست‌داشتنی ساده را ساخت که تا امروز هم تولیدش ادامه دارد. این خودرو از نظر ظاهری، کیفیت ساخت، قوای محرکه، استهلاک و... در شرایطی بود که استانداردهای جدیدی را در این بخش از بازار تعریف کرد. تا جایی که امروز می‌گویند به هاچ بک‌های اندازه متوسط بازار در کلاس گلف قرار دارند! ۷ نسل از این خودرو تا به امروز تولید شده است و همواره وقتی مدل جدید آن راهی بازار می‌شود به‌عنوان یکی از بهترین خودروهای سال توسط نشریات معتبر خودرو به انتخاب می‌رسد. انگار این یک قانون نانوشته است که گلف خودروی خوبی است و انتخاب هاچ‌بک مناسب زمانی مطرح می‌شود که پای گلف در میان نباشد! در برنامه کلوپ فولکس واگن یکی نمونه جالب فرمان راست وجود داشت که مجهز به گیربکس اتوماتیک نیز بود. خودرویی که عادت رانندگی با آن کاری دشوار است!

یک ون متفاوت

ترانسپورتر نام یکی از بهترین خودروهای ون در جهان است. خودرویی که آن را فولکس واگن ساخته است. نسل اول این خودرو در سال ۱۹۵۰ با کد T۱ ساخته شد. در واقع این خودرو را هم مثل گلف باید یک تعریف جدید در بازار ون‌ها به حساب آورد. این خودرو نیز تا به امروز در خط تولید قرار دارد. تقریبا همه ما ترانسپورترهای پیکاپ یا وانت را دیده‌ایم که سال‌ها است در حال خدمت‌رسانی در شهرها یا حمل بار هستند. این خودرو تا همین دو سال پیش با شکل و شمایل قدیمی خود در کشورهای آمریکای جنوبی تولید می‌شد و بازار خوبی هم داشت. اما از دو سال پیش بود که فولکس تصمیم گرفت تولید آن را متوقف کرده و نمونه‌های جدید را جایگزین آن کند.

یکی از محبوب‌ترین کلاسیک‌های ایران

فولکس واگن از همان ابتدای ورودش به ایران در اواخر دهه ۲۰ شمسی، از محبوبیت زیادی در ایران برخوردار شد. یک دلیل آن این بود که چون موتور آن هوا خنک بود و رادیاتور نداشت، در تمام اقلیم‌های ایران عملکرد مطلوبی از خود به جا می‌گذاشت. نه در شهرهای سردسیر یخ می‌زد و نه در مناطق گرمسیر جوش می‌آورد. یک دلیل دیگر محبوبیت این خودرو این بود که در آن زمان تیراژ تولید این خودرو بیشتر از هر خودروی دیگری بود. ماشین خودروسازی آلمان فولکس واگن بیتل را با سرعت زیادی تولید می‌کرد. به همین دلیل در بسیاری از بازارهای صادراتی حضور پررنگی داشت که یکی از آنها هم ایران بود. ماجرای محبوبیت فولکس واگن بیتل تا به امروز هم ادامه پیدا کرده و این ماشین یکی از پرطرفدارترین خودروهای کلاسیک در ایران است. باتوجه به تعداد زیادی که از این خودرو به کشور وارد شده، دسترسی علاقه‌مندان به کلاسیک‌بازی هم به آن ساده‌تر است. علاقه‌مندان به خودروهای کلاسیک برای تعمیر و نگهداری بیتل هم دردسر کمتری متحمل می‌شوند. چرا که به دلیل زیاد بودن تعداد، قطعات آن از طرف واردکنندگان بیشتر وارد می‌شود تا مثلا قطعات خودروهای کلاسیک انگلیسی یا فرانسوی.