راه رنو در ایران

حضور مستقل یک شرکت خارجی در حوزه خودروسازی با جوینت‌ونچر رنو و سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران کلید خورد، هرچند سازمان گسترش (ایدرو) بنا بر اساسنامه سازمانی خود باید ظرف سه سال آینده نسبت به واگذاری سهامش در این جوینت‌ونچر اقدام کند، با این حال اما برخی نسبت به مستقل ماندن این شرکت فرانسوی در آینده شک و تردید دارند. بر این اساس برخی چنین عنوان می‌کنند که خودروسازان کشور برای خرید سهام ایدرو به‌طور حتم پیشقدم خواهند شد، حال آنکه برخی دیگر معتقدند که باقی سهام این جوینت‌ونچر نیز به رنو منتقل خواهد شد تا پروسه مستقل بودن این خودروساز فرانسوی در ایران تکمیل شود. در همین حال اما طی هفته جاری محمدرضا نعمت‌زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت در گفت‌وگو با یک شبکه تلویزیونی در مورد قرارداد سازمان گسترش با رنو فرانسه و تاثیر آن بر ادامه همکاری خودروسازان داخلی با رنو، تاکید کرده بود که ایران‌خودرو و سایپا هیچ‌کدام با شرکت رنو فرانسه قرارداد نخواهند بست و سازمان گسترش برای سرمایه‌گذاری و تولید مشترک با رنو وارد مذاکره شده است.

وی حتی گفته است که شرکت نگین خودرو به‌عنوان واردکننده محصولات رنو، در قالب مشارکت ایدرو و رنو قرار خواهد گرفت. با توجه به اظهارات وزیر صنعت، معدن و تجارت به‌نظر می‌رسد که هدف مسوولان صنعتی کشور فعالیت مستقل رنو در ایران است و نه این شرکت فرانسوی و نه مدیران صنعتی تمایلی به همکاری رنو با خودروسازان کشور ندارند. پیش از این بارها اعلام شده بود که رنو علاوه‌بر سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران قرار است با دو خودروساز بزرگ کشور نیز همکاری کند؛ به‌طوری‌که حتی برخی از محصولات تولیدی این شرکت قرار بود بین دو خودروساز داخلی تقسیم شوند. با این حال اما رنو علاقه‌ای به همکاری با دو خودروساز بزرگ ندارد؛ چراکه تجربه همکاری قبلی با آنها تجربه موفقی نبوده است. رنو اوایل دهه ۸۰ و طی قراردادی تحت‌عنوان پلت‌فرم مشترک X۹۰، به‌طور رسمی وارد بازار خودروی ایران شد.

این خودروساز اروپایی برای حضور جدی در ایران برخلاف پژو حتی در ایران سرمایه‌گذاری کرد، حال آنکه بندهای قرارداد X۹۰، هیچ‌گاه اجرایی نشد. در این زمینه حتی عنوان می‌شود که تنها ۱۰ درصد از قرارداد موردنظر به اجرا درآمده است و بسیاری از بندهای آن عملی نشده است. در مورد چرایی این موضوع اظهارنظرهای متفاوتی می‌شود، حال آنکه همگان بر دخالت مستقیم برخی از نمایندگان مجلس و دولتی‌ها در عدم اجرای قرارداد، متفق‌القول هستند. به این ترتیب در شرایطی رنو برای بار دوم و آن هم در تفاهم‌نامه با سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، در صنعت خودروی ایران حضور یافته که به‌نظر می‌رسد این شرکت فرانسوی حضوری متفاوت از قبل در ایران خواهد داشت، حضوری که برخی بر این باورند منجر به ایجاد رقابت در بازار خودروی ایران خواهد شد.

اما حضور مستقل آن هم در شرایط کنونی هرچند دستاوردهای زیادی را برای صنعت خودروی ایران به همراه خواهد داشت، اما نمی‌تواند خودروسازان بزرگ کشور را راضی نگه دارد. شرکت رنو با نظارتی که بر کیفیت و خدمات پس از فروش خودروهای تولیدی از جمله تندر ۹۰ و ساندرو ارایه کرد توانست نظر مثبت بسیاری از مشتریان داخلی را به خود جذب کند؛ بنابراین حضور مستقل این شرکت همراه با کیفیت و خدمات پس از فروش جهانی این شرکت فرانسوی خیلی به نفع خودروسازان بزرگ کشور نیست و به اعتقاد بسیاری از کارشناسان این موضوع می‌تواند منجر به چالشی بین این خودروساز فرانسوی و داخلی‌ها شود. از سوی دیگر اما رنو قصد پیاده‌سازی برنامه‌های جهانی خود در ایران را دارد؛ به‌طوری‌که این تولیدکننده بزرگ اروپایی با دو روش سرمایه‌گذاری مشترک و مستقیم در بازار کشورهای آسیایی، اروپای شرقی و آمریکای شمالی حضور یافته است. اما آنچه در بررسی ورود رنو به بازار کشورهای در حال توسعه قابل‌‌بررسی است این است که رنو بعد از سرمایه‌گذاری مشترک، سریعا حضور خود در این کشورها را مستقل کرده و فروش، قیمت و خدمات پس از فروش را خود به عهده گرفته است، برنامه‌ریزی که قرار است که در کشور ما نیز اجرایی کند. در حال حاضر واردات این شرکت هر ماه روند صعودی به خود می‌گیرد؛ به‌طوری‌که مقام سومین وارد‌کننده خودرو به کشور را کسب کرده است.

در همین حال بسیاری از دست‌اندرکاران واردات خودرو، معتقدند که با وجود موانعی که هم‌اکنون پیش‌روی وارد‌کنندگان خودرو مبنی‌بر کسب مجوز رسمی از شرکت‌های مادر قرار دارد، این خودروساز فرانسوی در قدم اول خلا‌های خودروهای ممنوعه به کشور را به‌زودی پر خواهد کرد و نه‌تنها در تولید بلکه در واردات نیز سهم زیادی از بازار را خواهد گرفت. اما آمار فروش این خودروساز فرانسوی نیز قابل‌توجه است؛ چراکه براساس آمارهای موجود، فروش رنو فرانسه به ایران در سال میلادی گذشته بیش از ۲ برابر شد و ایران به‌عنوان دهمین مرکز مونتاژ محصولات این شرکت فرانسوی در جهان شناخته شده است. شرکت خودروسازی رنو فرانسه اعلام کرد در سال میلادی گذشته ۱۰۸ هزار و ۵۳۶ دستگاه از محصولات خود را روانه بازار ایران کرده است. فروش رنو فرانسه به ایران در سال ۲۰۱۶ نسبت به سال قبل از آن رشد ۱۱۰ درصدی داشته و از سطح پیش از تحریم‌ها عبور کرده است.

همچنین فروش رنو به ایران در سال ۲۰۱۵ برابر با ۵۱ هزار و ۵۰۰ دستگاه اعلام شده بود.این شرکت در سال ۲۰۱۲ و پیش از اجرایی شدن تحریم‌ها ۱۰۰ هزار و ۷۸۳ دستگاه از محصولات خود را روانه بازار ایران کرده بود. در ‌حالی‌ مشکلات واحدهای اقتصادی در بازار جهانی از جمله برقراری ارتباطات بانکی هنوز به‌طور کامل برطرف نشده‌است که صادرات این خودروساز فرانسوی به ایران در نتیجه اجرای برجام بیش از ۲ برابر شده است. بر این اساس سهم ایران از کل فروش رنو در سال ۲۰۱۶ بالغ‌بر ۴/ ۳ درصد بوده است. کل فروش رنو در این سال با رشد ۱۳ درصدی نسبت به سال قبل از آن به ۳ میلیون و ۱۸۲ هزار و ۶۲۵ دستگاه رسید. براساس این گزارش در میان مراکز مونتاژ رنو در جهان، ایران در جایگاه دهم قرار گرفته است.