اصناف مخالف «استارت‌آپ‌ها» نیست

فرشته فریادرس

«اسنپ» و «تپسی» به‌عنوان دو کسب‌و‌کار نوظهور در بخش حمل‌ونقل مسافران درون شهری، این روزها سر و صدای زیادی ایجاد کرده اند. به‌طوری که خبر پلمب این دو اپلیکیشن در شبکه‌های اجتماعی واکنش‌های زیادی را به همراه داشت که حمایت خود را از این دو مجموعه اعلام کردند. اما در این بین اخبار ضد ونقیضی مبنی بر پلمب این دو اپلیکیشن مطرح شد که البته از سوی رئیس اتاق اصناف ایران تکذیب شد. به هر حال، فعالیت این دو مجموعه، با اعتراض طیف سنتی اتحادیه آژانس‌داران همراه بود؛ چراکه سنتی‌ها باترس از اینکه از بازار رقابتی جابمانند، سعی دارند با ایجاد فضای ناآرام در مورد فعالیت تاکسی‌های اینترنتی، این دو اپلیکیشن را از میدان رقابت به در کنند. این در شرایطی است که این دو استارت‌آپ، سیستمی جدید را به بازار عرضه کردند، سیستمی که به‌واسطه آن، مسافران با پرداخت هزینه کمتر و کمترین معطلی می‌توانند از خدمات این دو اپلیکیشن استفاده کنند.

این در شرایطی است که این دو واحد، علاوه بر اینکه موجب ایجاد فضای رقابتی در کشور می‌شوند، بدون حمایت دولت، در راستای اشتغال‌زایی نیز گام برداشته‌اند. به همین منظور، به سراغ یکی از متولیان صدور پروانه کسب‌وکارها رفتیم، تا از چند وچون روند صدور مجوز برای این دو استارت‌آپ و سختگیری‌هایی که وجود داشت، جویا شویم. علی فاضلی که ریاست اتاق اصناف ایران را عهده‌دار است، در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»، با رد شایعات واخباری مبنی بر پلمب این دو مجموعه به ما می‌گوید که مجوز فعالیت «اسنپ» مراحل پایانی خود را طی می‌کند و به همین زودی اعلام خواهد شد. البته وی به زمان دقیق صدور مجوز اشاره‌ای نکرد. مشروح کامل این گفت وگو را در ادامه می‌خوانید:

هفته گذشته خبر تهدید به پلمب دو استارت‌آپ «تپسی» و «اسنپ» بسیار خبرساز شد؛ در این بین نیز شاهد اخبار ضد و نقیضی از سوی نهادهای متولی در این زمینه بودیم؛ به‌طوری که ظاهرا اتحادیه فناوران رایانه، آنها را به دلیل نداشتن مجوز به پلمب شدن تهدید کرده و از آنها خواسته بود که به اتاق اصناف برای دریافت مجوز مراجعه کنند. از آن‌سو، این دو استارت‌آپ گلایه‌مند بودند از اینکه مدت زیادی است که تقاضای مجوز کردند، اما مجوزی برای آنها صادر نشده است. اگر اتاق اصناف متولی صدور مجوز است؛ چرا این‌قدر روند صدور مجوز طولانی شده؟ آیا علت خاصی وجود دارد؟

در این مدت بارها نیز به رسانه‌ها اعلام کردم که به‌طور یقین زمان انتظار این دو استارت‌آپ کمتر از مدتی است که اعلام شده است. اتاق اصناف موظف است بدون تعلل پروانه کسب برای آنها صادر کند. در عین حال یکی از دلایل طولانی شدن روند دریافت مجوز به خود این مجموعه‌ها نیز برمی‌گردد؛ چراکه آنها قبل از اینکه کارهای اولیه خود را انجام دهند، به منظور دریافت مجوز به اتحادیه فناوران رایانه مراجعه کردند، این در شرایطی است که با مجوز نرم‌افزار نمی‌توان در فضای مجازی اقدام به فعالیت کرد. برهمین اساس، هربنگاهی که می‌خواهد در فضای مجازی فعالیت کند، باید به اتاق‌های اصناف مراکز استان‌ها برای دریافت پروانه کسب رجوع کند. از این رو، این دو استارت‌آپ به دلیل آشنا نبودن با قانون، راه را اشتباهی رفتند و بدون اخذ مجوز اقدام به فعالیت کردند. حال زمانی که اتحادیه رایانه به آنها اخطار داد که نمی‌توانند با چنین مجوزی فعالیت کنند به اتاق اصناف مراجعه کرده و کار خود را پیش بردند.

البته دبیر انجمن صنفی کسب‌وکارهای اینترنتی طی مصاحبه‌ای عنوان کرده که اتاق اصناف در ارائه مجوز به سایر کسب‌وکارهای اینترنتی تعلل می‌ورزد، به‌طوری تاکنون که دو ماه از زمان درخواست دو استارت‌آپ «تپسی» و «اسنپ» برای دریافت جواز کسب می‌گذرد، اما هنوز اتاق اصناف جوابی به آنها نداده است!

اول اینکه طولانی بودن فرآیند ارائه جواز را تکذیب می‌کنم. دوم اینکه؛ ممکن است تعلل در ارائه جواز به این کسب‌وکارها ناشی از مساله یا نقصی مربوط به مدارک متقاضیان این کسب‌وکارها باشد و اما مورد دیگر اینکه از این دو مجموعه، این تنها «اسنپ» بوده که تقاضای درخواست مجوز کرده که فرآیند دریافت مجوز آن نیز سپری شده و در مراحل پایانی خود قرار دارد. ما درخواستی از مجموعه «تپسی» برای صدور پروانه کسب دریافت نکرده بودیم.

با این اوصاف مجوز «اسنپ» چه زمانی صادر خواهد شد؟

اجازه بدهید زمان قطعی صدور مجوزها را اعلام نکنم. اما این نوید را می‌دهم که به همین زودی مجوز فعالیت مجموعه «اسنپ» که اقدام به درخواست مجوز کرده، صادر خواهد شد.

با وجود اخبار ضدونقیضی که درخصوص پلمب این نوع استارت‌آپ‌ها شنیده می‌شد، آیا امکان دارد در موارد مشابهی باز هم شاهد چنین اتفاقاتی باشیم؟

بازهم تکرار می‌کنم که اتاق اصناف تقاضای پلمب نکرده بود. حتی با وجود اینکه فعالیت این بنگاه‌ها به دلیل انجام نشدن روند قانونی دریافت مجوز از اتحادیه مربوطه غیرقانونی محسوب می‌شود، اتاق اصناف اقدامی مبنی بر پلمب یا توقیف این واحدها انجام نداده است. از این رو، تاکید می‌کنم که ما حمایت خود را از این نوع فعالیت‌‌ها که جنبه تجاری نیز دارد، اعلام می‌کنیم و در صورتی که روال قانونی کار طی شود، مشکلی برای ادامه فعالیت نخواهند داشت.

بعضا گفته می‌شود دستهای پشت پرده‌ای وجود دارد که نمی‌خواهند این نوع فعالیت‌های استارت‌آپی از جمله «اسنپ و تپسی» شکل بگیرند؛ به‌طوری که بعضا مطرح می‌شود که این تعلل و طولانی شدن روند صدور مجوزها به دلیل اعتراض طیف سنتی «اتحادیه آژانس‌داران » از فعالیت این نوع کسب‌وکارهای اینترنتی باشد؛ چراکه آنها معتقدند کاسبی آنها را کساد کرده‌اند؛ موضعی که سبب ‌شده نهادهای ذی‌ربط را تا حدی با خود همراه سازند تا درخصوص‌صدور مجوز کمی جانبدارانه و با سختگیری بیشتری ورود کنند... نظرتان در این مورد چیست؟

موافقم این حرف‌ها نیستم؛ چراکه ما هیچ‌گونه سختگیری در این زمینه نداشتیم. تنها از آنجایی که مسوول صدور پروانه کسب خود اتاق اصناف است، از این رو اتحادیه‌ها نمی‌توانند در این زمینه ورود کنند. ما به‌عنوان یک نهاد مجوزدهنده به کسب‌وکارهای گوناگون، موافق صددرصدی فعالیت‌های اینترنتی در کشور هستیم، اما به شرطی که قانون را رعایت و راه را درست طی کنند. هر کسی بتواند خدمات بهتر و با کیفیت‌تری به مردم ارائه دهد، اتاق اصناف از او حمایت خواهد کرد. ما باید به سمت بازار رقابتی حرکت کنیم؛ زیرا در نهایت این مصرف‌کننده است که تصمیم می‌گیرد دست به چه انتخابی بزند.

با تمامی مباحثی که مطرح شد، اما مقاومت در برابر فعالیت این دو استارت‌آپ، خیلی محسوس بود، آیا این نوع مقاومت‌ها طبیعی است؟

این نوع مقاومت‌ها از دیدگاه من کاملا طبیعی و عادی است، اما به هر حال باید به سمت رقابتی شدن برویم. به‌طوری که حتی می‌توانیم از نرم‌افزارهای بومی استفاده کرده و از نهادهای دانش‌بنیان در این زمینه بهره ببریم. همچنین از اتحادیه‌ها بخواهیم که نرم‌افزار خدمات مناسب و با قیمت مطلوب به مصرف‌کننده ارائه کنند تا رضایت مشتری حاصل شود.

با توجه به توسعه فعالیت کسب‌وکارهای اینترنتی و ایجاد استارت‌آپ‌های جدید، فکر نمی‌کنید باید این نوع فعالیت‌ها بیشتر مورد حمایت قرار بگیرند و به عبارتی این صنف ماهیت مستقل پیدا کند تا دیگر با چنین چالش‌هایی مواجه نشود؟

هر کسب‌وکاری که راه‌اندازی می‌شود، باید مجوز خود را از اتاق اصناف در مراکز استان‌ها دریافت کند. از این رو، اتاق اصناف مخالف تشکیل اتحادیه مستقل برای کسب‌وکارهای اینترنتی نیست. اما موضوع اینجا است که ایجاد یک اتحادیه یا صنف واحد، مستلزم این است که تعداد کسب‌وکارهای دارای جواز از مرز ۳۰۰واحد بگذرد. در این صورت آنها می‌توانند برای دریافت جواز تشکیل اتحادیه اقدام کنند. اتفاقی که در این مورد خاص رخ نداده است.

آیا وقت آن نرسیده که دولت اجازه دهد با باز شدن فضا و حرکت به سوی آزاد‌سازی اقتصادی، بنگاه‌های چالاک و کارآمد متولد شوند که در عین نوآوری، اشتغالزا نیز هستند و از طرفی منجر به پویایی اقتصاد می‌شوند؛ به‌طورمثال؛ مجموعه‌هایی مثل «اسنپ» و «تپسی» که با تولد و ظهورشان حتی بدون حمایت دولت و بدون اینکه هزینه‌ای روی دست دولت بگذارند، توانستند هم مشکل قیمت و هم مشکل کیفیت حمل و نقل سنتی در ایران را حل کنند...

یکی از اهداف دولت در سطح کلان و نهادهایی چون اتاق اصناف در سطح پایین‌تر، طبیعتا حمایت از بنگاه‌های دانش‌بنیان و توسعه محور است که در عرصه اقتصاد کشور فعالیت دارند. بر همین اساس تمام تلاش خود را خواهیم کرد که فضا برای کسب‌وکارهای جدید و نوآور بدون هیچ محدویتی فراهم کنیم. از این رو، سیستم‌ها از شکل سنتی باید فاصله بگیرند؛ زیرا علم توقف‌ناپذیر است و این مجموعه‌های فعال در کسب‌وکار هستند که باید پوست بیندازند و با فناوری و تکنولوژی روز منطبق شوند.

به‌عنوان آخرین سوال، از این پس ما شاهد پلمب یا تهدید به پلمب این نوع کسب‌وکارهای جدید و خلاقانه نخواهیم بود؟

خیر، به هیچ عنوان. البته به شرط اینکه قوانین را رعایت کنند، ما هم از آنها حمایت خواهیم کرد.

اصناف مخالف «استارت‌آپ‌ها» نیست