تصویب طرح رتبه بندی فعالان اقتصادی کشورهای اکو
فرشید شکرخدایی مسئول رتبه بندی اعضای اتاق ایران پیشینه تاسیس سازمان همکاریهای اقتصادی (اکو) به سال 1962 باز می گردد که سه کشور ایران، ترکیه و پاکستان سازمان همکاریهای منطقه ای برای توسعه(RCD) را تاسیس نمودند که تا سال 1979 فعالیت می نمود.
در سال 1979 با وقوع انقلاب اسلامی ایران فعالیتهای این سازمان متوقف گردید تا اینکه در سال 1985 با همکاری ایران، پاکستان و ترکیه سازمان همکاریهای اقتصادی (اکو) پایه گذاری و در سال 1992 با پیوستن کشورهای ازبکستان، آذربایجان، قزاقستان، قرقیزستان، ترکمنستان، تاجیکستان و افغانستان تعداد کشورهای عضو به عدد 10 رسید. اتاق بازرگانی و صنعت اکو بعنوان نماینده سازمان همکاریهای اقتصادی (اکو) در بخش خصوصی بر اساس ماده 30 عهد نامه ازمیر و بدنبال تفاهمنامه چهارم آوریل 1990 توسط روسای اتاقهای بازرگانی ایران، ترکیه و پاکستان تاسیس گردید. بر اساس توافق اتاقهای بازرگانی کشورهای موسس کمیته ملی اتاق اکو در هر یک از کشورها تاسیس و دبیرخانه اتاق اکو هر دو سال یکبار بصورت چرخشی بین اتاقهای کشورهای عضو اداره خواهد شد.
پروژه حاضر با عنوان "طرح نظام رتبه بندی فعالان اقتصادی حوزه اکو" پس از ارایه و تصویب در هجدهمین نشست کمیته اجرایی اتاق بازرگانی و صنعت اکو که در تاریخ ۱۸ مهر ماه ۱۳۹۲ در تهران برگزار گردید با جمع آوری اطلاعات و انتشار اطلاعات مربوط به ۱۰۰ شرکت برتر کشورهای عضو اکو در پنج صنعت به صورت آزمایشی و با هدف جمع آوری اطلاعات بنگاه های اقتصادی و تسهیل روابط تجاری فی مابین شرکت‌های کشورهای عضو اکو با استفاده از یک مدل علمی و عادلانه آغاز گشت. (Rate.ecocci.org)
سه هدف عمده در این پروژه مدنظر قرار گرفته است و مدل امتیازدهی نیز بر پایه همین اهداف و به منظور پشتیبانی از آن ها طراحی شده است. این اهداف عبارت اند از :
ایجاد یک نظام علمی و عادلانه رتبه بندی در حوزه اکو
تسهیل روابط تجاری از طریق اطلاع رسانی مناسب از رتبه هر یک از فعالان اقتصادی این حوزه
فراهم آوردن بستر قابل اعتماد برای اعطای امتیازات ویژه
با این نگاه مدل رتبه بندی باید نشان دهنده یک شمای آرمانی از انتظارات عمومی کشورهای عضو اکو از فعال کسب و کار و یک رویکرد هدایت گر برای دستیابی به اهداف مشترک آنان در سطح منطقه باشد.
این پروژه قصد دارد تا با نگاه به شرح وظایف اتاق بازرگانی و صنعت اکو ، پشتیبان مناسبی برای این اتاق جهت نیل به اجرای شایسته و حرفه ای شرح وظایف مندرج در اساسنامه آن به شرح ذیل باشد:
کمک به برنامه های توسعه در زمینه های همکاریهای اقتصادی از جمله تجارت، صنعت، کشاورزی،گردشگری، مقاطعه کاری، خدمات فنی مهندسی و بانکداری با برقراری ارتباطات نزدیکتر بین شرکتهای بخش خصوصی کشورهای عضو .
جلب نظر و تشویق بالاترین مراجع تجاری وصنعتی کشورهای عضو به افزایش مبادلات تجاری بین این کشورها به دولتها .
ترتیب دادن ملاقاتهایی بین دست اندرکاران امور اقتصادی - صنعتی کشورهای عضو .
ارائه پیشنهادهای لازم برای توسعه روابط تجاری، صنعتی بین کشورهای عضو از سوی بخشهای خصوصی این کشورها به دولتها.
همسان سازی رویه های تجاری در جهت بهبود وضعیت تجاری واقتصادی فی مابین کشورهای عضو .
جمع آوری و انتشار اطلاعات آماری کشورهای عضو در زمینه‌های اقتصادی، صنعتی
برگزاری نمایشگاههای مشترک، نشستها وکنفرانسها باهدف توسعه روابط تجاری، اقتصادی بین کشورهای عضو .انجام تحقیقات بازار سنجی برای کالاهای تولیدی ومصرفی کشورهای عضو وتوسعه فعالیتهای مشابه.
حصول اطمینان از هماهنگی در استانداردهای کشورهای عضو و اتخاذ تدابیر مشترک با همکاری دولتهای این کشورها برای برقراری سامانه تجارت ترجیحاً فی مابین .
همگی موارد فوق جز در بستر ایجاد و توسعه یک پایگاه داده مشترک از اطلاعات شرکت های عضو اکو و بررسی اطلاعات اولیه هر بنگاه و رتبه سنجی آنان و اعلام این رتبه ها میسر نخواهد بود.
رتبه سنجی شرکت ها بهترین روش برای شناسایی فعالان حرفه ای با عملکرد مناسب از فعالان غیر حرفه ای با عملکرد غیر شفاف خواهد بود. خروجی ملموس این موضوع درک عمیق اشخاص از طرف تجاری روبرو در برقراری ارتباط تجاری "مناسب" و توسعه روابط با شخص "مناسب" در زمان "مناسب" خواهد بود.
کارویژه اتاق اکو ارایه اطلاعات تجاری از کشورهای عضو به اعضا و تسهیل هر چه بیشتر این فرایند می باشد. با این نگاه این پروژه بستر مناسبی برای توسعه تجارت کشورهای عضو از طریق ارایه رتبه اشخاص و تعیین میزان خوشنامی آنان و ارایه گزارش های اولیه از وضعیت عمومی هر یک از طرفین در جهت کمک به برقراری ارتباط تجاری حرفه ای تر می باشد.
با این نگاه، در طراحی مدل رتبه بندی اولیه سعی شده است تا با استفاده از یک منطق یکپارچه و داشتن نگاه سیستمی و استفاده از تجربیات موجود در سطح بین المللی و فعالیت های انجام شده در این خصوص در داخل ایران، بهترین نحوه جمع آوری اطلاعات مورد استفاده قرار گیرد تا شرکت ها به راحتی بتوانند با در اختیار قرار دادن اطلاعات اولیه و در عین حال مهم و تاثیرگذار از بنگاه خود وضعیت عمومی بنگاه خود را مورد بررسی قرار دهند.
با توجه به تحقیقات انجام شده از سیستم های مشابه خارجی و تجربیات داخل و خارج از کشور در امر رتبه بندی تلاش شده است که تجربیات موجود اقدامات گذشته در این پروژه مورد توجه قرار گرفته و برای آنها راه حل های مناسب اندیشیده شود. با این حال این یک شروع بوده و این طرح پس از اجرا مورد بازبینی قرار خواهد گرفت. در تمامی نظام های حرفه ای بین المللی روز دنیا برای رتبه دهی به بنگاه اقتصادی، اطلاعات جمع آوری شده در سه حوزه مدیریتی، مالی و حقوقی- اجتماعی مورد بررسی قرار می گیرد. جهت جامع بودن خروجی اعلام شده فاکتورهای کیفی و کمی می بایست با هم درنظر گرفته شوند.
با توجه به طراحی و راه اندازی سیستم به مراتب بزرگتر از پروژه حاضر در داخل ایران (r۴b.ir) و وجود سوابق متعدد اجرایی نزد طراحان مدل در این رابطه، دو محدودیت عمده سبب طراحی مدل رتبه سنجی با شمای موجود در این پروژه گشته است:
محدویت زمانی برای شروع و اجرای این پروژه
نحوه جمع آوری اطلاعات و عدم اعمال فشار مضاعف به بنگاه‌ها جهت جمع آوری این اطلاعات
با در نظر گرفتن این دو موضوع، فرم دریافت اطلاعات و مدل مورد استفاده جهت رتبه سنجی بنگاه ها، با معیارهای حداقلی طراحی شده است. در این مدل آیتم هایی در نظر گرفته شده است که هر شخص با داشتن حداقل ها می تواند آن ها را ارایه داده و این مدل قابلیت جمع آوری اطلاعات را دارد و مشکل خاصی در جمع آوری وجود ندارد. تمام تلاش طراحان مدل این بوده است که در گام نسخت ارزیابی ها دچار مشکل و وقفه خاصی نشود. اما در بلند مدت می توان انتظار داشت با فرهنگ سازی و اقبال اشخاص به دقت اطلاعات و انتشار شفاف آن ها افزود.