نساجی، ظرفیت فراوانی برای تولید و اشتغال دارد

گلنار نصراللهی
مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت در صنعت نساجی

اقتصاد مقاومتی و ارتباط آن با تولیدات نساجی

اقتصاد مقاومتی در بحث نساجی، چند ویژگی دارد. نخست آنکه توجه آن به تولید داخل است و تولیدات با ارزش افزوده علاوه بر اینکه از تولیدکننده حمایت می‌کند از مصرف کننده هم حمایت می‌کند. کالاهایی که مورد حمایت قرار می‌گیرد، باید هم امکان تولید در داخل را داشته باشد و هم امکان صادرات. یعنی باید کالاهایی باشند که بتوانند ایجاد اشتغال کرده و برای کشور مفید باشند.

از نظر من صنایع نساجی در ردیف اولویت هایی است که می‌تواند در اقتصاد مقاومتی موثر واقع شود. اولا از طریق تامین نیازمندی‌های داخلی که اگر بخواهیم در بخش‌های فرهنگی هم اقدام کنیم، نیاز داریم تولیدات داخلی مان را تقویت کنیم؛ کالاهایی که می‌تواند با ارزش افزوده بسیار تولید شود. به عنوان مثال می‌توانیم از یک کیلو الیاف با 2 یا 5/ 2 دلار، پوشاک‌های 60-50 دلاری با برندهای خوب تولید کنیم، ضمن اینکه توان صادرات هم داریم. اگر به گردش جهانی صنعت نساجی نگاه کنید، شناسایی و تمرکز بر فعالیت‌ها و زنجیره‌های مزیت دار، خودداری از خریدهای خارجی و ... ، مواردی است که می‌توانیم در صنعت نساجی داخلی بر آنها تاکید کنیم. صنایع نساجی با 797 میلیارد دلار صادرات در سال 2014، 5/ 6 درصد از صادرات کالاهای صنعتی دنیا و 2/ 4 درصد از کل محصولات صادراتی جهان را شامل می‌شود؛ یعنی ما با چنین پتانسیلی روبه رو هستیم. صنعت نساجی ایران هم حدود یک میلیارد دلار صادرات دارد. بنابراین از جمله صنایعی است که می‌تواند در اقتصاد مقاومتی سهم بسیار داشته باشد، مشروط بر آنکه اقدامات لازم برای توسعه این صنعت انجام گیرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که قیمت تمام‏شده ما نسبت به قیمت تمام‏شده کشورهای رقیبمان یک مقدار بالاتر است. رقیبان ما کشورهایی مثل ترکیه، بنگلادش، هندوستان و پاکستان اند که حجم بسیار انبوهی را تولید می‏کنند.

بنابراین ما باید چند کار مهم انجام دهیم؛ یکی اینکه کمک کنیم قیمت تمام شده پایین بیاید. قیمت تمام شده نیز به عوامل مختلفی بستگی دارد. به عنوان مثال، با بررسی هایی که انجام دادیم، دریافتیم درصدهایی که در رابطه با تامین اجتماعی می‌پردازیم از کشورهای رقیب بالاتر است. مالیات بر ارزش افزوده را نیزعملا صنعت نساجی می‌پردازد. مالیات بر ارزش افزوده 9 درصد است، این صنعت هم با قاچاق رو به رو است، قاچاقی که اصلا مالیات بر ارزش افزوده نمی‏پردازد. همه این عوامل در قیمت تمام شده نقش دارد. به اعتقاد من، در ارتباط با بحث اقتصاد مقاومتی می‌توانیم از پتانسیل‌های صنعت نساجی به خوبی استفاده کنیم مشروط به برطرف شدن این موارد: باید فضای تولیدمان را رقابتی کنیم. می‌دانید که کالاهای صنعت نساجی همراه مسافر و به صورت قاچاق می‏آید. بنابراین باید زمینه تولید باید رقابتی باشد.همچنین باید به مقوله مد و طراحی و نوسازی و بازسازی صنایع نساجی بسیار توجه کنیم. اگر به این مسائل رسیدگی شود می‌توانیم سهم عمده ای در جهان داشته و در اشتغالزایی هم بسیار سودمند باشیم. آمار و اطلاعات نشان می‌دهد که در واحد سرمایه گذاری، اشتغالی که صنعت نساجی ایجاد می‌کند نسبت به سایر صنایع بسیار بیشتر است، به خصوص در قسمت پوشاک می‌تواند بسیار موثر و کارساز باشد.

افزایش تولید و واردات پنبه

در صنعت نساجی پنبه نقش اساسی و حیاتی دارد. امروز در دنیا لباس هایی که با الیاف‌های طبیعی، پنبه ای و امثال اینها تولید شده باشند،‏ نسبت به کالاهایی که با الیاف مصنوعی تولید می‌شوند، ارزش افزوده بیشتری دارند. اگر بخواهید در بحث صادرات به کشورهایی اروپایی کار کنید باید به سمت الیاف‌های طبیعی بروید. این در حالی است که در ایران برای تامین مواد اولیه پنبه مان مشکل داریم. به گمان من این کار به یک بررسی جامع دارد. با تمام حمایت هایی که از بخش پنبه در سال‌های مختلف انجام شده، آمار تولید داخلی این محصول کاهش پیدا کرده و نیاز است که این موضوع از زوایای مختلف بررسی و تحقیق شود. به نظر می‌آید تولید پنبه باید برای کشاورز صرفه‏دار شود؛ مطلبی که سالها نساجی‌ها می‌گفتند. آنها می‌گفتند اگر می‌خواهیم از کشت پنبه حمایت کنیم باید به این سمت برویم که به کشاورز یارانه پرداخت شود. از طرفی محدودیت‌های موجود در واردات پنبه باید کاهش یابد. اگر بخواهیم قیمت‌ها را به صورت مصنوعی بالا ببریم فقط باعث خواهد شد تولید پنبه داخلی افزایش نیابد. به این ترتیب صنایع نساجی هم به طرف کالاهایی خواهند رفت که ارزش افزوده شان کمتر باشد و امکان صادرات را هم از آنها بگیرد. بر همین اساس در حال انجام مذاکراتی با همکارانمان در وزارت جهاد و کشاورزی راجع به این قضیه هستیم. امیدوارم اقداماتی که در حال است منجر به افزایش تولید پنبه در داخل کشور شده و سهولت بیشتری در واردات پنبه ایجاد کند؛ مثل بسیاری از کشورهای دیگر مثل چین، آمریکا و ترکیه که که سالانه میلیونها تن پنبه تولید و صادرات و واردات آنها نیز بسیار سهل تر از ما انجام می‌شود.

برنامه‌های پیش روی صنعت نساجی

برنامه‌های صنایع نساجی برای سال جاری و سال آینده شامل برنامه هایی است که عمدتا در سطح کلان دیده شده و تنها ممکن است در جزئیات تغییراتی داشته باشند، اما بیشتر از 95 درصد آنها اجرایی خواهد شد. این برنامه‌ها ابتدا شامل توسعه صنعت نساجی در قسمت هایی است که دارای ارزش افزوده بیشتر است. ما اولویت گذاری ما به شدت روی بخش پوشاک است و اگر توجه کنید، کارگروه پوشاک داریم. افزایش صادرات و مبارزه با قاچاق کالا برنامه دیگر ماست. همچنین نوسازی و بازسای واحدهای موجود در سطح کلان و افزایش بهره وری را در برنامه‌های آتی در نظر گرفته ایم. اینها برنامه‌های وزارتخانه است که با کمک بخش خصوصی انجام می‌شود‏. علاوه بر این، هدایت واردات غیررسمی به واردات رسمی شامل ثبت برندها و کاهش تعرفه‌ها از دیگر برنامه‌های ماست. همچنین می‌خواهیم برای نشان دادن تولیدات صنایع نساجی کشور و معرفی توانمندی‌های صنعت نساجی به عموم، فعالیت‌های تبلیغاتی وسیعی انجام دهیم تا بتوانیم گام‌های موثرتری برای رشد و پیشرفت این صنعت سابقه دار کشور برداریم.