این روزها مردم وقتی به هم می‌رسند اولین سوالی که از هم می‌پرسند در این خصوص است که از یارانه انصراف می‌دهند یا خیر. در این میان هر کس با توجه به نظر و تحلیلی که دارد، انصراف از یارانه را کاری درست یا نادرست می‌داند.
در این گزارش سراغ مردم کوچه و بازار رفتیم تا از زبان خودشان جویا شویم که با توجه به تبلیغات گسترده مبنی بر انصراف از یارانه، اقدام به انصراف خواهند کرد؟ با بیش از ۱۰۰ نفر از اقشار مختلف جامعه از جمله مشاغل کم‌درآمد، بازاری‌ها، بازنشسته‌ها و اقشار طبقه متوسط رو به بالا به گفت‌وگو نشستیم که نتیجه حاصل از این پرس و جو نشان داد بیش از ۹۰ درصد آنها حاضر به انصراف از یارانه نبودند، اما دلایل متنوعی داشتند که در ادامه خواهید خواند.
کم‌درآمدها انصراف از یارانه در کارشان نیست
کم نیستند کسانی که تمام روز را برای به دست آوردن درآمدی اندک جهت گذراندن زندگی‌شان کار می‌کنند. افرادی که با داشتن خانواده‌ای پرجمعیت سعی بر این دارند که علاوه بر گذران زندگی روزمره، آنها را نیز تامین و حداقل نیازهایشان را برطرف کنند. مبلغ یارانه نیز برای این دسته از اقشار جامعه کمک حال خوبی خواهد بود تا حداقل از طریق آن قبض‌های آب، برق، گاز خانه خود را پرداخت کنند. نمونه‌اش مرد جوانی به نام مرتضی است. او می‌گوید ۷۰۰ هزار تومان آخر هر ماه حقوق می‌گیرد. کارگر ساختمان است و سه فرزند دارد. وقتی از او درباره انصراف از یارانه می‌پرسیم، می‌گوید نمی‌تواند انصراف بدهد و به این پول نیاز دارد: «در خانه پنج نفر هستیم و یکی از دخترهایم تازه نامزد کرده. در این روزها خرج و مخارج خانه خیلی زیاد است و باید جهاز دخترم را هم آماده کنم. وقت کنم مسافرکشی هم می‌کنم تا خرج خانه را دربیاورم. من هم جزو اقشار کم‌درآمد به حساب می‌آیم و برای همین انصراف نمی‌دهم.»
با احمد که همصحبت می‌شویم می‌گوید سال ۸۹ ورشکست شده و در کار مواد غذایی بود. گله می‌کند کاسبی‌ها خوابیده و با اینکه پول یارانه کم است، باز هم نمی‌تواند با خودش کنار بیاید از یارانه انصراف بدهد: « چند سال است که نتوانستم شغل درست و درمانی پیدا کنم و الان هم بیکار هستم. بعد از ورشکستگی‌ام دیگر نتوانستم روی پایم بایستم و هر روز بدتر از دیروز می‌شود. در این حال و روز چطور می‌توانم از یارانه انصراف بدهم؟»
غلامرضا انگار منتظر است تا از او سوال کنیم. در گوشه‌ای ایستاده تا به سراغش برویم. وقتی از او سوال می‌کنیم که می‌خواهد از یارانه انصراف بدهد یا خیر، می‌گوید: «دو پسر بیکار در خانه دارم. یکی از آنها سرباز است و دیگری هم تازه لیسانس گرفته و سربازی هم رفته، اما کار پیدا نکرده است. خودم هم برق‌کش ساختمان هستم، اما با پول برق‌کشی و کارگری دخل و خرجم با هم نمی‌خواند، برای همین ۲۲۵ هزار تومان هم برای خود مبلغی است که حداقل قبض آب و برق و گاز را با آن پرداخت می‌کنم.»
انگار بنگاهدارها هم چندان تمایلی به انصراف از یارانه ندارند. پدرام سال‌ها است در یک بنگاه املاک کار می‌کند، اما با این حال اصلا مایل به انصراف از یارانه نیست و می‌گوید: «به هیچ وجه به انصراف از یارانه فکر نمی‌کنم در این چند سال قیمت مسکن دائما بالا و پایین می‌شود و اوضاع ملک اصلا خوب نیست. با این همه گرانی مگر می‌شود بی‌خیال همین چندرغاز شد. آنقدر گرانی است که باز هم هر قدر کار کنیم نمی‌توانیم از پس هزینه‌ها بربیاییم.»
خانم جوانی با دو فرزندش که به نظر ۴و ۵ ساله می‌خورند در کنار خیابان ایستاده بود. از او درباره انصراف از یارانه پرسیدم: «شوهرم کارگر کارخانه است و حقوق بالایی هم ندارد. هر سری هم ۳-۲ ماه حقوقش عقب است. بچه‌ها خرج دارند و پول خورد و خوراک هم بالا است. با پول یارانه‌ای که می‌گیریم فقط قبض آب و برق را پرداخت می‌کنیم و دیگر چیزی باقی نمی‌ماند. برای همین به هیچ عنوان انصراف نمی‌دهیم.»
بازنشسته‌ای که هنوز دارد کار می‌کند چرا انصراف بدهد؟
بازنشسته‌ها انگار تنها همین اسم رویشان هست که بازنشسته شده‌اند و باید دست از کار بکشند و با حقوق بازنشستگی زندگی بگذرانند، اما سراغ هر بازنشسته‌ای رفتیم به خاطر خرج و مخارج کمرشکن مجبور است باز هم کار کند تا در کنار حقوقی که هر ماه دریافت می‌کند درآمد دیگری هم داشته باشند. علیرضا پنج سال است بازنشسته شده، اما می‌گوید هنوز هم کار می‌کند و با حقوق بازنشستگی نمی‌تواند خرج خانه را در بیاورد: «۳۰ سال روزی ۱۸-۱۷ ساعت کار می‌کردم؛ یعنی با این حساب ۶۰ سال کار کرده‌ام. به زور توانستم یک خانه ۵۰ متری در ناکجا‌آباد بخرم. با سیب‌زمینی کیلویی ۴ هزار تومان، بادنجان ۴ هزار تومان، گوجه ۳ هزار تومان و... چطور می‌شود امورات زندگی را گذراند؟ الان من بازنشسته هستم و باید در خانه بنشینم اما نمی‌توانم. هر روز با ماشین کار می‌کنم. مردم را تامین کنند به روی چشم من انصراف می‌دهم.»
از همان ابتدا که از مجتبی سوال از انصراف یارانه می‌کنیم می‌گوید یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان حقوق بازنشستگی می‌گیرد اما چهار تا دختر دارد: «با این حقوق بازنشستگی که نمی‌شود پول کرایه خانه و خورد و خوراک را داد. دخترها جهاز می‌خواهند زندگی می‌خواهند از من به عنوان پدرشان انتظار دارند، اما از کجا بیاورم؟ در توانم نیست و همیشه شرمنده آنها هستم. با این حال و اوضاع باز هم یارانه مبلغی است که می‌شود بخشی از مخارج زندگی را تامین کند.»
محمدحسین با آنکه سال‌ها است بازنشسته است، اما ۶ سال می‌شود در یک شرکت کار می‌کند و می‌خواهد از دریافت یارانه‌ها انصراف بدهد: «پول یارانه آنقدر دردی از من دوا نمی‌کند که بخواهم بار دیگر برای دریافت یارانه اقدام کنم بعد هم دلیل نمی‌شود بخواهم تمام اطلاعات زندگی‌ام را در اختیار دولت بگذارم آن هم برای مبلغ ناچیزی که آن‌طور که بویش می‌آید تا چند سال دیگر کلا منتفی خواهد شد.»pic۱
بازاری‌ها کمی تا قسمتی ابری انصراف می‌دهند
بازار اول هفته و آخر هفته، صبح و عصر نمی‌شناسد در تمام روزهای هفته شلوغ است و پر رفت‌وآمد. با این حال انگار بازاری‌ها چندان دل خوشی از حال و روز بازار ندارند و به قول خودشان بازار خوابیده. با چند نفر از کسبه بازار که صحبت کردیم آنها با گلایه کردن از گرانی‌ها چندان تمایلی به انصراف از یارانه‌ نداشتند؛ اما بودند عده‌ای که از همان ابتدا درخواست یارانه نکرده بودند و می‌گفتند، به آن احتیاجی ندارند.
یکی از این بازاری‌ها که لباس مردانه می‌فروخت، می‌گوید: «وقتی مالیات‌ها افزایش پیدا می‌کند، تورم را نمی‌شود مهار کرد برای چه از یارانه که حق ما است انصراف بدهم؟ اسم بازاری‌ها بد در رفته که وضعشان خوب است الان با این کسادی‌ها حال و روز ما از حقوق‌بگیرها بدتر است.» اما در راسته زرگرها انگار هستند کسانی که قصد انصراف از یارانه را دارند. مثلا علی یکی از کسبه این بازار می‌گوید: «وقتی زمان ثبت‌نام یارانه از ما می‌خواهند دارایی و مال و اموالمان را لیست کنیم، برای همین من چندان تمایلی به دریافت یارانه ندارم و انصراف می‌دهم.»
کاسب دیگری که شال و روسری می‌فروشد، می‌گوید: «پول یارانه را می‌گیرم و خودم به آدم‌های نیازمندی که می‌شناسم می‌دهم. از کجا معلوم من از دریافت یارانه انصراف بدهم و آنها در راه آبادانی کشور و مملکت خرج کنند.»
به سراغ یکی از فرش فروش‌ها که می‌رویم می‌گوید از اول هم ثبت نام نکرده است: «یارانه دردی را دوا نمی‌کند آدم بیخیال گرفتن یارانه شود، سنگین‌تر است. اصلا به نظر من آنقدر پول یارانه کم و ناچیز است که به نوعی به مردم توهین می‌شود؛ با این حال هستند کسانی که به این پول احتیاج دارند و به زخمی از زندگی‌شان می‌زنند.»
یک فروشنده لباس زنانه می‌گوید با بالارفتن پول بنزین و کالاهای دیگر فکر انصراف از یارانه هم به ذهنش نرسیده است: «۲۰ درصد به همه قیمت‌ها اضافه شده است، بنزین هم گران شده، چرا باید از یارانه‌ای که حداقل ۱/۰ نیاز من را برطرف می‌کند، انصراف بدهم؟»pic۲
بالاشهری‌ها هم یارانه می‌خواهند
سمت تجریش و قیطریه هم مثل اینکه آدم‌هایش نمی‌خواهند قید یارانه را بزنند و بیشتر آنها می‌گویند که چرا باید این کار را بکنند و خودشان به افراد نیازمند از همین طریق کمک خواهند کرد و مطمئن هستند، به دست نیازمندش پول یارانه را می‌رسانند.
مینا می‌گوید شوهرش شغل آزاد دارد و به پول یارانه هم چندان احتیاجی ندارند، اما تصمیم به انصراف از یارانه ندارند و می‌گوید: «یارانه حق ماست. غنی و فقیر هم نمی‌شناسد. مگر نمی‌گویند پول نفت است؟ خب ما از نفت سهمی نداریم؟ من از کجا بدانم اگر از یارانه انصراف بدهم پول آن صرف مخارج آبادانی کشور خواهد شد؟» احمدرضا هم نمایشگاه ماشین دارد و می‌گوید: «اگر مردم آثار انصراف از دریافت یارانه را مشاهده کنند در آینده تعداد بیشتری از افراد اقدام به انصراف از یارانه خواهند کرد. مثل خود من. من الان نمی‌دانم که انصراف بدهم کمکی به مردم خواهد کرد یا نه. اگر مطمئن باشم بی‌ برو برگرد این کار را خواهم کرد.»
علی دندانپزشک است و وقتی از او درباره انصراف از یارانه می‌پرسیم دلیل انصرافش از دریافت یارانه را به‌خاطر دادن اطلاعات شخصی از دارایی و مایملک می‌داند. او می‌گوید: «دولت با این روش ثبت‌نام یارانه مردم را وادار می‌کند تا از دارایی خود اطلاعات بدهند برای همین خیلی‌ها نمی‌توانند، چنین ریسکی را بپذیرند. از طرف دیگر برای انجام کارهای دیگر مانند دریافت وام و ... نیز از سایت رفاهی استفاده می‌کنند به همین دلیل من ترجیح می‌دهم، از دریافت یارانه انصراف بدهم و امیدوارم در بهبود وضعیت کشور این انصراف از یارانه نقش موثری داشته باشد.»
انصراف‌دهنده‌های امیدوار
با توجه به جامعه آماری ۱۰۰ نفره‌ای که در این گزارش از اقشار مختلف جامعه از کم‌درآمد، بازنشسته، بازاری و پردرآمد صورت گرفت به نظر می‌رسد، افراد زیادی تمایلی برای انصراف از یارانه ندارند، البته در این گفت‌و‌گوها به این نتیجه نیز رسیدیم اگر دولت به‌صورت مشهود نشان بدهد پول کسانی را که از یارانه انصراف داده‌اند خرج نیازهای کشور می‌کند، مسلما افراد زیادی پیدا خواهند شد که باز هم از دریافت یارانه انصراف بدهند. با این حال همان ۱۰ درصد نیز این کار را به امید بهبود وضعیت کشور کرده‌اند و امیدوار هستند کشور حرکت رو به جلو مثبتی داشته باشد.