دلالی جدید در مسکن مهر
با گذشت بیش از یک سال از ابلاغ رسمی آزاد شدن خرید وفروش مسکن مهر و رفع ممنوعیت از این دسته معاملات، هم‌اکنون شکل تازه‌ای از دلالی مسکن مهر در شهرهای جدید اطراف تهران شکل گرفته است.

به گزارش «دنیای اقتصاد»، خرداد ماه سال گذشته، وزیر راه و شهرسازی با هدف رونق‌بخشی به بازار مسکن پیرو مصوبه هیات‌دولت در تاریخ 2 اسفند 92، مبنی بر حذف محدودیت های معاملات مسکن مهر، «دستورالعمل اجرایی معاملات ثانویه مسکن مهر اعم از واحدهای تمام‌شده و نیمه‌تمام» را برای اجرا ابلاغ کرد تا از آن تاریخ به بعد تمام کسانی که قصد خرید یا فروش واحدهای مسکن مهر را دارند، بتوانند به‌صورت رسمی و قانونی نسبت به نقل و انتقال این واحدها اقدام کنند.

این در حالی است که دولت دهم، مهرماه 92، به دنبال شیوع گسترده معاملات زیرزمینی و غیرقانونی مسکن مهر، در نامه‌ای ممنوعیت خرید و فروش مسکن مهر را تا زمان انتقال قطعی اعیان به خریدار و دریافت دفترچه اقساط پس از تحویل واحد، ممنوع اعلام کرده بود.تا قبل از اعلام رسمی ممنوعیت خریدوفروش مسکن مهر، بسیاری از پیش‌خریداران و متقاضیان خرید این واحدها، در بازار غیررسمی، تنها با نوشتن یک مبایعه‌نامه و تنظیم وکالتنامه نسبت به انتقال تعداد قابل‌توجهی از این واحدها به خریدار دوم، اقدام کردند که هرچند این معامله بین خریدار و فروشنده انجام می‌شد اما کماکان دولت پیش خریدار اول را به عنوان مالک مسکن مهر به رسمیت می‌شناخت.

۴ اشکال معامله غیرقانونی برای مسکن مهر
تعداد قابل‌توجهی از این معاملات که تا سال ۹۲ و بدون توجه به تاکیدات کتبی و شفاهی مسوولان مسکن مهر مبنی بر ممنوعیت خرید و فروش این واحدها صورت گرفته بود، هم‌اکنون در برخی پروژه‌های جدید اطراف پایتخت منجر به بروز چهار اشکال عمده شده که پیامدهای آن، همه عوامل درگیر در این طرح را با مشکلات خاصی مواجه کرده است.در اولین اشکال ایجاد شده، شیوه تازه‌ای از دلالی مسکن مهر شکل گرفته که در قالب آن پیش خریدار اصلی که طی سال‌های گذشته، واحد خود را با تنظیم مبایعه‌نامه و وکالت‌نامه به فرد دیگری فروخته بود، هم‌اکنون که کار به مرحله انتخاب واحد رسیده است بابت حضور به عنوان مالک اصلی (از نظر دولت)، از خریدار مبالغ مختلفی مطالبه می‌کند.

به عبارت دیگر، از آنجا که تا قبل از خرداد ماه ۹۳، خرید وفروش مسکن مهر ممنوع بوده و معاملات این واحدها در بازار غیررسمی و به‌صورت غیرقانونی انجام می‌شده است، حتی افرادی که طی سال‌های گذشته اقدام به فروش امتیاز واحد خود به فرد دیگری کرده‌اند، هم‌اکنون از نظر دولت تنها مالک این واحدها به حساب می‌آیند که باید برای انتخاب واحد و ارائه ضمانت‌های لازم در هنگام تحویل آپارتمان، حضور داشته باشند.با این حال، هم‌اکنون بسیاری از این پیش‌خریداران که در سال‌های ۹۱ و ۹۲ و یا قبل و بعد از آن، واحد خود را به فرد دیگری واگذار کرده‌اند، هم‌اکنون بعد از چند مرحله افزایش قیمت و ایجاد ارزش افزوده برای واحدها، بابت حضور خود برای انتخاب یا تحویل واحد، از خریدار دوم درخواست پرداخت مبالغ مختلفی دارند که در صورت عدم پرداخت این پول، از حضور برای انتخاب یا تحویل واحد، امتناع می‌کنند.

این مشکل هم‌اکنون در شهرهای جدید اطراف تهران به‌خصوص شهر جدید پردیس، بیش از سایر مناطقی که مسکن مهر در آن احداث شده است، به چشم می‌خورد.با توجه به اینکه مسکن مهر از سال ۹۱ تاکنون در سه مرحله با افزایش قیمت مواجه شد، هم‌اکنون قیمت واحدهای مسکن مهر این شهر جدید که در آن زمان تنها در مرحله ثبت‌نام متقاضیان قرار داشت، تاکنون نزدیک به دوبرابر شده است.همین موضوع باعث شده پیش خریدارانی که در آن زمان امتیاز خود را به فرد دیگری واگذار کرده‌اند، هم‌اکنون برای حضور بابت انتخاب یا ارائه ضمانت در زمان تحویل واحد، احساس ضرر و زیان داشته باشند و برای از بین بردن این حس از خریدار دوم طلب پول بیشتری کنند.

این موج تازه دلالی در واحدهای مسکن مهر باعث شده هم‌اکنون اغلب خریداران دوم که در سال‌های گذشته با قیمت مشخص اقدام به خرید امتیاز این واحد‌ها و پرداخت آورده تعیین‌شده متقاضیان کرده بودند، برای انتخاب یا تحویل واحد خود مجبور به پرداخت مبالغ سنگین به پیش خریدار اول شوند که در حال حاضر دولت آنها را به عنوان مالک این واحدها به رسمیت می‌شناسد.از سوی دیگر، از آنجا که هرگونه اطلاع‌رسانی به پیش خریداران مسکن مهر بابت تکمیل فرآیندها و پرداخت پول، مرحله به مرحله، از طریق پیامک به شماره تلفن خریدار اصلی ارسال می‌شود، عدم توجه پیش خریدار اول به این پیامک‌ها و عدم اطلاع‌رسانی وی به خریدار دوم منجر به تاخیر در واگذاری و تکمیل تعداد قابل‌توجهی از این واحدها در زمان مقرر می‌شود.

در اشکال سوم، از آنجا که در زمان تحویل واحد لازم است خریدار اصلی ضمانت‌های لازم را به دولت ارائه دهد، هم‌اکنون اغلب پیش خریداران اصلی که طی سال‌های اخیر واحد یا امتیاز خود را به فرد دیگری فروخته‌اند، بابت واحدی که در مالکیت شخص دیگری قرار دارد حاضر به ارائه اسناد تضمینی همچون سفته‌های بانکی نیستند.

این در حالی است که چون در زمان معامله، مبایعه‌نامه براساس قیمت مقطوع تنظیم شده اما قیمت مسکن مهر طی سال‌های اخیر در سه مرحله و به صورت متوسط 100 هزار تومان در هر مترمربع افزایش داشته است، هم‌اکنون تعداد قابل‌توجهی از خریداران دوم این واحدها، زیر بار افزایش قیمت و پرداخت مابه‌التفاوت آن نمی‌روند.بنا بر استدلال آنها از آنجا که در زمان معامله مسکن مهر واحد را با قیمت مقطوع خریداری کرده‌اند، هرگونه افزایش قیمت در تعهد پیش خریدار اصلی است و همین موضوع باعث بروز اختلافات متعددی در میان خریداران اول و دوم واحدهای مسکن مهر شده است.بروز دلالی تازه و مشکلات جدید ناشی از معامله غیرقانونی مسکن مهر در حالی هم‌اکنون به یکی از معضلات اصلی این واحدها تبدیل شده که بخشنامه سال گذشته وزیر راه و شهرسازی در خصوص آزادسازی معاملات مسکن مهر و چگونگی انجام آن، هنوز هم رسمیت پیدا نکرده است!