یک لیوان از بهشت برای روزهای جهنمی

دنیای اقتصاد، الهه میرزاده- با شروع فصل تابستان و آغاز روزهای گرم، تشنگی و تبعات پیرو آن می‌تواند روز گرم را تبدیل به جهنمی کند که تجربه لحظاتی از آن هم خوشایند نیست. شایان توجه است که علاوه بر تجربه حس عطش، دهیدراسیون یا کم‌آبی بدن از مشکلاتی است که مواجهه با آن، بدن ما را در شرایط سخت فیزیولوژیکی قرار می‌دهد، این پایان ماجرا نیست، با گرم‌تر شدن هوا، بدن ما به آب بیشتری نیاز دارد، آب در بدن نقش تعدیل‌کننده دارد، بنابراین با کم‌شدن آب بدن، میزان هیستامین افزایش می‌یابد و سیستم ایمنی بدن تعادل خود را از دست می‌دهد. این امر زمینه‌ساز بروز حساسیت در تابستان است. در این میان نباید از نقش آب در بروز مشکلات گوارشی غافل شد، رفلاکس معده و یبوست، علائم کمتر شناخته شده کمبود آب است. برای فعال نگه داشتن سیستم گوارشی بدن، نوشیدن آب کافی، ضروری است.

کم‌آبی وافسردگی، بی‌قراری یا سردرگمی

مغز به‌طور عمده به جریان خون بدن متکی است، با کمبود آب میزان خون‌رسانی کاهش پیدا می‌کند. این امر باعث برهم خوردن تعادل عاطفی و ذهنی و در موارد حاد اختلال ذهنی موقت می‌شود. استرس، کمبود آب بدن را افزایش می‌دهد و مایعات بدن را دفع می‌کند. برای رفع استرس، لازم است به بدن آب برسد.

عوارض کمبود شدید آب

با عادت کردن بدن به کمبود آب، بدن حساسیت به کمبود آب را از دست می‌دهد و زمانی که باید تشنه باشید، احساس تشنگی نمی‌کنید. این یک مشکل بزرگ است، زیرا بیش از نیمی از حجم بدن را آب تشکیل می‌دهد و کم‌آبی مشکلات جدی برای بدن ایجاد می‌کند.باید دانست از تمامی مایعات بدن، هیچ کدام از خون مهم‌تر نیست. خون ماده مغذی، اکسیژن و ترکیبات حیاتی را از طریق سرخرگ‌ها و سیستم مویرگ‌ها به بافت‌ها حمل می‌کند؛ همچنین دی‌اکسیدکربن و ضایعات را از طریق سیستم سیاهرگ‌ها منتقل و از طریق تعریق یا فضولات دفع می‌کند. آب تقریبا ۸۳ درصد حجم خون را تشکیل می‌دهد.

آسیب ‌رساندن به سیستم بدن

خودرویی را تجسم کنید که بدون آب و روغن قصد روشن کردن و راه انداختن آن را دارید. خودرو اگر آب کافی نداشته باشد، جوش می‌آورد، موتور عیب پیدا می‌کند و آسیب می‌بیند. این حالت مشابه سیستم بدنی است که دچار کمبود شدید آب است. با توجه به خلاصه‌ای از طیف مشکلات وسیعی که در صورت وقوع کم‌آبی برای ما اتفاق می‌افتد، باید ضمن نوشیدن آب کافی در فصلی که بدن آب زیادی را از دست می‌دهد، با خوردن سایر نوشیدنی‌های دلچسب، این کمبود را تا حد ممکن جبران نمود. این راهکار برای کسانیکه به خوردن آب به تنهایی رغبتی ندارند یا در این روزها احساس عطش را بارها در روز تجربه می‌کنند، بسیار کارساز است. لازم است در فصل تابستان مرتب با مصرف آب و میوه‌ها، مایعات از دست رفته را جبران کنیم. تجربه نشان داده است که مصرف برخی شربت‌ها یا عرقیات می‌تواند آب کافی به بدن برساند تا مشکل کم‌آبی به حداقل رسیده و فرد دچار گرمازدگی و عطش نشود. چند نوشیدنی وجود دارد که بیشترین تأثیر را بر رفع عطش و تشنگی دارند.

1- گلاب

گلاب در حقیقت نوعی عرق گیاهی است که از گلبرگ‌های چند نوع گل محمدی تهیه می‌شود. گلاب ایرانی که به‌ویژه در ناحیه قمصر کاشان تهیه می‌شود، بسیار معروف است. گلاب که همان اسانس گل محمدی است، خواص دارویی زیادی دارد، از آن جمله می‌توان به ضداسهال، ضدالتهاب، افزایش‌دهنده میل جنسی، ضدنفخ، مقوی قلب، خلط‌آور، مقوی معده و اشتهاآور بودن آن اشاره کرد. درضمن، گلاب به برخی محصولات مثل فالوده، بستنی یا برخی شربت‌ها افزوده می‌شود. گاهی نیز خود گلاب به شکل رقیق به حالت شربت به مصرف می‌رسد. این مایع در عین حال که خواص یادشده را دارد در پیشگیری از عطش و گرمازدگی هم موثر است.

2- خاکشیر

شربت دیگری که خاصیت ضد عطش و گرمازدگی دارد، خاکشیر است. از قدیم به تجربه از شربت آن با آب سرد و کمی شکر در نواحی گرم به‌خصوص در فصل تابستان برای رفع عطش استفاده می‌کرده‌اند. درباره خاکشیر باید اضافه کنیم که روی دانه آن موادی به نام لعاب وجود دارد. لعاب می‌تواند چند برابر وزن خود آب جذب کند و متورم شود و به شکل ژله درآید. به این ترتیب، وقتی خاکشیر با آب مخلوط و کمی شکر هم به آن اضافه می‌شود، هم خوشمزه خواهد بود و هم لعاب آن منبعی برای آب بدن است. نباید فراموش کرد که هر دانه خوراکی که مانند خاکشیر لعاب داشته باشد، می‌تواند به همین شکل، عمل و کمبود آب بدن را جبران کند.

3- شربت آبلیمو

یکی از نوشیدنی‌هایی که از قدیم در فصل گرما استفاده می شده، شربت آب لیمو است. پایه اصلی این شربت، عصاره لیموترش است که با آب رقیق می‌شود و همراه مقدار کمی قند یا شکر مورد مصرف قرار می‌گیرد. آب لیمو را به تنهایی نباید مصرف کرد زیرا آب لیموی رقیق نشده روی مینای دندان تأثیر می‌گذارد و باعث تخریب آن می‌شود. بنابراین بهتر است چه در غذا و چه در سالاد حتماً قبل از استفاده، آب لیمو را رقیق کنید. جالب است بدانید که شربت آب لیمو جلوی گرمازدگی و عطش را می‌گیرد و مصرف آن در ماه‌های گرم و در مسافرت‌ها، به‌خصوص مسافرت‌های دریایی، بسیار مناسب است. شربت آب لیمو زیانی ندارد و مصرف آن در هر سنی توصیه می‌شود. آب لیمو خواص متعدد دیگری هم دارد که عبارتند از: ضدتصلب شرایین، کاهش دهنده کلسترول، ضدبرخی سموم از جمله تریاک، ضدتب و ضد کمبود ویتامین سی.

5- تخم شربتی

جالب است، بدانید که تخم شربتی دانه گیاه ریحان خوراکی است. این دانه‌ها درشت‌تر از خاکشیر و سیاه‌رنگ هستند. وقتی تخم شربتی داخل آب ریخته می‌شود، روی آن لایه‌ای ژله‌ای تشکیل خواهد شد. شربت آن ضدگرمازدگی و ضدعطش است و می‌توان گفت تخم شربتی و خاکشیر تقریبا خواص یکسانی دارند. در ضمن، خاکشیر و تخم شربتی خاصیت مسهل و ملیّن داشته و مصرف آن‌ها برای جلوگیری از یبوست که در تابستان شایع می‌شود، مناسب‌تر است.

6- عرق بیدمشک

بیدمشک نوعی بید است ولی این درخت در اول بهار و قبل از آنکه برگ بدهد، گل‌های زیبا و خوشبویی دارد. عرق بیدمشک از گل‌های این نوع بید که در ارومیه بسیار زیاد است، تهیه می‌شود. گاهی از عرق بیدمشک بدون رقیق کردن استفاده می‌شود که خواصی نظیر تقویت‌کننده، آرام‌بخش، ضدگرمازدگی و مقوی قلب دارد. گاهی نیز به‌صورت شربت آن را رقیق و مقداری شکر به آن اضافه می‌کنند.