مرحله صفر یکسان‌سازی نرخ ارز

دکتر مصطفی طهماسبی

پژوهشگر موسسه گرنویل فرانسه　

یکی از معضلات اساسی کشور ما بیکاری جوانان و مشکل بیکاری است. یکی از راهکارهای کوتاه مدت ایجاد رونق اقتصادی و به دنبال آن ایجاد اشتغال، سرمایه‌گذاری خارجی است. دولت باید به دنبال جذب سرمایه‌گذاری خارجی باشد. به جز بهبود محیط کسب و کار که پیش شرط اولیه برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی است، یکسان‌سازی نرخ ارز نیز از اولویت‌های اساسی جذب سرمایه‌گذاری خارجی است. شاید بتوان بزرگ‌ترین موفقیت دولت یازدهم در بازار ارز خارجی و حفظ ارزش پول ملی کشور را جلوگیری از نوسانات شدید نرخ ارز که در اواخر دولت قبل شاهد آن بودیم و انسجام در ایجاد یک روند مطلوب برای نرخ ارز تاکنون دانست.

در عین حال، مهم‌ترین موضوعی که اکنون به‌صورت اجرایی و عملی و به‌عنوان حلقه واصل برنامه‌های دولت و سیاست‌های پولی مطرح است، بحث تک‌نرخی کردن ارز است. موضوع تک‌نرخی شدن ارز به‌عنوان یک خواسته مشترک بین شبکه بانکی و فعالان اقتصادی کشور، از سال ۹۳ مطرح بوده و دولتمردان بارها اعلام کرده بودند که پس از تک‌رقمی شدن نرخ تورم و ثبات اقتصادی و نهایی شدن برجام اجرای این برنامه را کلید خواهند زد.

از مهم‌ترین دلایل دیگر تک‌نرخی کردن ارز می‌توان به نرخ‌های متفاوت و متنوع ارزی و شفافیت فعالیت‌های اقتصادی اشاره کرد. به‌عنوان مثال، امروزه بخش‌های مختلف اعم از صنعت، تجارت و کشاورزی به هم مرتبط هستند. تولیدکننده کشاورزی، مصرف‌کننده تجهیزات صنعتی است و تولیدکننده تجهیزات صنعتی، مصرف‌کننده کالاهایی است که در حوزه فولاد و معدن تولید می‌شود. بنابراین ایجاد رانت در یک بخش می‌تواند سایر بخش‌ها را تعطیل کرده یا دچار اختلال در هزینه و درآمد کند که در نهایت شرایط بازار به هم خواهد خورد.