بمانجان ندیمی
خبرنگار اعزامی دنیای اقتصاد به اکسپو میلان
آخرین روزهای نمایشگاه اکسپو ۲۰۱۵ میلان در حال سپری شدن است؛ نمایشگاهی که از آن به‌عنوان المپیک فرهنگی - تجاری یاد می‌شود و هر ۵ سال یک بار کشورهای دنیا را گرد هم می‌آورد. موضوع این نمایشگاه، «تغذیه زمین، انرژی برای حیات» است که با حضور ۱۵۰ کشور برگزار شده و ایران نیز برای نخستین بار توانسته در این نمایشگاه زمینی را به خود اختصاص دهد و طراحی پاویون را از ابتدا تا انتها خود عهده دار شود.
پاویون ایران که نمادی از یک سفره ایرانی است، همجوار با پاویون‌های شیلی و کنگو است و روبه‌روی این پاویون نیز پاویون آلمان و آمریکا قرار دارد. با نگاهی اجمالی به غرفه ایران در اکسپو 2015 میلان می‌توان گفت این پاویون نه تنها چیزی کمتر از پاویون سایر کشورها ندارد، بلکه در اولین حضور جدی خود، بسیار فراتر از حد انتظار ظاهر شده است. البته نمی‌توان پاویون ایران را خالی از اشکال دانست، اما می‌توان به این اشکالات به چشم تجربه اول نگاه کرد. تجربه‌ای که قطعا در اکسپوهای آینده می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. البته انتقادات مطرح شده از اکسپو موجب نادیده گرفتن محسنات این غرفه در معرفی ایران به دنیا نمی‌شود.

سفره پر رونق ایرانی
پاویون ایران، براساس موضوع نمایشگاه اکسپو ۲۰۱۵، با گونه‌های گیاهی مختلف که در ایران وجود دارد، تزئین شده است. جالب است که بازدیدکنندگان از پاویون ایران با دیدن گونه‌های گیاهی به این نکته اشاره می‌کنند که تصور ما از ایران یک منطقه صحرایی بود که در آن هیچ گیاهی رشد نمی‌کند. البته گونه‌های گیاهی که در این پاویون به نمایش گذاشته شده، تنها بخش کوچکی از گیاهان ایرانی است و توضیحاتی که درخصوص این گیاهان درج شده، اندک است. این در حالی است که بسیاری از پاویون‌ها با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های پیشرفته توانسته بودند توضیحاتی را درخصوص گونه‌های گیاهی مختلف کشور خود ارائه کند.


pic1


استقبال از غذاهای ایرانی
همچنین غذاها، شیرینی‌ها و نوشیدنی‌های سنتی در این پاویون به بازدیدکنندگان عرضه می‌شود. البته به گفته بسیاری از بازدیدکنندگان ایرانی، ایران می‌توانست در این زمینه بسیار قوی‌تر عمل کند. در حالی که جای بسیاری از غذاها و شیرینی‌ها خالی بود. منوی غذای رستوران ایرانی محدود بوده و کیفیت غذاها نیز مورد انتقاد بسیاری از ایرانیان بود. این در حالی است که بازدیدکنندگان اروپایی از غذاهای ایرانی استقبال خوبی کرده و رستوران ایران از ساعات ابتدایی صبح تا آخرین لحظات شب، مملو از بازدیدکنندگانی بود که ترجیح می‌دادند غذاهای سنتی ایران را نیز امتحان کنند. چهره‌هایشان هنگام خوردن اولین لقمه واقعا دیدنی است. عکس‌العملی که گویای رضایت آنها از انتخابشان است. قسمتی دیگر از پاویون ایران را نوشیدنی‌ها و شیرینی‌های ایرانی به خود اختصاص می‌دهد. شیرینی‌هایی همچون بامیه و باقلواو نوشیدنی‌های گرم و سرد از جمله انواع عرقیجات و چای با انواع طعم‌ها. این قسمت از پاویون همیشه شلوغ است. به خصوص در هوای پاییزی، نوشیدن یک لیوان چای زعفران داغ لب ریز، لب دوز و لب سوز می‌تواند بازدیدکنندگان را بیشتر به این قسمت هدایت کند. به گفته کارکنان این غرفه، چای زعفران و دارچین بیشترین طرفدار را در بین مشتریان دارد و زودتر از سایر نوشیدنی‌ها تمام می‌شود.


pic2


اسقبال از زنان دف نواز
یکی دیگر از جاذبه‌های پاویون ایران، فیلم‌هایی است که از طریق مانیتورهای بزرگی که در طول پاویون نصب شده‌اند، نمایش داده می‌شود. یکی از جذاب ترین کلیپ‌ها، نواختن دف توسط چندین زن ایرانی است. به گفته کارمندان پاویون ایران، تماشای این کلیپ برای بسیاری از اروپایی‌ها تعجب آور است. چراکه تصور آنها از نقش زنان در جامعه ایرانی کاملا متفاوت است. آنها تصور می‌کنند زنان ایرانی محبوس هستند و اجازه ظاهر شدن در مجامع عمومی را ندارند. به همین دلیل با دیدن این کلیپ اولین سوالی که می‌پرسند این است که «مگر در ایران هم زنان اجازه نوازندگی دارند؟ مگر در ایران زنان اجازه حضور در خیابان‌ها را دارند؟»

صف‌های طولانی برای بازدید از پاویون ایران
صف‌های طولانی برای ورود به پاویون ایران نشانه موفقیت حضور ایران در اکسپو ۲۰۱۵ میلان است. البته این صف‌های طولانی برای سایر پاویون‌ها نیز وجود دارد. استقبال خوب کارمندان پاویون ایران که اکثرا دانشجویان ایرانی مقیم ایتالیا هستند نیز نشانه‌ای از میهمان‌نوازی ایرانیان است. اما برخی از ایرانیان انتقاداتی درخصوص طراحی لباس کارکنان ایرانی مطرح می‌کنند. آنها معتقدند که در ایران لباس‌های محلی بسیار زیبایی وجود دارد که می‌توانستند براساس آنها، لباس‌های کارمندان را طراحی کنند. برخی دیگر از بازدیدکنندگان ایرانی از دکوراسیون داخلی پاویون ابراز نارضایتی کرده و اعتقاد داشتند طراحان داخلی می‌توانستند از المان‌های سنتی بهره بیشتری ببرند. به‌طور مثال رستوران را با تخت‌های سنتی تزئین کنند یا دارهای قالی را در این پاویون به نمایش بگذارند که بتواند برای بازدیدکنندگان ایرانی نیز تداعی‌کننده یک فضای سنتی ایرانی باشد. حتی پخش شدن یک موسیقی سنتی ایرانی در پاویون نیز می‌توانست در تداعی این فضا تاثیرگذار باشد. جا دارد به نورپردازی زیبای پاویون ایران در شب نیز اشاره کنیم. آینه کاری سقف پاویون که بر گرفته از آینه کاری قدیمی ایران با نمایی نوین است، به هنگام شب، با روشن شدن چراغ های پاویون، شکست نوری ایجاد می کند که بسیاری از بازدیدکنندگان را به وجد می آورد. از سویی نمای بیرونی این پاویون، در شب نیز جذابیت خاص خود را دارد.



pic۳



جذب توریست با نمایش فیلم
پاویون ایران برای معرفی محصولات کشاورزی و جاذبه‌های توریستی این کشور، سالنی را تعبیه کرده و فیلم‌هایی را برای بازدیدکنندگان به نمایش می‌گذارد. بسیاری از بازدیدکنندگان پس از اتمام این فیلم‌ها، با لبخند رضایت سالن را ترک می‌کنند. به نظر می‌رسد حضور ایران در اکسپو میلان، توانسته تغییر نگرش جدی نسبت به محیط اجتماعی و جاذبه‌های گردشگری ایران در دنیا ایجاد کند. به گونه‌ای که بسیار از بازدیدکنندگان پاویون ایران، هنگام خروج، نسبت به سفر به ایران ابراز تمایل می‌کنند. هرچند فرهنگ غنی ایران را نمی‌توان در یک پاویون ۲۵۰۰ متری به نمایش گذاشت.

سه عروسک ایرانی، فاتحان اکسپو
یکی از خلاقیت‌های ایران در روزهای گذشته در جذب بیشتر بازدیدکننده از پاویون این کشور، حضور سه عروسک با لباس‌های سنتی بود. عروسک‌هایی که با قامتی بسیار بلند توسط سه عروسک گردان ایرانی هدایت می‌شوند. این عروسک‌ها در دومین حضور خود در اکسپو میلان نیز بسیار موفق عمل کردند. به‌طوری که هنگام اجرای آنها، جمعیت زیادی برای تماشای این سه عروسک مقابل پاویون ایران تجمع می‌کردند. حضور این عروسک‌ها در پاویون ایران در ماه‌های گذشته سرو صدای زیادی را به همراه داشته است. به‌گونه‌ای که یکی از بزرگ‌ترین روزنامه‌های ایتالیایی یک صفحه از این روزنامه را به عروسک‌های ایرانی اختصاص داده و از آنها به‌عنوان فاتحان اکسپو میلان یاد کرده است.

عرضه اندک صنایع‌دستی
قسمتی از پاویون ایران به عرضه صنایع‌دستی اختصاص دارد. البته آنچه در این غرفه‌ها برای فروش گذاشته شده است، بسیار اندک و محدود است. به‌طور مثال از فرش ایرانی در این غرفه‌ها خبری نیست و تنها به ارائه چند گلیم و گبه اکتفا شده است.
یکی از اقدامات خوب پاویون ایران در معرفی این کشور به بازدیدکنندگان، طراحی بروشورها و سی دی‌هایی است که به‌صورت رایگان در اختیار متقاضیان قرار می‌گیرد. این امر می‌تواند در معرفی ایران بسیار تاثیرگذار باشد.

اسقبال از قنات‌های ایرانی در اکسپو
به گفته یکی از کارمندان پاویون ایران در اکسپو ۲۰۱۵ میلان، میانگین بازدیدکنندگان از پاویون ایران روزانه ۲۵ هزار نفر است که این تعداد در برخی از روزها به ۵۸ هزار نفر هم رسیده است. کمترین تعداد بازدیدکننده نیز ۱۲ هزار نفر بوده است، البته با توجه به اینکه با پایان اکسپو نزدیک می‌شویم، پیش‌بینی می‌شود در روزهای آخر، تعداد بازدیدکنندگان افزایش یابد.
مهدی بخشی می‌افزاید: بنابراین پیش‌بینی می‌شود تا پایان این نمایشگاه۳ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر از پاویون ایران بازدید ‌کنند.


pic۴


pic5


وی اظهار می‌کند: اکسپو، یک نمایشگاه کاملا فرهنگی و برای برقراری ارتباط نزدیک بین مردم کشورهای مختلف است که البته این نمایشگاه، مثل نمایشگاه‌های دیگر بحث تخصصی، تکنولوژی صنعتی یا بازرگانی ندارد و تمامی کشورها در آن تلاش دارند که با نشان دادن فرهنگ و دارایی‌های فرهنگی کشور خود به بازدیدکنندگان سایر کشورهای دنیا؛ موقعیت‌ها و پتانسیل‌های فرهنگی و حتی جاذبه‌های توریستی خود را به دنیا نشان دهند. ایران هم از این قاعده مستثنی نبوده و با توجه به اینکه شعار، زمینه و تم اکسپوی میلان، تغذیه و انرژی برای حیات بوده است، تمام تلاش برنامه‌ریزان پاویون ایران هم این است که با اهتمام به این تم و نشان دادن تغذیه ایرانی، میهمان‌نوازی خود را به دنیا نشان داده و با علایم و فرهنگ ایرانی، جاذبه‌های مختلف فرهنگی و زیست محیطی کشور را به علاقه‌مندان و بازدیدکنندگان نشان دهند.

وی عنوان می‌کند: بعد از بازدید مردم ملیت‌های مختلف از پاویون ایران، پیغام‌ بارزی که دریافت می‌شد، تفکر و تصور مردم سایر کشورهای دنیا از ایران به‌عنوان یک کشور بی آب و علف و صحرایی بود که با نشان دادن گونه‌های مختلف گیاهی که در پاویون ایران تعبیه شده بود، این تصور در هم می‌شکست و ایران به‌عنوان کشوری با گونه‌های گیاهی متنوع و بسیار سرسبز و آباد در ذهن‌ها نقش می‌بست.
بخشی می‌گوید: بازدیدکنندگانی که از ایران اطلاعی نداشتند، از سرسبزی پاویون ایران به وجد می‌آمدند و به این باور می‌رسیدند که ایران کشور خشکی نیست و هر چهار فصل را در اختیار دارد که این امر، امکان تنوع تولید محصولات کشاورزی را فراهم می‌آورد.

وی با بیان اینکه تلاش کردیم میهمان‌نوازی ایرانی را در ورودی پاویون ایران به نمایش بگذاریم، تصریح می‌کند: به‌رغم اینکه بسیاری از کشورهای دنیا، برای بازدید از پاویون‌های خود، صف‌های طولانی را برای مردم در نظر می‌گرفتند، اما ایران به دلیل میهمان‌نوازی خود، تلاش کرده بود که در کمترین زمان ممکن و بدون صف، بازدیدکنندگان را به خود جذب کند در حالی که طی روزهای گذشته البته به دلیل ازدحام جمعیت و شمار بالای بازدیدکنندگان از پاویون ایران و راحتی مردم در بازدید، صف‌های طولانی تشکیل شد.
وی خاطرنشان می‌کند: فیلم‌هایی نیز در پاویون ایران به نمایش گذاشته می‌شد که هر یک از آنها، تفکری برای شناساندن گوشه‌هایی از دارایی‌ها و پتانسیل‌های ایران را نشان می‌داد که البته بیشترین تمرکز این فیلم‌ها روی انرژی بود که یکی از شعارهای اصلی اکسپو به شمار می‌رفت.

به گفته وی، ذخیره‌سازی آب با استفاده از قنات برای بسیاری از خارجی‌ها در بازدید از پاویون ایران جذاب بود. قنات‌ها از جمله المان‌هایی در پاویون ایران بودند که با نمایش فیلم مرتبط با خود، مخاطبان زیادی جذب می‌کردند، ضمن اینکه پخش این فیلم‌ها، مورد استقبال گسترده واقع می‌شد و مردم از طریق آن متوجه می‌شدند که ایران قرن‌ها پیش، از طریق یک معماری ساده در مناطق صحرایی، می‌توانسته آب را به‌صورت دایم و ماندگار نگاه داشته و از هدر رفتن آن جلوگیری کند.

سرنوشت مبهم ایتالیا پس از اکسپو
ایتالیا یکی از کشورهای اروپایی است که از رکود اقتصادی حاکم بر دنیا مصون نبوده و به گفته افراد مقیم این کشور، می‌توان گفت در شرایط اقتصادی نامطلوبی قرار دارد. برپایی نمایشگاه اکسپو در این کشور، ایتالیایی‌ها را به خروج از رکود اقتصادی امیدوار کرده است، اما آنچه موجب نگرانی برخی از شهروندان کشور شده این است که بعد از اکسپو چه سرنوشتی در انتظار افرادی است که در حال حاضر در اکسپو میلان فعالیت می‌کنند. به عقیده آنها اگر سود حاصل از اکسپو به چرخه اقتصادی ایتالیا برگردد می‌توان امیدوار بود که رکود اقتصادی نیز کمرنگ شود، اما چنانچه این اتفاق نیوفتد نه تنها شرایط بهبود نخواهد یافت بلکه با پیوستن کارمندان اکسپو پس از اتمام نمایشگاه به جمع بیکاران ایتالیا، این کشور با تشدید رکود مواجه خواهد شد. بنابراین آنها انتظار دارند تدابیر درستی در این خصوص اندیشیده شود.

رد پای اکسپو در سراسر ایتالیا
نمایشگاه اکسپو میلان به همراه جاذبه‌های توریستی کشور ایتالیا توانسته توریست‌های زیادی را از سراسر دنیا جذب کند. سیستم تبلیغاتی اکسپو در ایتالیا بسیار گسترده بوده است.
تا جاییکه حتی در معابر عمومی شهرهایی همچون ونیز و فلورانس می‌شود بنرها و تبلیغات این نمایشگاه را دید. از دیگر روش‌های تبلیغاتی اکسپو، درج لگو اکسپو در متروها و قطارهای بین شهری و درون شهری است. همچنین تولید تیشرت‌ها، نقشه‌ها و پاسپورت‌های نمادین با برند اکسپو، موجب شده بود که تمام ایتالیا به‌صورت یکپارچه برای اکسپو تبلیغ کند.


pic۶



در اکسپو چه می‌گذرد
اکسپو ۲۰۱۵ میلان خیابانی است که دوطرف آن از پاویون‌های کشورهای مختلف با معماری‌های بسیار زیبا قرار گرفته است. طراحی‌های زیبایی که برای هر یک از پاویون‌های اکسپو میلان صورت گرفته بود، نشان از درجه اهمیت این نمایشگاه در دنیا دارد. فضای اکسپو همیشه مملو از بازدیدکننده است. بنابراین فرقی نمی‌کند که برای بازدید چه روزی را انتخاب کنید. حتی باران و سرمای هوا نیز مانع از حضور مشتاقانه بازدیدکنندگان از پاویون‌ها نمی‌شود. صف‌های طولانی که برخی از آنها از انتظار ۷ ساعته شما برای ورود به پاویون‌ها خبر می‌دهد. پاویون قزاقستان یکی از شلوغ‌ترین صف‌های اکسپو را به خود اختصاص داده است، اما برخی از پاویون‌ها به دلیل اینکه از وسعت بزرگ‌تری برخوردار هستند، ظرفیت بیشتری برای پذیرش بازدیدکنندگان دارند و این امر موجب می‌شود زمان انتظار در این صف‌ها به حداقل برسد.در این میان سری به چند پاویون در اکسپو میلان می‌زنیم و گوشه‌ای از این پاویون‌ها را به زبان قلم به تصویر می‌کشیم.

فرانسه
در میان ۱۰ غرفه بزرگ شهرک اکسپو می‌توان نام فرانسه را در رتبه دوم (بعد از ایتالیا) مشاهده کرد. یک سازه عظیم با مساحت ۳۶۰۰ متر مربع که برای گشت و گذار در آن باید زمان زیادی را صرف کنید. تمام دیواره‌های این پاویون با مانیتورهای کوچک پوشیده شده که به‌طور هوشمند تصاویر مختلفی را پخش می‌کنند. این گستره یکپارچه به گونه‌ای است که در نگاه اول بازدیدکنندگان را به یاد یک کلونی مورچه‌ها یا نظم هندسی در کندوهای زنبور عسل می‌اندازد.اما نکته بسیار جذابی که در قلمرو موقت فرانسه به چشم می‌خورد و می‌تواند یک نقطه قوت نسبت به دیگر کشورها باشد، پوشش گیاهی ارگانیکی است که البته چند خط بالاتر به آن اشاره محدودی کردیم.

انگلیس
انگلیس یکی از بزرگ‌ترین‌ و مدرن‌ترین سازه‌های شهرک اکسپو را به همراه خودش خواهد آورد. پاویون انگلیس کروی شکل است. هر آنچه را در داخل پاویون می‌توان دید، از بیرون نیز برای مخاطبان قابل مشاهده است. با توجه به نام پاویون که کند‌وی عسل انتخاب شده، مسوولان تصمیم گرفتند از فناوری‌های مختلف برای انتقال حس یک کندوی عسل واقعی در سازه بهره بگیرند. وقتی وارد پاویون بشوید با افکت‌های صوتی منحصربه‌فردی مواجه خواهید شد که از هر طرف به گوش می‌رسند. با ورود به هر بخش قادر خواهید بود صدای کلونی زنبورهای کارگر را به‌صورت واقعی بشنوید. مانیتورهای هوشمند مجازی در بخش‌های مختلف فیلم‌های مربوط به کندوهای عسل را پخش می‌کنند. نورپردازی دقیق و جذابی در این سازه وجود دارد.


pic7


کره‌جنوبی
بهره‌گیری کره‌ای‌ها از تکنولوژی، بازی با نور و نمایش تصاویر زیبایی ویژه‌ای به پاویون این کشور در اکسپو ۲۰۱۵ میلان بخشیده است. طرز تهیه غذاهای کره‌ای‌ها با استفاده از میز دیجیتالی، یکی از جذاب‌ترین قسمت های این پاویون است.پاویون کشور کره در اکسپو سال ۲۰۱۵ میلان عرصه‌ای برای گفت‌وگو در مورد تامین غذا برای آینده بشریت فراهم می‌کند؛ همچنین شیوه‌های متنوع آشپزی که در سنت بومی این کشور ریشه دارد، نمایش داده می‌شود، علاوه بر این، به بررسی راه‌هایی برای بهبود ارتباط در حال و آینده جامعه بشری، استفاده از علم و فن‌آوری بسیار پیشرفته در زمینه مواد غذایی، محیط‌زیست و فیزیولوژی انسان می‌پردازد.
در یکی از سالن‌های پاویون کره برای بازدیدکنندگان دو صفحه نمایش بزرگ قرار داده شده است که ویژگی‌های تخمیر و حفظ مواد غذایی را با استفاده از ظروف سنتی سفالی نمایش می‌دهد که برنامه‌های سرگرم‌کننده‌ای برای بازدیدکنندگان است. در سالن دیگر این پاویون بیش از 360 عدد از این ظروف سفالی قرار داده شده است که با نورپردازی و هنر رسانه، صحنه خیره‌کننده‌ای برای بازدیدکنندگان ارائه می‌دهد، بازدیدکنندگان می‌توانند چگونگی و ویژگی‌های فرهنگ غذایی سنتی کره‌ای را مشاهده کنند.


pic۸


ایتالیا
بزرگ‌ترین‌ پاویون اکسپو میلان به ایتالیا اختصاص دارد. علاوه بر این می‌توان در طول خیابان جهانی با فروشگاه‌های زیادی که برندهای مختلفی از مواد غذایی ایتالیایی را عرضه می‌کنند مواجه شد. البته طبیعی است که در هر اکسپو، کشور میزبان می‌تواند بیشترین عرضه‌کننده محصول خود باشد. صف‌های طولانی برای خرید مواد غذایی، نوشیدنی‌ها و غذاها را می‌توان در طول خیابان جهانی دید.
«جنگل شهری» با مساحت 13 هزار متر مربع به‌عنوان پاویون ایتالیا در اکسپو میلان 2015 طراحی شده که مربوط به پاویون ایتالیا است. همچون فضایی پوشیده از گره‌ها، این پوسته شاخه مانند، یک ساختار شش طبقه است که از 900 پنل سیمانی بیودینامیک i.active تشکیل شده است که آلودگی هوا را جذب و به نمک‌های خنثی تبدیل می‌کند. این پاویون، هوای اطراف خود را پاکیزه کرده و با استفاده از شیشه‌های فتوولتائیک، انرژی مورد نیاز خود را نیز تولید می‌کند. یک فضای میدانی باز، به‌عنوان نقطه اصلی ورود برای بازدیدکنندگان طراحی شده است. از این میدان، بازدیدکنندگان می‌توانند به چهار بلوک متصل به آن راه یابند که شامل نمایشگاه، آتریوم، دفاتر و فضاهای کنفرانس است. پاویون ایتالیا، یکی از معدود ساختارهای دائمی ساخته شده در اکسپو 2015 است.