سفرای باواریا در چالوس !

برگزاری تورها و همایش‌های مرتبط با خودروهای کلاسیک و به‌طور خاص از یک برند مشخص در سراسر جهان قدمتی دیرینه دارد. این برنامه‌های مفرح عموما توسط کلوپ‌های تخصصی یک برند یا یک مدل خاص برگزار می‌شوند. از جمله این کلوپ‌ها می‌توان به کلوپ فورد موستانگ در آمریکا اشاره کرد که دامنه فعالیتش حتی به خارج از مرزهای آمریکا هم گسترش یافته است. در میان آلمانی‌ها نیز کلوپ خودروهای کلاسیک مرسدس بنز را باید جزو فعال‌ترین‌ها در جهان به حساب آورد. کلوپی که حتی در ایران هم فعال است و در برنامه‌های جهانی که توسط این کلوپ برگزار می‌شود، نمایندگان ایران نیز به‌طور رسمی حضور دارند. ضمن اینکه کارت عضویت رسمی این کلوپ توسط مرکز آن در آلمان برای اعضای ایرانی با طی تشریفات خاص صادر می‌شود.

از این رو برگزاری برنامه‌های مختلف بخش مهمی از فعالیت کلوپ‌ها در جهان است. هر چند به دلایل مختلف فعالیت کلوپ‌های تخصصی خودروها در ایران با محدودیت‌ها و کاستی‌های مختلفی رو‌به‌رو است اما خوشبختانه در سال‌های اخیر با تلاش مسوولان به خصوص کمیته کلاسیک فدراسیون موتورسواری و اتومبیلرانی و اعضای این کلوپ‌ها، فعالیت‌ها گسترش یافته است و بخش مهمی از این فعالیت‌ها به برگزاری تورها و همایش‌ها اختصاص دارد که روندی رو به رشد داشته است. از جمله برندهای آلمانی که در ایران دارای کلوپ هستند BMW است. کلوپ ب‌ام‌و اخیرا اقدام به برگزاری دومین تور فراگیر سالانه‌اش در کلاردشت استان مازندران کرد. توری که در آن حدود 30 خودرو حضور داشتند. در این برنامه 3 روزه بیش از 55 نفر شرکت داشتند و تور در مسیری به طول تقریبی 500 کیلومتر از تهران تا کلاردشت، نمک‌آبرود و برعکس برگزار شد.

هر‌چند در ایران ب‌ام‌و یکی از محبوب‌ترین‌هاست و بسیاری از جوانان امروزی این خودرو را به‌عنوان یکی از اسپرت‌ترین‌ها در ایران می‌شناسند اما این محبوبیت ریشه در چند دهه قبل دارد. در ایران می‌توانید هنوز هم به‌صورت انگشت شمار ب‌ام‌و‌های آنتیک و بسیار قدیمی را پیدا کنید اما ب‌ام‌و شهرتش را در ایران بیش از همه مدیون دو مدل دوست‌داشتنی 2002 و 3000 است. خودروهایی که هر یک به نوبه خود بار زیادی از محبوبیت این برند در جهان را به دوش می‌کشند. در واقع مدل 2002 به‌عنوان یکی از پرتیراژترین ساخته‌های ب‌ام‌و به تعداد بسیار زیاد وارد ایران شد و قیمت این خودرو به گونه‌ای بود که بسیاری از مردم در آن دوران توان خرید این خودرو را داشتند. ضمن اینکه این خودرو با توجه به ابعاد کوچک و موتور پر دوری که داشت، یکی از چالاک‌ترین خودروهای خیابان‌ها در ایران بود. شاید اگر به سراغ جوانان سال‌های دهه 50 شمسی بروید و از خاطرات ماشین بازی دوران جوانی از آنها بپرسید، بی‌شک نقشی از 2002 در خاطرات بسیاری از آنها خواهید یافت. خودرویی که در خیابان‌ها رقیب مستقیم فلفل‌های تند و تیز ایتالیایی مثل آلفارومئو و لوچه و لانچیا بود. البته این همه ماجرا نیست زیرا 2002 با تریومف‌های انگلیسی و حتی مینی‌ماینرهای (کوپرها) تقویت شده هم پیکار می‌کرد.

از طرفی قابلیت‌های دینامیکی 2002 آنقدر بالا بود که در گذشته و به خصوص در اوایل دهه 50 میلادی، این خودرو بدل به یکی از اصلی‌ترین خودروهای مسابقات اتومبیلرانی در ایران شد. خودرویی که حتی حالا بعد از گذشت بیش از 4 دهه از تولدش، هنوز هم در بعضی از کلاس‌های GT مسابقات شرکت می‌کند. 2002 مدلی بود که با توجه به رویکرد ب‌ام‌و در دهه 60 میلادی که حاصلش سبک طراحی New Class بود، ساخته شد. این خودرو در مدل‌های مختلف تا سال 1975 در خط تولید قرار داشت. ب‌ام‌و در اوایل دهه 70 میلادی خوب می‌دانست که دیگر مدل 2002 در حال رسیدن به خط پایان تولید است و باید برایش جانشینی ارزنده تدارک ببیند. از این رو تحقیقاتش را آغاز کرد و سرانجام در سال 1975 به کمک دستان هنرمند یکی از بزرگ‌ترین طراحان خودرو در تاریخ یعنی آقای پائول براک اولین سری 3 را به کد E21 معرفی کرد. خودرویی که از نظر طراحی و ساختار فنی تفاوت‌های عمده‌ای با 2002 داشت اما رویکرد آن قرارگیری در بازار خودروهای خانوادگی کوچک بود. از این رو E21 به‌عنوان نماینده اولین نسل سری 3 در تور فراگیر کلوپ ب‌ام‌و حضور یافته بود.

ب‌ام‌و با ساخت E21 تولید سری 3 خود را استارت زد. این خودرو محصولی موفق از کار درآمد اما اتاق سری 3 این کمپانی زمانی شهرتی دوچندان یافت که مدل E30 در سال 1982 ساخته شد. یک ب‌ام‌و خوش تراش که نمادی از یک خودروی اسپرت- خانوادگی اروپایی بود. خودرویی که هنوز هم جزو محبوب‌ترین اسپرت‌های تاریخ خودروسازی به حساب می‌آید. حتی در ایران هم چند سال پس از ورود این خودرو به کشور، E30 بدل به یکی از اصلی‌ترین خودروهای مسابقات اتومبیلرانی و اسپرت شد. نسخه‌های Mpower این اتاق از جمله خودروهای پر‌توان خیابانی در آن زمان بودند که می‌توانستند پا به پای سوپر خودروها عرض اندام کنند. قابلیت‌های دینامیکی و حرکتی مدل‌های M با ساخت این اتاق شهرتی جهانی یافت. ب‌ام‌و اتاق‌های سدان، کوپه، کانورتیبل و استیشن این خودرو را تولید کرد و خوشبختانه همه این اتاق‌ها توانستند به ایران هم راه پیدا کنند. البته کمیاب‌ترین نمونه‌های این خودرو در ایران مدل کانورتیبل و استیشن هستند.

هر چند تولید اتاق E30 تا حدود سال‌های 1993 ادامه یافت اما، ب‌ام‌و برای جایگزینی این خودرو هم نسخه خوبی پیچیده بود. زیرا در سال 1990 اتاق E36 به مراحل پایانی طراحی رسیده بود و به‌طور رسمی در سال 1992 به تولید رسید. E36 که در تور فراگیر کلوپ ب‌ام‌و هم نماینده داشت، همان راهی را رفت که E30 رفته بود. با این تفاوت که قابلیت‌های اسپرتی و راحتی سرنشینان تواما رشد کرده بودند. قدرت مدل M این خودرو با پیشرانه معروف S50B32 به 316 اسب بخار رسیده بود. این در حالی بود که پیشرانه 6 سیلندر خطی این خودرو می‌توانست 350 نیوتن متر گشتاور تولید کند تا این موشک زمین به زمین در 5.2 ثانیه از حالت سکون به سرعت 100 کیلومتر در ساعت دست پیدا کند. E34 در سال 1997 توسط مجله معروف کار اندرایو به‌عنوان یکی از 10 خودروی برتر سال انتخاب شد. نسل چهارم اتاق سری 3 یعنی E46 در سال 1999 راهی بازار شد. خودرویی که مدل کوپه و کانورتیبلش را آقای اریک گوپلن طراحی کرد و نسخه سدان این خودرو توسط کریس بنگل بزرگ نقش زده شد. کسی که در سال‌های بعد نقش بسزایی در استراتژی طراحی ب‌ام‌و ایفا کرد. بسیاری از علاقه مندان به برند ب‌ام‌و، عقیده دارند E46 کمال اتاق سری 3 این کمپانی بوده و تا به حال سری سه‌ای از این زیباتر ساخته نشده است.

خب تا اینجای کار سخن از سری 3 بود و 2002، حالا می‌خواهیم یک کلاس بالاتر برویم و به سری 5 برسیم. یعنی سدان اندازه متوسط خانوادگی ب‌ام‌و. درست یک پله قبل از بزرگ خاندان یعنی سری 7. بگذارید اول برویم سراغ آغاز سلسله سری 5 یعنی اتاق E12. خودرویی که ساخته شد تا رقیب مستقیمی برای جگوار سری XJ، مرسدس بنز کلاسE و آئودی باشد. ب‌ام‌و با ورود به این کلاس از خودروها جسارتش را به رخ حریفان کشید و اتفاقا موفق هم شد. این اتاق در سال 1972 ساخته شد و می‌توانید ردپای پاول براک را در طراحی این خودرو هم ببینید. ب‌ام‌و با ساخت این اتاق رسما سری 5 را به جهانیان معرفی کرد و تنها نسخه‌های 4 در سدان از این خودرو تا سال 1984 به تولید رسید. محبوبیت سری 5 در بازارهای جهانی باعث شد ب‌ام‌و مجموعا نزدیک به 700 هزار دستگاه از این خودرو تولید کند.

البته در سال 1981 نسل دوم به بازار آمد که کد اتاقش E28 بود. البته متاسفانه در تور فراگیر کلوپ ب‌ام‌و نماینده‌ای از این نسل حضور نداشت. ب‌ام‌و این خودرو را با توجه به المان‌های طراحی نسل اول اما با رویکردی مدرن‌تر ساخت. تولید آن تا سال 1988 ادامه داشت. اما کم کم در سال 1987 اتاق مدرن و زیبای E34 کامل شد و جای نسل دوم را گرفت. تعدادی از این خودروها در اوایل سال‌های دهه 70 شمسی که واردات خودرو برای مدتی به کشور آزاد شده بود توانستند به ایران راه پیدا کنند. اتاق E34 تا سال 1996 یعنی تقریبا بیش از 9 سال در خط تولید قرار داشت. ب‌ام‌و برای این اتاق 9 پیشرانه مختلف در نظر گرفت که دو نمونه از آنها 6 سیلندر توربو دیزل بودند. البته پیشرانه معروف S38 با 8 سیلندر نیز در این خودرو استفاده شد. وزن کامل‌ترین نمونه‌های آن از نظر تجهیزات آپشن‌ها به حدود 1.6 تن می‌رسد. البته در این برنامه سری 5‌های دیگری نظیر اتاق E60 هم حضور داشتند.

در تور فراگیر کلوپ ب‌ام‌و به جز خودروهای کلاسیک، نمونه‌های مدرن کلاسیکی مثل E30 و مدل‌های به روز این کمپانی مثل 428 هم حضور داشتند. آخرین نسل از سری 3 ب‌ام‌و با کد اتاقی متفاوت نسبت به گذشته ساخت شد. کدی که به جای استفاده از حرف E این بار از حرف F استفاده می‌کند. آخرین نسل از سری 3 در سال 2011 ساخته شد و هنوز هم در خط تولید قرار دارد. در روش کد‌گذاری جدید ب‌ام‌و مدل استیشن با کد F31 شناخته می‌شود و مثلا مدل گرند توریسمو نیز کد اختصاصی F35 دارد. ضمن اینکه ورژن‌های M هم با کد F80 معرفی شدند. در ادامه این تغییرات سری 4 هم در سال 2014 از سوی ب‌ام‌و ساخته شد. سری چهاری که دست بر قضا در ایران هم بسیار محبوب شده است. مدل کوپه و کانوتیبل این خودرو از خواستنی‌ترین خودروها در بازار ایران است.

برگزاری این گونه برنامه‌ها چند حسن دارد که می‌تواند به ارتقای فرهنگ کلکسیونری خودرو در کشورمان کمک کند. یکی از آنها آشنا شدن کلکسیونرهای جوان با کهنه‌کارهای این رشته است. به این ترتیب دانش بازسازی خودروهای کلاسیک به‌طور اصولی و به‌صورت سینه به سینه منتقل می‌شود. بسیار دیده شده که خودرو کلاسیک ارزشمندی با صرف هزینه زیاد بازسازی شده‌اند اما پس از بازسازی ارزش کلاسیک خود را برای اهل فن از دست داده‌اند. چرا که به‌طور اصولی بازسازی نشده و ریزه کاری‌ها و قطعات فابریک در آنها استفاده نشده است. یکی دیگر از مزایای این گونه برنامه‌ها این است که در طول مسیر برگزاری تور مردم شهرهایی که دور از مرکز هستند هم در لذت تماشای این خودروها سهیم شده و بخشی از تاریخ خودرویی کشور را مشاهده می‌کنند. خوشبختانه در بسیاری از شهرهای ایران اکنون خودروهای کلاسیک مورد توجه قرار گرفته‌اند با این حال تمرکز و تنوع مدل‌ها در تهران است و با برگزاری اینگونه برنامه‌ها دیگران نیز در جریان آن قرار می‌گیرند. استقبالی که در طول مسیر از کاروان خودروهای کلاسیک به عمل آمد موید همین موضوع است.