بازآفرینی شهری پایدار؛ گامی مؤثر برای تحقق اقتصاد مقاومتی
مهندسنریمان مصطفایی
مدیرکل دفتر ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار
با مروری بر ارکان اقتصاد مقاومتی همچون مردمیبودن، برونگرایی، درونزایی، عدالتبنیانی، دانشبنیانی و. . . که اهدافی نظیر ایجاد ایمنی در برابر بحرانها، توانایی واکنش هوشمند به تغییرات محیطی، توسعه سرمایههای انسانی و اجتماعی، تقویت و توسعه کارآفرینی، توسعه زیرساختها، فعال سازی بخش خصوصی به عنوان موتور و محرک اصلی رشد اقتصادی و صنعتی، استفاده بهینه از منابع انسانی و اعمال مدیریت کار آمد و .
مهندسنریمان مصطفایی
مدیرکل دفتر ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار
با مروری بر ارکان اقتصاد مقاومتی همچون مردمیبودن، برونگرایی، درونزایی، عدالتبنیانی، دانشبنیانی و... که اهدافی نظیر ایجاد ایمنی در برابر بحرانها، توانایی واکنش هوشمند به تغییرات محیطی، توسعه سرمایههای انسانی و اجتماعی، تقویت و توسعه کارآفرینی، توسعه زیرساختها، فعال سازی بخش خصوصی به عنوان موتور و محرک اصلی رشد اقتصادی و صنعتی، استفاده بهینه از منابع انسانی و اعمال مدیریت کار آمد و ... را دنبال میکند و تمام دستگاهها و نهادهای دولتی و غیر دولتی با توجه به شرح وظایف و فعالیتهای خود برای تحقق این اهداف گام بر میدارند، شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران نیز به عنوان یکی از دستگاههای سیاستگذار و متولی، در زمینه ساماندهی و بازآفرینی بافتهای ناکارآمد شهری فعالیت میکند.
از جمله اقدامات اساسی صورت گرفته برای تحقق اهداف مورد نظر این شرکت، تلاش در تشکیل و راهاندازی ستاد ملی بازآفرینی پایدار محدودهها و محلات هدف برنامههای احیاء، بهسازی و نوسازی شهری به عنوان نخستین نهاد فرابخشی و فراگیر پیرامون موضوع بافتهای ناکارآمد شهری در کشور بوده که نویدبخش عزم ملی در بهسازی، ساماندهی، توانمندسازی و بازآفرینی این بخش از محدوده شهرها و گامی اساسی برای تحقق اهداف عدالت اجتماعی و توسعه پایدار شهری به عنوان یکی از بسترهای تبلور اقتصاد مقاومتی در شهرها همراه و هم گام با مشارکتهای مردمی و بخش غیردولتی است که در جهت رفع چالشها و کاهش مشکلات موجود و ارتقای کیفیت زندگی در شهرهای کشور شروع به فعالیت کرده است.
به بیان دیگر، لزوم توجه و استفاده از مشارکتها و توانهای مردمی و ظرفیتهای محلی مناطق ناکارآمد شهری به جای تکیه بر دولت و منابع دولتی، به عنوان رویکرد اصلی این ستاد در این دوره مورد توجه بوده که همراه با انجام اقدامات کوچک و خرد مقیاس، در نظر دارد نوعی نظام پایدار در بخش نوسازی و بهسازی در محدودههای ناکارآمد شهری به وجود آورد. این ستاد از جمله ظرفیتهای قانونی برای ورود هماهنگ دستگاههای ذیربط درمورد برنامههای احیاء، بهسازی و نوسازی شهری در کشور است.
در پی تمهیدات اجرایی سند ملی، همافزایی منابع و همسویی اقدامات در بخشهای دولتی و عمومی، ستاد ملی بازآفرینی پایدار محدودهها و محلههای هدف برنامههای احیاء، بهسازی و نوسازی شهری به ریاست رئیس جمهور و در غیاب وی وزیر راه و شهرسازی و با عضویت وزرای کشور، نیرو، نفت، اطلاعات، دادگستری، تعاون، کار و رفاه اجتماعی، امور اقتصادی و دارایی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور و رؤسای سازمانهای صدا و سیما، ثبت اسناد و املاک کشور، حفاظت محیط زیست ایران، میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، بانک مرکزی، فرماندهی نیروی انتظامی، رئیس شورایعالی استانها و سایر دستگاهها از جمله معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، وزارت آموزش و پرورش، فرهنگ ارشاد و...، به دبیری معاون وزیر راه و شهرسازی تشکیل میشود که دبیرخانه آن در وزارت راه و شهرسازی (شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران) مستقر است. از جمله اهداف و وظایفی که ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار در راستای تحقق اهداف پیش رو دنبال میکند، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- ایجاد نهاد ملی هدایتگر بخش دولتی- عمومی متشکل از تمام دستگاههای تصمیم گیرنده و درگیر برای بازآفرینی پایدارمحدودهها و محلههای هدف برنامههای احیاء، بهسازی و نوسازی شهری موجود و پیشنگری از گسترش آن در کشور
- فرهنگسازی برای ایجاد وحدت رویه و زبان مشترک بین همه دستگاههای اجرایی در مورد محدودهها و محلههای هدف برنامههای احیاء، بهسازی و نوسازی شهری در چارچوب سند ملی راهبردی احیاء، بهسازی، نوسازی و توانمندسازی بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری
- تدوین سازوکارهای تعامل و اقدام مشترک نهادهای دولتی- عمومی و مردمی در سطوح ملی، منطقهای، محلی
- هماهنگی بینبخشی و همسوسازی برنامههای همه دستگاههای مرتبط با امر توانمندسازی به منظور انجام اقدام مشترک و جلوگیری از دوباره کاری و انجام اقدامات موازی
- تصویب آئیننامههای مربوط به نحوه فعالیت ستاد ملی و ستادهای استانی و اجرایی به پیشنهاد دبیرخانه ستاد ملی
- شناسایی و تعیین محدودهها و محلههای هدف برنامههای احیاء، بهسازی و نوسازی شهری و تصویب برنامهها و طرحهای بازآفرینی تهیه شده توسط استانها به ترتیب اولویت و ارجاع به مراجع ذیربط قانونی
- برنامهریزی و تدارک منابع مالی حاصل از مشارکت مالی ساکنان و کمکها و تسهیلات قابل اختصاص عمومی و دولتی و اقدام نسبت به اجرای تدریجی طرحهای تهیه شده از طریق دستگاههای اجرایی ذیربط با تنظیم برنامه مرحلهای
- انجام نقش مدیریت میان بخشی و حلقه پیوند میان سطوح کلان برنامهریزی با سطح محلی
- بررسی و پیشنهاد راهکارهای مناسب در برنامههای توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور
- بازنگری در قوانین موجود و پیشنهاد قوانین مورد نیاز مرتبط با امور ساکنان محدودهها و محلات هدف برنامههای احیاء، بهسازی و نوسازی شهری در چارچوب اهداف پیشبینی شده در سند ملی
- بررسی و تصویب راهکارهایی به منظور استفاده از تجارب فنی و منابع مالی بینالمللی با رعایت ضوابط مربوطه
- در این میان برای تحقق هرچه بهتر مفاد سند ملی راهبردی احیاء، بهسازی، نوسازی و توانمندسازی بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری در سطح استانها و شهرستانها، تشکیل و راهاندازی ستادهای استانی/ شهرستانی نیز در دستور کار ستاد ملی قرار گرفته است.
ستادهای استانی بازآفرینی پایدارمحدودهها و محلههای هدف برنامههای احیاء، بهسازی و نوسازی شهری در سطح استان به ریاست استانداران و دبیری مدیران کل ادارههای راه وشهرسازی و همچنین در سطح شهرستان به ریاست فرمانداران، دبیری شهرداران و با عضویت دستگاههای مرتبط تشکیل شدهاند. ستادهای فوق از نهادهای اصلی و کلیدی پیش برنده برنامه بازآفرینی شهری بوده و اعضای اصلی آنها را نمایندگان مدیریت شهری، سازمانهای دولتی خدماترسان (به عنوان نمایندگان بخش عمومی و دولتی) و اعضای شورای محلات (به عنوان نمایندگان ساکنان محله ها) تشکیل میدهند که تاکنون در تصمیم سازی، تصمیم گیری و مدیریت بین بخشی و هماهنگ دستگاههای مدیریت شهری، اجرای برنامهها و پروژههای توانمندسازی و ساماندهی (بازآفرینی) نقش بهسزایی داشتهاند.
به منظور تدوین، اولویتبندی و تائید طرح و برنامههای احیاء، بهسازی، نوسازی، ایجاد هماهنگیهای بین بخشی، ستاد نظارت بر اجرای مصوبات و وظایف بخشهای مرتبط، با عضویت استاندار و عالیترین مقام استانی وزارتخانههای راه و شهرسازی، بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، تعاون، کار و رفاه اجتماعی، صنعت، معدن و تجارت، اطلاعات، دادگستری، آموزش و پرورش و سازمانهای حفاظت محیط زیست و سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور، فرماندار شهرستان مربوط، شهردار و رئیس شورای شهر مربوط، فرمانده ناحیه انتظامی استان، سازمان بهزیستی استان و مدیران عامل شرکتهای آب و فاضلاب، توزیع نیروی برق و گاز استان تشکیل میشود. ریاست ستاد یاد شده بر عهده استاندار و دبیر آن نیز مدیرکل راه و شهرسازی استان است. از اهداف و وظایف ستاد استانی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- شناسایی و اولویت بندی مناطق شناسایی شده محلههای هدف شهرهای استان به منظور انجام مطالعات و اقدامات اجرایی
- هدایت و نظارت بر اجرای برنامهها وطرحهای بازآفرینی در استان
- نظارت کیفی، بررسی و تأیید برنامهها وطرحهای بازآفرینی که توسط مشاوران تهیه میشود و نظارت بر اجرای طرحها
- بازنگری در قوانین و مقررات محدود کننده دسترسی اقشار کمدرآمد به تسهیلات و امکانات شهری
- بررسی و تصویب راهکارهایی به منظور تعیین تکلیف املاک واقع در محدوده شهر و بررسی و تصویب راهکارهایی به منظور گنجاندن محلههای هدف در برنامهریزی محلی
- فراهم کردن زمینه ایجاد تشکلهای مردمی (CBOها، NGOها) و حمایت از آنها
- بررسی و تصویب برنامههای آموزشی، فرهنگی، تبلیغی و ترویجی در زمینه جلب مشارکتهای مردمی، توسعه و ظرفیتسازی مدیریت شهری، توسعه مهارتهای افراد، اشتغالزایی و...
- ستادهای ملی/ استانی/ شهرستانی بازآفرینی شهری پایدار از سال ۹۴ به طور مستمر شروع به فعالیت کردهاند که نتیجه آن تاکنون برگزاری ۲۲ جلسه ستاد ملی با ۲۲۷ مصوبه و ۳۵۳ جلسه ستاد استانی/ شهرستانی با بیش از ۱۱۰۰ مصوبه بوده است.
ارسال نظر