منزل ۳۰۰ هزار مترمربعی «سلطان اردوغان»
حسین موسوی از «آک پارتی» به «آکسارای» رسیده است. «آک» در زبان ترکی استانبولی به معنی «سفید» است. اگرچه آک پارتی مخفف کلمات «عدالت» و «کالکینما» است که دومی به معنای توسعه است اما برخی از زبان شناسان اعتقاد دارند، انتخاب این کلمات در کنار هم تعمدی بوده است تا حزب اردوغان، خود را پاک و شفاف نشان دهد. در پرچم این حزب نیز لامپی که در وسط آن قرار دارد تنها مکمل کلمه «آک» شده است. این بار اما «آکسارای» یا همان کاخ سفید اردوغان سر و صدای فراوانی را به پا کرده است. آکسارای از ۲۹ اکتبر، یعنی هفته گذشته خانه جدید رئیس‌جمهوری ترکیه شده است.
حسین موسوی از «آک پارتی» به «آکسارای» رسیده است. «آک» در زبان ترکی استانبولی به معنی «سفید» است. اگرچه آک پارتی مخفف کلمات «عدالت» و «کالکینما» است که دومی به معنای توسعه است اما برخی از زبان شناسان اعتقاد دارند، انتخاب این کلمات در کنار هم تعمدی بوده است تا حزب اردوغان، خود را پاک و شفاف نشان دهد. در پرچم این حزب نیز لامپی که در وسط آن قرار دارد تنها مکمل کلمه «آک» شده است. این بار اما «آکسارای» یا همان کاخ سفید اردوغان سر و صدای فراوانی را به پا کرده است. آکسارای از 29 اکتبر، یعنی هفته گذشته خانه جدید رئیس‌جمهوری ترکیه شده است. این کاخ که در اراضی متعلق به آتاتورک بنا شده است دارای پیام‌های متفاوتی است. اینکه چانکایا، کاخ قبلی ریاست جمهوری ترکیه به خانه نخست‌وزیر این کشور تبدیل شده، باعث شده است گمانه‌زنی‌ها به این سمت و سو سوق پیدا کند که اردوغان در پی تحقق رویای نئوعثمانیزم خود است.
روزنامه دولتی «صباح» می‌نویسد که اردوغان همزمان با نود و یکمین سالروز جمهوریت از کاخ جدید ریاست جمهوری ترکیه رونمایی کرد. ۲۹ اکتبر سالروز جمهوریت در ترکیه است. در این روز ترکیه وارد عصر جدید شده است. انتخاب این روز برای افتتاح کاخ ۳۰۰ هزار متر مربعی می‌تواند بیانگر این موضوع باشد که ترکیه دوران کمالیسم را پشت سر گذاشته است و وارد عصر دیگری شده است: «عصر اردوغانیسم».
کاخ چانکایا که در دهه 1930 تاسیس شد ترکیه را وارد عصر دیگری کرد که به دوران پس از جنگ جهانی دوم مربوط می‌شد، اینک با حضور اردوغان در آکسارای ترکیه وارد عصر تازه‌ای شده است که حزب عدالت و توسعه به رهبری اردوغان آن را ایجاد کرده است. اردوغان که در سه سال منتهی به ریاست‌جمهوری اش با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو شده، در نظر دارد تا سیستم پارلمانی ترکیه را تغییر دهد و آن را نظام «جمهوری» کند.
رسانه‌های ترکیه درخصوص آکسارای نوشته‌اند که این کاخ رونوشتی از کاخ سفید آمریکا است و حتی طراحی باغ‌ها و سراهای داخلی آن مثل کاخ سفید آمریکا است. روزنامه «تودیز زمان»، که نزدیک به گولنیست‌ها است با تیتری انتقادی درخصوص این کاخ نوشته است که هزینه‌ها و متراژ این کاخ آن را وارد کتاب گینس خواهد کرد. این روزنامه در ادامه درباره معماری کاخ سفید ترکی نوشته است که آکسارای دارای نقوش سنتی نیست اما می‌تواند یکی از بزرگ‌ترین کاخ‌های ریاست جمهوری در ترکیه باشد.
این کاخ در مزرعه آتاتورک ساخته شده است و لقب بزرگ‌ترین کاخ ریاست‌جمهوری را با خود به یدک می‌کشد. پس از این بزرگ‌ترین کاخ از آنِ «استاتانا نورل ایمان» پادشاه برونئی بوده که نزدیک به 200 هزار متر مربع بوده است که در پایتخت این کشور، یعنی بندر «سری بگاوان» تاسیس کرده بود. کاخ سلطان برونئی در سال 1984، نزدیک به 300 میلیون پوند استرلینگ (422 میلیون دلار) هزینه داشته است و کاخ سفید «سلطان اردوغان» 1 میلیارد لیر ترکیه هزینه داشته که اگر به دلار محاسبه شود 444 میلیون دلار می‌شود.
آکسارای سال‌ها محل مورد بحث بوده است. اردوغان عجله داشته که این کاخ هر چه زودتر به ثمر برسد و حتی دادگاهی در این کشور از اردوغان خواسته بود که تاسیس آن را به تاخیر بیندازد. اما اردوغان در جواب دادگاه گفته بود که اگر قدرت دارند کاخ را تخریب کنند. او زمانی این جمله را گفته بود که نخست‌وزیر ترکیه بود و قرار بود که این کاخ برای نخست‌وزیری باشد اما پس از اینکه با رای ۵۱ درصدی مردم ترکیه نخستین رئیس‌جمهوری این کشور شد که مستقیما با رای مردم انتخاب شده، راه آکسارای را در پیش گرفت و آن جا را خانه خود قرار داد.
چانکایا که نماد یک تغییر بزرگ برای ترکیه به حساب می‌‌آید هم اینک با دو راه متفاوت ممکن است روبه رو شود. ابتدا اینکه کاخ «دولماباحچه سی» که دفتر نخست‌وزیری است موزه شود و چانکایا سرای «احمد داوود اوغلو» شود. دوم اینکه، کاخ نخست‌وزیری تغییر نکند وچانکایا تبدیل به موزه شود. در این صورت مهم‌ترین یادگاری آتاتورک، به یک مکان تاریخی تبدیل خواهد شد و اردوغان تاریخ خود را خواهد نوشت.
گینس می‌گوید تنها به شرطی این کاخ را وارد کتاب خود می‌کند که این کاخ کارکرد سلطنتی داشته باشد. اردوغان هر چند در قانون ترکیه رئیس‌جمهوری این کشور است اما در عمل سعی دارد همچون سلاطین عثمانی عمل کند. کمال کلیچداراغلو، دبیر کل بزرگ‌ترین حزب اپوزیسیون اعتقاد دارد که نوع ادبیات اردوغان با مخالفانش کمتر شباهت به یک رئیس‌جمهوری دموکرات دارد و بارها از او با عنوان «دیکتاتور» یاد کرده است. او زمانی که به مقام ریاست جمهوری ترکیه رسید، خود در یک سخنرانی که بین طرفداران خود داشت به‌طور تلویحی به این موضوع اشاره کرد و گفت که قصد دارد رئیس‌جمهوری همه مردم باشد. انتقادی که همواره به او می‌شده است این است که او بسیار بی توجه به مسائل مخالفان خود بوده است و در عمل به گونه‌ای رفتار می‌کرده است که گویی در زمان تصدی اش در نخست‌وزیری، تنها نخست‌وزیر ۵۰ درصد از مردم است.
«ییلماز اوزدیل» روزنامه نگار ترک که در روزنامه «سوزچو» ستونی ثابت در عملکرد سلطانی اردوغان دارد ضمن مقایسه کاخ اردوغان با سایر کاخ‌های جهان می‌نویسد که تمامی کاخ‌هایی با متراژ بالا به تاریخ پیوسته‌اند. مثل لوور در فرانسه یا کاخ پادشاهی اتریش. اما کاخ‌هایی که همچنان در اختیار مقامات دنیا قرار دارد در مقیاس بسیار کوچک‌تری است. مثلا کاخ سفید آمریکا، جایی که باراک اوباما در آن قرار دارد تنها 55 هزار متر مربع است.
کرملین تنها ۲۵ هزار متر مربع است و کاخ باکینگهام، با آن همه اتاقی که دارد (۷۷۵ اتاق و ۷۸ دستشویی) تنها ۷۸ هزار متر مربع است. این در شرایطی است که این کاخ، یک کاخ سلطنتی است و با کارکرد کاخ اردوغان بسیار متفاوت است.
اوزدیل اعتقاد دارد که این کاخ هنوز با اندازه جاه‌طلبی‌های اردوغان قابل مقایسه نیست و او به دنبال کاخ‌های بزرگ‌تری است.
روزنامه دولتی «صباح» می‌نویسد که اردوغان همزمان با نود و یکمین سالروز جمهوریت از کاخ جدید ریاست جمهوری ترکیه رونمایی کرد. ۲۹ اکتبر سالروز جمهوریت در ترکیه است. در این روز ترکیه وارد عصر جدید شده است. انتخاب این روز برای افتتاح کاخ ۳۰۰ هزار متر مربعی می‌تواند بیانگر این موضوع باشد که ترکیه دوران کمالیسم را پشت سر گذاشته است و وارد عصر دیگری شده است: «عصر اردوغانیسم».
کاخ چانکایا که در دهه 1930 تاسیس شد ترکیه را وارد عصر دیگری کرد که به دوران پس از جنگ جهانی دوم مربوط می‌شد، اینک با حضور اردوغان در آکسارای ترکیه وارد عصر تازه‌ای شده است که حزب عدالت و توسعه به رهبری اردوغان آن را ایجاد کرده است. اردوغان که در سه سال منتهی به ریاست‌جمهوری اش با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو شده، در نظر دارد تا سیستم پارلمانی ترکیه را تغییر دهد و آن را نظام «جمهوری» کند.
رسانه‌های ترکیه درخصوص آکسارای نوشته‌اند که این کاخ رونوشتی از کاخ سفید آمریکا است و حتی طراحی باغ‌ها و سراهای داخلی آن مثل کاخ سفید آمریکا است. روزنامه «تودیز زمان»، که نزدیک به گولنیست‌ها است با تیتری انتقادی درخصوص این کاخ نوشته است که هزینه‌ها و متراژ این کاخ آن را وارد کتاب گینس خواهد کرد. این روزنامه در ادامه درباره معماری کاخ سفید ترکی نوشته است که آکسارای دارای نقوش سنتی نیست اما می‌تواند یکی از بزرگ‌ترین کاخ‌های ریاست جمهوری در ترکیه باشد.
این کاخ در مزرعه آتاتورک ساخته شده است و لقب بزرگ‌ترین کاخ ریاست‌جمهوری را با خود به یدک می‌کشد. پس از این بزرگ‌ترین کاخ از آنِ «استاتانا نورل ایمان» پادشاه برونئی بوده که نزدیک به 200 هزار متر مربع بوده است که در پایتخت این کشور، یعنی بندر «سری بگاوان» تاسیس کرده بود. کاخ سلطان برونئی در سال 1984، نزدیک به 300 میلیون پوند استرلینگ (422 میلیون دلار) هزینه داشته است و کاخ سفید «سلطان اردوغان» 1 میلیارد لیر ترکیه هزینه داشته که اگر به دلار محاسبه شود 444 میلیون دلار می‌شود.
آکسارای سال‌ها محل مورد بحث بوده است. اردوغان عجله داشته که این کاخ هر چه زودتر به ثمر برسد و حتی دادگاهی در این کشور از اردوغان خواسته بود که تاسیس آن را به تاخیر بیندازد. اما اردوغان در جواب دادگاه گفته بود که اگر قدرت دارند کاخ را تخریب کنند. او زمانی این جمله را گفته بود که نخست‌وزیر ترکیه بود و قرار بود که این کاخ برای نخست‌وزیری باشد اما پس از اینکه با رای ۵۱ درصدی مردم ترکیه نخستین رئیس‌جمهوری این کشور شد که مستقیما با رای مردم انتخاب شده، راه آکسارای را در پیش گرفت و آن جا را خانه خود قرار داد.
چانکایا که نماد یک تغییر بزرگ برای ترکیه به حساب می‌‌آید هم اینک با دو راه متفاوت ممکن است روبه رو شود. ابتدا اینکه کاخ «دولماباحچه سی» که دفتر نخست‌وزیری است موزه شود و چانکایا سرای «احمد داوود اوغلو» شود. دوم اینکه، کاخ نخست‌وزیری تغییر نکند وچانکایا تبدیل به موزه شود. در این صورت مهم‌ترین یادگاری آتاتورک، به یک مکان تاریخی تبدیل خواهد شد و اردوغان تاریخ خود را خواهد نوشت.
گینس می‌گوید تنها به شرطی این کاخ را وارد کتاب خود می‌کند که این کاخ کارکرد سلطنتی داشته باشد. اردوغان هر چند در قانون ترکیه رئیس‌جمهوری این کشور است اما در عمل سعی دارد همچون سلاطین عثمانی عمل کند. کمال کلیچداراغلو، دبیر کل بزرگ‌ترین حزب اپوزیسیون اعتقاد دارد که نوع ادبیات اردوغان با مخالفانش کمتر شباهت به یک رئیس‌جمهوری دموکرات دارد و بارها از او با عنوان «دیکتاتور» یاد کرده است. او زمانی که به مقام ریاست جمهوری ترکیه رسید، خود در یک سخنرانی که بین طرفداران خود داشت به‌طور تلویحی به این موضوع اشاره کرد و گفت که قصد دارد رئیس‌جمهوری همه مردم باشد. انتقادی که همواره به او می‌شده است این است که او بسیار بی توجه به مسائل مخالفان خود بوده است و در عمل به گونه‌ای رفتار می‌کرده است که گویی در زمان تصدی اش در نخست‌وزیری، تنها نخست‌وزیر ۵۰ درصد از مردم است.
«ییلماز اوزدیل» روزنامه نگار ترک که در روزنامه «سوزچو» ستونی ثابت در عملکرد سلطانی اردوغان دارد ضمن مقایسه کاخ اردوغان با سایر کاخ‌های جهان می‌نویسد که تمامی کاخ‌هایی با متراژ بالا به تاریخ پیوسته‌اند. مثل لوور در فرانسه یا کاخ پادشاهی اتریش. اما کاخ‌هایی که همچنان در اختیار مقامات دنیا قرار دارد در مقیاس بسیار کوچک‌تری است. مثلا کاخ سفید آمریکا، جایی که باراک اوباما در آن قرار دارد تنها 55 هزار متر مربع است.
کرملین تنها ۲۵ هزار متر مربع است و کاخ باکینگهام، با آن همه اتاقی که دارد (۷۷۵ اتاق و ۷۸ دستشویی) تنها ۷۸ هزار متر مربع است. این در شرایطی است که این کاخ، یک کاخ سلطنتی است و با کارکرد کاخ اردوغان بسیار متفاوت است.
اوزدیل اعتقاد دارد که این کاخ هنوز با اندازه جاه‌طلبی‌های اردوغان قابل مقایسه نیست و او به دنبال کاخ‌های بزرگ‌تری است.
ارسال نظر