شخصیت ناجی چه ویژگی‌هایی دارد؟

میترا فتحی
مربی بین‌المللی هوش هیجانی و اجتماعی
info@MitraFathi.com

در میان تمام شخصیت ها، شخصیتی وجود دارد که گمان می‌کند تمام دنیا را می‌تواند نجات دهد. این شخصیت، شخصیتی مهربان و از خود گذشته است، اما همزمان کنترل گر بوده و دخالت زیادی در کار و زندگی دیگران می‌کند. همچنین، با نقش ناجی بودنش خیلی خود را به دردسر می‌اندازد و در بسیاری از مواقع هم قربانی واقع می‌شود. شخصیت ناجی به نوعی، خود را خدا یا قهرمانی می‌داند که باید بار دیگران را به دوش بکشد و دیگران را از مسائل سخت و دردناک زندگی‌شان نجات دهد. جمله معروف این شخصیت این است که «وقتی به دیگران کمک می‌کنم احساس خوبی پیدا می‌کنم و حس می‌کنم مفید هستم.» این در حالی است که ناجی‌ها اگر فرصتی برای کمک پیدا نکنند احساس می‌کنند که مفید نیستند و اعتماد به نفس خود را از دست می‌دهند.

این شخصیت معمولا طعمه خوبی برای شکارچیان، سوء استفاده گران، چاپلوسان و شخصیت‌های نارسیسیست (خودشیفته) است. ناجی‌ها عمدتا افرادی مهربان، آرام، حق‌طلب و پر توجه نسبت به دیگران هستند اما افراط آنها در کمک رسانی به دیگران هم به ضرر خودشان است و هم برای دیگران می‌تواند مضر باشد. شاید بگویید که «چه شخصیت خوبی!» یا بپرسید که «چه ایرادی دارد که این شخصیت را داشته باشیم؟» ایراد این شخصیت این است که یا در کار و زندگی دیگران تداخل ایجاد می‌کند یا خود را قربانی دیگران می‌کند. ناجی‌ها اشخاصی هستند که در رابطه با خود و دیگران تعادل ندارند. ناجی‌ها اغلب همه را نجات می‌دهند جز خودشان. تمرکز آنها غالبا بر بیرون از خود بوده و جذب موقعیت‌هایی می‌شوند که در آنها به یک ناجی نیاز است و با این روحیه خود غالبا اسباب ناراحتی را برای خود فراهم می‌کنند. 　

ناجی‌ها پرستاران خوبی برای دیگران هستند، اما این پرستاران غالبا مزد خدمت خود را نمی‌گیرند و به مرور زمان به‌دلیل نادیده گرفتن خود دچار ناراحتی‌های ذهنی و روانی می‌شوند. ناجی‌ها غالبا باعث عدم رشد و استقلال اطرافیان می‌شوند و به موازات این عمل، دیگران را نسبت به خود طلبکار می‌کنند. این افراد به راحتی خود را در مثلث قربانی گرفتار می‌کنند. ناجی گری یکی از رفتار‌های شخصیت وابسته است و مختص افرادی است که در کودکی برخی از نیاز‌های عاطفی مهم آنها برآورده نشده است. این فرد وقتی به سن بزرگسالی می‌رسد سعی می‌کند با انجام کار‌های مفید برای دیگران، چه بسا انجام وظایف و مسوولیت‌های آنها باشد، از احساسات منفی خود فرار کرده، احساس بهتری نسبت به خود پیدا کند و مورد توجه و محبت دیگران قرار گیرد. در حقیقت، در شخصیت‌های ناجی تیپ شخصیتی مهرطلب بسیار پر رنگ است. بنابراین، می‌توان گفت که ناجی‌ها به ناجی‌گری اعتیاد دارند! چرا؟

مشکل از جایی آغاز می‌شود که کسی پاسخ مناسبی به محبت‌ها و کمک‌های شخص ناجی ندهد. افرادی که نقش ناجی را بازی می‌کنند اغلب احساس افسردگی و ناامیدی دارند و به همین علت به راحتی مورد سوء استفاده دیگران قرار گرفته و قربانی می‌شوند. قدرنشناسی دیگران از خدمت و کمک‌هایی که فرد ناجی در اختیار آنها قرار می‌دهد باعث می‌شود تا ناجی احساس کند که زندگی بسیار به او ظلم کرده و اینکه مردم بسیار او را تحقیر می‌کنند. جلب قدر شناسی، محبت، توجه، تحسین و تایید دیگران حس خوبی را در ناجی‌ها ایجاد می‌کند و آنها قبلا طعم این حس را چشیده‌اند. زمانی که آنها این موارد را دریافت نمی‌کنند دوباره و چند باره برای به‌دست آوردن آن حال خوش تلاش می‌کنند و همین تلاش‌های پی در پی باعث ایجاد نوعی اعتیاد در آنها می‌شود، اعتیاد به ناجی گری.

در آخر، آن چیزی که نصیب ناجی‌ها می‌شود این است که تمام عمر خود را باخته اند، حالا احساس می‌کنند که هیچ‌کسی نیستند و خود را گم کرده‌اند. و این همان حس قربانی بودن است. احساس می‌کنند که دیگر خود را نمی‌شناسند و از آنها سوء استفاده شده است. احساس می‌کنند که تمام خدماتشان بی پاسخ مانده است و هیچ‌کسی به فکر آنها نیست. در حقیقت آنها تمام عمر خود را به دیگران باج داده‌اند و چیزی که خود به آن نیاز داشته‌اند را دائما به دیگران داده‌اند. بذل مهر و محبت خوب است، اما زمانی که بی موقع، بی حد و مرز و از روی ترس و نیاز‌های خود باشد، نا‌سالم بوده و دردسر ساز است. شاید بپرسید که «چطور می‌توانم این شخصیت را در خود بهبود ببخشم؟» پاسخ این است که «دست از ناجی بودن بردارید.» و بپرسید که «چطور دست از ناجی بودن بردارم؟» برای هر کاری باید به یک کاردان مراجعه کرد، این کار شما نیست و باید از یک متخصص کمک بگیرید.

شخصیت ناجی چه ویژگی‌هایی دارد؟