به نام اصفهان؛ به کام دیگران

ریحانه سجادی- بیش از یک ماه از خشکی رودخانه زاینده رود می گذرد. این روزها شرایط آّبی اصفهان نگران کننده است و به دلیل خشکی رودخانه، چاه های فلمن که منبعی برای تامین آب شرب اصفهانی هاست رو به خشک شدن است. طی چند سال گذشته راهکارهایی همچون مصوبه ۹ ماده ای احیای حوضه زاینده رود مطرح شد که در آن به طرح هایی همچون بهشت آباد و تونل سوم کوهرنگ به عنوان نسخه هایی برای درمان بحران حوضه زاینده رود اشاره شده، اما باید دید این طرح ها تنها برای اصفهانی ها عایدی دارد و یا شهرهای دیگر سهم بیشتری از آب خواهند برد؟

به گفته مدیرعامل کانون خبرگان کشاورزی اصفهان مطابق مصوبه چهارمین جلسه شورای هماهنگی مدیریت بهم پیوسته حوضه آبریز رودخانه زاینده رود و سیزدهمین جلسه شورای عالی آب در فروردین ماه ۹۳، جمع آب موجود حوضه زاینده رود در شرایط نرمال بارندگی معادل یک میلیون و ۴۹۲ میلیون متر مکعب است. اسفندیار امینی افزود: به تفکیک آورد طبیعی زاینده رود ۸۴۵ میلیون مترمکعب، تونل اول کوهرنگ ۲۹۳ میلیون مترمکعب، آورد تونل دوم کوهرنگ ۲۲۴ میلیون مترمکعب و آورد تونل های چشمه‌لنگان و خدنگستان ۱۳۰ میلیون مترمکعب است. وی با اشاره به اینکه آب تونل‌های دوم کوهرنگ و چشمه لگنان و خدنگستان و ۳۰ میلیون مترمکعب از تونل اول کوهرنگ با سرمایه گذاری دولت ایجاد شده و وزارت نیرو مجاز بود آن را تخصیص دهد، گفت: اگر جمع این آب ها در زمان بارندگی های نرمال باشد و برداشت های غیرمجاز به صفر برسد، معادل ۳۸۵ میلیون مترمکعب در سال است. سوال این است که تخصیص های داده شده وزارت نیرو مطابق این مصوبات چقدر بوده است؟ به گفته امینی، براساس تخصیصات وزارت نیرو، ۴۰۳ میلیون مترمکعب برای شرب اصفهان، ۴۹ میلیون مترمکعب برای شرب کاشان، ۹۸ میلیون متر مکعب برای یزد، ۲۰۰ میلیون متر مکعب برای صنعت اصفهان، ۳۰۳ میلیون متر مکعب برای مشترکین کشاورزی اصفهان و ۲۳۷ میلیون متر مکعب برای استان چهارمحال است.

وی با اشاره به اینکه جمع این تخصیص‌ها معادل یک میلیون و ۲۹۱ مترمکعب است، ادامه داد: این تخصیص ها معادل ۹۰۷ میلیون مترمکعب زیادتر از آنچه مجاز بوده، است و تمام این تخصیص آب ها هم اکنون درحال برداشت است. مدیرعامل کانون خبرگان کشاورزی اصفهان تصریح کرد: استان چهارمحال و بختیاری مطابق تحقیق بعمل آمده که در مصوبات جلسه هشتم شورای هماهنگی نیز آمده، سالانه ۲۶۸ میلیون مترمکعب آب برداشت می‌کند که اگر طرح بن بروجن و ۳۳ طرح کشاورزی دیگر به آن اضافه شود، نزدیک ۲۰۰ میلیون به برداشت های آن اضافه خواهد شد همچنین برداشت های غیرمجاز چهارمحال و بختیاری اصفهان را نیز باید به برداشت های واقعی از حوضه اضافه کرد. وی تصریح کرد: طبیعی است که کسری این آب ها را از محل حقآبه های کشاورزان، محیط زیست و مشترکین کشاورزان استان اصفهان برداشت می کنند. به گفته امینی، مطابق این مصوبات قرار است تونل های سوم کوهرنگ ۱۲۰ میلیون و بهشت آباد ۵۸۰ میلیون متر مکعب آب تامین و کسری این تخصیص های اضافی را جبران کند. با توجه به برداشت های آب که بعضا از سوی وزارت نیرو تعریف شده و همچنین برخی از برداشت های غیرمجاز، حال باید دید سهم استان های واقع در فلات مرکزی ایران از دو طرح بهشت آباد و تونل سوم کوهرنگ سهم چقدر است؟

مدیرعامل کانون خبرگان کشاورزی اصفهان با اشاره به اینکه بهشت آباد قرار است در زمان افتتاح معادل ۵۸۰ میلیون آب آوری در سال داشته باشد، اظهار داشت: در مجموع معادل ۵۶۹ میلیون متر مکعب بهشت آباد شامل ۱۸۰ میلیون مترمکعب به کرمان و ۱۵۲ میلیون مترمکعب به یزد و ۲۳۷ میلیون مترمکعب به چهارمحال و بختیاری داده می شود. وی با بیان اینکه تنها ۱۱ میلیون مترمکعب از طرح بهشت آباد می ماند، افزود: اگر ۹۸میلیون مترمکعبی را که یزد اکنون از حوضه زاینده رود می برد به آن اضافه کنیم می توان نتیجه گرفت کل آب حاصل از تونل بهشت‌آباد برای استان های یزد و کرمان و چهارمحال می رود. همچنان مقدار ۸۷ میلیون مترمکعب در سال به اضافه برداشت های غیرمجاز و ۳۳ طرح کشاورزی در دست اجرای آن استان و طرح بن بروجن، همچنان از حوضه زاینده رود برداشت می‌شود. امینی با اشاره به مصوبات شورای عالی آب، بیان داشت: براساس این مصوبات، پس از راه اندازی تونل سوم کوهرنگ ۱۲۰ میلیون مترمکعب آب به حوضه وارد می شود بنابر این از جمع آب حاصل از تونل‌های بهشت‌آباد و کوهرنگ سه که ۷۰۰ میلیون متر مکعب می شود معادل۲۵۰ میلیون مترمکعب به یزد و ۱۸۰ میلیون متر مکعب به کرمان و ۲۳۷ میلیون متر مکعب به چهارمحال (جمعاً ۶۶۷ میلیون مترمکعب) تخصیص می یابد و تنها برای اصفهان ۳۳ میلیون مترمکعب باقی می ماند. به گفته وی، براساس این تخصیص ها، نه اینکه تونل بهشت آباد هیچ آبی برای اصفهان نمی آورد بلکه آب تونل سوم کوهرنگ را که اصفهان سال‌هاست منتظر آن است، با خود می برد.

مدیرعامل کانون خبرگان کشاورزی اصفهان همچنین با اشاره به اینکه مطابق برنامه باید معادل ۲۰۰ میلیون مترمکعب پساب فاضلاب اصفهان جمع‌آوری و به منابع آب اضافه شود، افزود: براین اساس آب پساب باید به صنعت اصفهان داده و جایگزین آب زاینده رود شود که این تصمیم خود ایراداتی دارد. وی با بیان اینکه صنایع آب زاینده‌رود را خریداری کرده اند و این تهاتر را قبول ندارند، گفت: وزارت صنایع نیز رسماً نامه زده و این موضوع را رد کرده است. همچنین آب پساب فاضلاب برای صنایع غذایی قابل استفاده نیست. امینی همچنین با تاکید بر اینکه مطابق مصوبه ۴۳۲۲ مورخ ۵ / ۳ / ۱۳۳۳، پساب فاضلاب شهرستان اصفهان متعلق به حقابه داران شرق اصفهان است، ادامه داد: مگر در دیگر استان‌ها پساب فاضلاب وجود ندارد که آنها را همان‌جا تصفیه کنند و مجبور نباشند آب را چند صد کیلومتر انتقال دهند و سوال این است که چرا در آن استان ها فاضلاب جزو آمار منابع آنها لحاظ نمی شود. این تفاسیر و آمارها حاکی از آن است مردم اصفهان نباید بیهوده دل به طرح بهشت‌آباد و تونل سوم کوهرنگ خوش کنند همچنین مردم استان های خوزستان، چهارمحال و بختیاری، لرستان و یزد و کرمان و دیگران نباید بر این عقیده نباشند که این تونل‌ها برای استان اصفهان زده می‌شوند بلکه لابی های قدرتمند استان های دیگر در دولت های مختلف موجب شده تا این تونل‌ها به نام اصفهان تمام شود ولی به کام دیگر استان‌ها تمام شود.