حامد صابر، کارشناس ارشد عمران مدت زیادی است شعار «سبک‌سازی و مقاوم سازی ساختمان‌»ها در چشم انداز و برنامه‌های مدیران ارشد صنعت ساختمان مطرح می شود.
با توجه به زلزله خیز بودن کشورمان و وسعت بیش از حد ساختمان سازی در محدوده و پهنه گسل‌های فعال - به خصوص در تهران بزرگ- این موضوع اهمیت و حساسیت ویژه‌ای پیدا کرده است. باید توجه کرد که از دیر باز در کشور ما عمده‌ترین مصالح پایه مصرفی سازه‌ها بتن بوده است. بتن‌های مورد استفاده در سازه‌ها دارای وزن مخصوص حدود ۲.۴ تن در هر متر مکعب و مقاومت فشار حداقل ۲۱۰ کیلوگرم بر سانتی متر مربع هستند که این مقدار پس از وزن آهن آلات مصرفی سازه بیشترین و سنگین‌ترین مصالح پایه سازه را به خود اختصاص می‌دهد. این در حالی است که با توجه به پیشرفت تکنولوژی و فرآیند ساخت بتن می‌توان نظیر سایر کشورهای توسعه یافته که حتی بسیاری از آن‌ها از لحاظ منابع و معادن به پای ایران نمی رسند، بتن سبک سازه‌ای را جایگزین بتن‌های رایج کرد که این مسئله در جهت تحقق اهداف سبک سازی و مقاوم سازی سازه‌ها در برابر زلزله اهمیت بسزایی می‌یابد.
مهندسان مشاور و محاسب سازه در صورت جایگزینی پارامترهای طراحی بتن سبک سازه‌ای که شامل وزن مخصوص حدود ۱.۴ تن در هر مترمکعب و مقاومت فشار حداقل ۲۵۰ کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع است، به نرخی از سبک‌سازی سازه خواهند رسید که با توجه به نوع سقف سازه‌ای حداقل صد تا یکصد و هفتاد کیلوگرم در هر مترمربع کاهش بارهای مرده سازه را به دنبال خواهد داشت. این کار علاوه بر مقاوم شدن سازه در برابر بارهای ناشی از زلزله، آهن آلات مصرفی سازه را به میزان حداقل ۱۰ کیلوگرم در هر مترمربع از مدل‌های محاسباتی و طراحی سازه کاهش خواهد داد. این امر به تنهایی استفاده از بتن سبک سازه‌ای را از نظر اقتصادی توجیه می‌کند. در این راستا می‌توان به نتایج استفاده از بتن سبک سازه‌ای در یک مدل سازه‌ فلزی پنج طبقه مسکونی اشاره کرد. در این سازه با جایگزینی بتن سبک سازه‌ای با وزن مخصوص ۱۴۰۰ کیلوگرم در هر متر مکعب در سقف کامپوزیت که ضخامت بتن آن ۱۰ سانتی‌متر است، بار مرده به میزان یکصدکیلوگرم در هر مترمربع کاهش می‌یابد. با مدل سازی این سازه در نرم‌افزار محاسباتی ETABS ، در مرحله اول برای محاسبه بار مرده مشخصات بتن معمولی و رایج با وزن مخصوص ۲۴۰۰ کیلوگرم در هر متر مکعب در نظر گرفته شده که پس از طراحی سازه و کنترل محدوده نسبت تنش‌های مجاز، خروجی طراحی سازه میزان ۷۷ کیلوگرم آهن آلات مصرفی را در هر متر مربع نشان می‌دهد.
در مرحله دوم با جایگزینی ۱۴۰۰ کیلوگرم در هر متر مکعب وزن مخصوص بتن سبک سازه‌ای در مدل سازه و انجام کنترل‌های طراحی یادشده، میزان ۶۵ کیلوگرم آهن‌آلات مصرفی به ازای هر متر مربع سازه به دست آمده است. به عبارتی در مقام مقایسه پارامتر آهن‌آلات مصرفی طرح، میزان کاهش این مؤلفه ۱۲ کیلوگرم در هر متر مربع سازه است. در این راستا طی آنالیز طرح اختلاط، افزایش بهای بتن سبک در هرمتر مربع ۶۰هزار ریال نسبت به بتن معمولی بوده و کاهش بهای آهن‌آلات مصرفی به میزان حداقل ۳۰۰هزار ریال برآورد شده است که در مجموع ۲۴۰هزار ریال صرفه اقتصادی در هر مترمربع سازه ایجاد کرده است .
به ‌رغم آنکه تحلیل‌های فنی اقتصادی همواره در برنامه‌های سازندگان فعال در صنعت ساختمان وجود داشته است، پرسش این است که چرا در کشور ما که از نظر منابع مورد نیاز ساخت بتن‌های سبک غنی است و استفاده و جایگزینی بتن سبک سازه‌ای به جای بتن‌های رایج مزایا و منافع اقتصادی زیادی دارد ، همچنان کمتر مورد توجه است؟ پاسخگویی به این پرسش، نیازمند بازنگری و مرور برنامه‌های در دست انجام مدیران ارشد در این زمینه است.