مروری بر وضعیت صنعت برق کشور
حسن قاسمی شاد کمبود شدید منابع مالی و وجود بدهی‌های هنگفت، عدم تناسب بین هزینه تمام‌شده و تولید برق و قیمت فروش آن، نوسانات نرخ ارز، افزایش قیمت کالا و خدمات، رشد بی‌رویه مصرف برق و موضوع یارانه‌های برق از جمله مواردی است که مسوولان وزارت نیرو در بیست و هشتمین کنفرانس بین‌المللی برق به‌عنوان مشکلات روز صنعت برق ایران از آن نام بردند؛ مشکلاتی که به گفته آنها، در صورت تداوم برای این صنعت زیربنایی، نگران‌کننده است .

بنا به گفته یکی از مسولین محترم وزارت نیرو در صنعت برق باید هرساله به‌طور متوسط ۵هزار مگاوات ظرفیت تولید جدید به شبکه وارد شود، و برای افزودن چنین ظرفیتی به شبکه، باید سالانه حدود ۳میلیارد یورو هزینه شود. همچنین به دنبال این افزایش تولید، لازم است ظرفیت‌های متناسب در شبکه انتقال و توزیع نیز ایجاد شود که آن نیز هزینه‌ای بالغ بر 76هزار میلیارد ریال به دنبال دارد .
در حال حاضر، سالانه حدود 200میلیارد کیلووات ساعت انرژی الکتریکی در کشور مصرف می‌شود که رشد سالانه آن حدود هشت درصد است. در سال‌های اخیر به‌رغم مشکلات شدید اقتصادی در صنعت برق و شرایط سخت تحریم، با تلاش و کوشش مدیران محترم عامل و کارکنان شرکت‌های وابسته به آن وبخش خصوصی در کنار استفاده از دستاوردهای ارزشمند تحقیقاتی، وضعیت تامین برق به نحو مطلوبی مدیریت شده است .
اولین گام مهم در این صنعت ، اصلاح نظام اقتصادی صنعت برق و منطقی کردن نظام تعرفه است و برای توسعه و بهسازی ظرفیت‌های تامین برق با اولویت تولید برق و با استفاده از منابع تجدیدپذیر انرژی، تولید برق پراکنده در کانون‌های مصرف، تولید همزمان برق و حرارت و تبدیل نیروگاه‌های گازی به سیکل ترکیبی اقامات فوری باید صورت گیرد که انشاءا.. با هدایت مدبرانه مدیران ارشد ومیانی وکارکنان متخصص ودلسوز و متعهد وزارت نیرو وهمکاری موثر بخش خصوصی این امرمهم و کلیدی تحقق یابد.
تعادل بین هزینه، درآمد و سرمایه‌گذاری
صنعت برق کشور با مشکلات عدیده‌ای مواجه است، بر ضرورت تعامل بین نهادها و دستگاه‌های ذی‌ربط تاکید می شود.
البته ساماندهی اقتصاد برق فقط با بهبود درآمد و واقعی شدن نرخ‌ها انجام نمی‌شودبلکه ‌اقتصاد برق تعادل بین هزینه،‌ درآمد و سرمایه‌گذاری است و باید روی کاهش هزینه‌ها به طور جدی و براساس استانداردها کار شود؛ بنابراین باید از ابتدای طراحی، هزینه اقتصادی کار لحاظ شودو نظرات خبرگان ومتخصصین متعهد و صاحبنظر ملاک عمل قرار گیرد.
مشارکت بخش خصوصی
در حال حاضرو با توجه به اشاره یکی از مسولین محترم وزارت نیرو نزدیک به 50 درصد از کل برق کشور توسط نیروگاه های خصوصی تامین می‌شود وطبعا وزارت نیرو از بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در صنعت برق به شدت استقبال خواهد کرد .
نقش صنعت برق در زیرساخت‌های توسعه کشورمهم وحیاتی است و قطعا وزارت نیرو همواره از طرح‌های تحقیقاتی و نوآوری‌هایی که جنبه کاربردی در صنعت برق داشته باشد و بتواند موجب افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها و در نهایت ارائه خدمات مطلوب به مردم شود، حمایت خواهد کرد .
چشم انداز امیدوارکننده
با روی کار آمدن دولت تدبیر وامید و فضای مناسبی که در کشور برای حل مشکلات وجود دارد، بنظر می رسد چشم‌انداز امیدوارکننده‌ای برای برون‌رفت از این معضلات به وجود آمده‌ است؛ به‌رغم مشکلات موجود، توسعه عملکرد بازار برق و حضور در بورس انرژی، کاهش سالانه یک درصد تلفات برق، افزایش سالانه یک درصد راندمان تولید، اجرای شبکه هوشمند اندازه‌گیری برای تمام مشترکان، برق‌دار کردن روستاهای بالای 10 خانوار، کاهش هزینه‌ها و برقراری و تقویت ارتباط الکتریکی بین ایران و کشورهای همسایه و منطقه از جمله برنامه‌هایی است که به گفته مسولین در وزارت نیرو دنبال می‌شود. در این ارتباط قائم مقام محترم وزیر نیرو با تاکید بر اینکه در سال‌های اخیر صنعت برق در جهان شاهد تحولات اساسی در زمینه‌های مختلف از جمله توسعه علمی، ارتقا و استفاده از فن‌آوری‌های نوین در ساخت و بهره‌‌برداری، شکست انحصارها و ساختارهای یکپارچه بوده است، گفت: از دیگر تحولات اساسی می‌توان به آزادسازی و خصوصی‌سازی در بخش تولید و توزیع برق و رشد بازارهای ملی و منطقه‌ای اشاره کرد که ایران نیز در این مسیر گام برداشته است .
تامین امنیت عرضه برق
با توجه به چشم‌انداز بخش برق و انرژی، یکی از دغدغه‌های مهم وزارت نیروهمواره تامین امنیت عرضه برق با کیفیت و حفظ و صیانت از منابع انرژی فسیلی کشور از طریق کاهش تلفات و تنوع بخشی منابع تولیدی برق است. در این راستا افزون بر توجه ویژه به توسعه فناوری‌های تولید پراکنده، تولید همزمان برق و حرارت و تولید برق از منابع انرژی‌های تجدیدپذیر، فعالیت‌های گسترده‌ای انجام شده است. البته بنا گفته یکی از مسولین محترم وزارت نیرو گام‌های خوب در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر برداشته شده و در حال حاضر 2100 مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر به ظرفیت تولید برق کشور افزوده شده است و در سال‌های گذشته عمده رویکرد وزارت نیرو در بخش برق معطوف به برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری در بخش تولید، انتقال و ظرفیت‌سازی جدید تولید برق برای پاسخگویی به نیاز بخش‌های مختلف از جمله صنعت، خانگی و تجاری بوده است .
شبکه قوی برق ایران
شبکه برق کشور بزرگ‌ترین و قوی‌ترین شبکه برق در خاورمیانه محسوب می‌شود. ارتباط الکتریکی شبکه برق کشور با تمام کشورهای همسایه در مرز خاکی برقرار است و ایران محوریت تبادل انرژی برق در منطقه را بر عهده دارد که این موضوع از شاخص‌های بالای کیفی صنعت برق کشور حکایت می‌کند. به گفته قائم مقام محترم وزارت نیرو میزان صادرات برق کشور سالانه حدود هشت میلیارد کیلووات ساعت و برابر دو تا سه درصد برق تولیدی کشور است و در حال حاضر مجموعه قدرت نصب شده نیروگاهی کشور از مرز 70هزار مگاوات فراتر رفته است. ایران از نظر ظرفیت نامی نیروگاهی رتبه چهاردهم ظرفیت نصب شده نیروگاهی دنیا را دارد. همچنین در زمینه راندمان نیروگاه‌ها و ظرفیت تبادل انرژی برق در رتبه نخست کشورهای منطقه قرار دارد .
راهکارهای برون رفت از چالش های موجود صنعت برق
1- به هر بخش خصوصی مجوز درصدی صادرات درباره نیروگاه های سیکل ترکیبی داده شود.
2- درباره نیروگاه های پراکنده یا نیروگاه هایی که با سوخت گازهای فلر یا سوخت غیرفسیلی یا آبی استفاده می کنند اجازه صادرات بیشتری داده شود. .
3- به سرمایه گذارانی که اقدام به افزایش راندمان نیروگاه ها می کنند همواره اجازه صادرات برای معادل افزایش راندمان داده شود .
4- به افرادی که روی نیروگاه های بادی سرمایه گذاری می کنند معادل 5/1 برابر تولیدشان سر مرز برق تحویل دهند که صادر شود یا به 5/1 برابر قیمت صادراتی از آنها برق را خریداری کنند.
5- به افرادی که روی نیروگاه های خورشیدی سرمایه گذاری می کنند معادل دو برابر تولیدشان سر مرز برق تحویل دهند که صادر کنند یا به دو برابر قیمت صادراتی برق تولیدی مان را خریداری کنند.
6- سرمایه گذارانی که در خارج از ایران یا داخل ایران روی خطوط انتقال و پست ها سرمایه گذاری می کنند و زمینه آزاد سازی برق های حبس شده را مهیا می کنند اجازه صادرات این میزان برق را بدهند.
7- به سرمایه گذارانی که برای کاهش مصرف و هوشمند سازی شبکه برق و کاهش تلفات سرمایه گذاری می کنند معادل کاهش مصرف و کاهش تلفات اجازه صادرات بدهند تا سرمایه گذاری آنها به صورت منطقی مستهلک شود .
8- از واحدهایی که تولیدشان را با نرخ ارز آزاد می فروشند یا صادر می کنند قیمت برق را معادل قیمت برق صادراتی دریافت دارند تا منابع لازم برای سرمایه گذاری های روی شبکه های انتقال فراهم شود .
9- قبل از واقعی شدن قیمت برق ، واگذاری نیروگاه به بخش خصوصی با احتیاط صورت گیرد چرا که بخش خصوصی با مشکل عدم پرداخت پول برق مواجه و تضعیف می شود. پس اول باید اقتصاد انرژی با آزاد سازی شکل بگیرد و بعد واگذاری نیروگاه انجام شود .
10- نهایتا وزیر محترم نیرو باید مطمئن باشند که بخش خصوصی صنعت برق به عنوان مظلوم ترین اقشار بخش خصوصی در ایران که حتی تعدیل هم در پروژه هایشان وجود ندارد، پنج سال زودتر از بقیه تولیدکنندگان و پیمانکاران در بخش های دیگر جامعه گرفتار عدم پرداخت های وزارت نیرو شد. در حال حاضر از مدیران محترم و دست اندرکاران گرامی دولت تدبیر و امید بلاخص وزارتخانه مربوطه ونیز دستگاههای ذیربط آن توقع دارند که به مشکلات آنها رسیدگی کنند. ضمن اینکه آمادگی دارند تمام داشته های خودشان را همچنان در سال حماسه سیاسی واقتصادی درطبق اخلاص بگذارند.
. به امید رفع مشکلات مبتلابه و گام بر داشتن در مسیر رشد و توسعه وتعالی کشور ایران عزیز.
انشاءا...
* منبع مورد استفاده: سایت ارزشمند سندیکای صنعت برق ایران