افتتاح رسمی شبکه بهینه کاوی ایران
به دنبال جهانی شدن بازارها، افزایش رقابت خارجی، کاهش موانع ورودی، بهینه‌کاوی شاخص‌های مالی شرکت‌ها در مقابل شرکت‌های دیگر، به امری ضروری تبدیل شده ‌است. سازمان‌ها برای حفظ مشتریان، تعامل با تأمین‌کنندگان، بهره‌وری بیشتر کارکنان و ارتقای مزیت‌های رقابتی، نیازمند شناخت رقبا، ابزار و مقایسه عملکرد خود در حوزه‌های مختلف کاری هستند. استراتژی‌های مختلفی برای بقا در میدان رقابت معرفی می‌شود. یکی از این راهبردها، شناخت بازار و نحوه عملکرد دیگر سازمان‌ها و الگوبرداری از رفتار آن‌هاست. بهینه کاوی دارای نگاه سنتی نیست بلکه در یک سطح جهانی و در بازارهای بین المللی صورت می‌گیرد و شرکت‌ها می‌توانند استراتژی خود را در سطح جهانی تعریف نمایند.
بهینه کاوی فرایند‌اندازه‌گیری محصولات، خدمات و فرآیندها در مقایسه با قوی‌ترین رقبا یا آن‌هایی است که به عنوان رهبران جهانی در زمینه کاری خود شهرت یافته‌اند. تعریف عملیاتی بهینه‌کاوی را می‌توان اینگونه بیان کرد که جستجو برای بهترین تجارب به منظور رهنمون شدن به بهترین عملکرد است. بهینه کاوی در سطح استراتژیک برای تعیین استانداردهای عملکرد بر اساس چهار اولویت ارضای مشتری، ارضاء و انگیزش کارکنان، سهم بازار و بازگشت دارایی‌های شرکت مورد استفاده قرار گرفته است.
بهینه کاوی در سطح عملیاتی نیز برای شناخت بهترین تجارب یا فرایندها به منظور کمک به دیگران در دستیابی به عملکرد در سطح جهانی مورد استفاده قرار گرفته است. اطلاعات حاصله به تنظیم برنامه‌های کسب و کار (به دلیل آنکه قابلیت دستیابی به استانداردها محرز گردیده)، و تعیین فعالیت‌های مشخص و منابع مورد نیاز بهبود عملکرد کمک خواهد کرد. هدف نه تنها منطبق شدن با سطوح عملکرد موجود، بلکه گذشتن از آن‌ها و تبدیل شدن به شرکتی در سطح جهانی، در زمینه‌هایی است که از مزیت رقابتی برخوردار باشند. این فرایند به دلیل نرخ بالای تغییرات در محیط کسب و کار، دائمی است و در نتیجه شاخص‌های بهینه به طور مداوم تعریف مجدد می‌شوند.
در مجموع، بهینه‌کاوی فرصتی عالی برای فراگیری سازمان از تجارب دیگران است. مانند تمام تجارب یادگیری، عواملی وجود دارند که موجب موفقیت یا خطا خواهند شد. به عنوان مثال، رضایت خاطر یا اطمینان بسیار بالا در مورد بخشی از یک سازمان به انجام موفقیت‌آمیز بهینه‌کاوی آن بخش‌ها کمک نخواهد کرد. به عبارت دیگر، روی دادن یک شوک می‌تواند سوال از خود و شک در مورد خود را که اغلب برای شروع رشد مورد نیاز است، برانگیزد. بحران ساخته شده و چالش نظرات تجربه‌ای سودمند است. به هر حال برای ترجمه‌ یک تجربه‌ی آموزشی سودمند به فعالیت‌های واقعی باید ساختار و فرایندی در محل وجود داشته باشد.
به غیر از درک چشمه‌های مقاومت در مقابل تغییر در یک سازمان و درگیر ساختن بازیگران کلیدی در تجربه بهینه‌کاوی، راهی برای سودمند و موثر کردن تلاش‌های بهینه کاوی وجود ندارد. مثال‌های زیادی از تجارب ناموفق بهینه‌کاوی، که در درک این پیش شرط اساسی دچار خطا شده‌اند، وجود دارد.
نمونه‌هایی از سطحی‌ترین شکل بهینه‌کاوی، هنگام بازدید از سایر سازمان‌ها توسط مدیران ارشد روی خواهد داد. چرا که آن‌ها مشاهده‌ای مستقیم و مثال‌هایی ملموس از آنچه قابل دستیابی است خواهند داشت. به رغم اینکه شرح و ابراز احساسات بازدیدهای بهینه‌کاوی می‌تواند به‌اندازه ماجراهای تعطیلات برای دیگران جالب باشد و چنین بازدیدهایی منبعی محرک از انرژی را مهیا سازند، در صورت عدم وجود ساز و کاری برای پیگیری و تقویت آن از طریق فرآیندهایی سیستماتیک، یادگیری از چنین بازدیدهایی می‌تواند بسیار کمرنگ باشد.
در اینجا ذکر این نکته شایسته به نظر می‌رسد که بهینه‌کاوی تحلیلی یکباره نیست. بهینه‌کاوی آگاهی نسبت به یک کسب و کار و چالش با روش‌شناسی‌های متداول آن را مهیا می‌سازد. استقرار نتایج بهینه‌کاوی و دستاوردهای آن وابسته به تمایل به تغییر و منطبق شدن با راه‌های جدید انجام دادن امور است.
تعریف بهینه‌کاوی
کلمه بهینه کاوی معادل فارسی کلمه انگلیسی Benchmarking می‌باشد،اما در فارسی برای Benchmarking معادل‌های فراوانی مانند انگ پایه‌زنی یا ترازیابی پیشنهاد شده است.. در اینجا تعاریف گوناگونی که توسط افراد و سازمان‌های تخصصی مختلف برای بهینه کاوی ارائه شده است بیان می‌شود.
۱. بهینه‌کاوی عبارت است از فرآیند تعیین و تشخیص، یادگیری و منطبق ساختن تجارب در فرآیندهای سایر سازمان‌ها در هر جایی از جهان، برای کمک به یک سازمان جهت بهبود عملکرد خود.
2. بهینه‌کاوی ابزاری است برای کسب دانش ضمنی، دانش فنی، قضاوت‌ها و پیش‌زمینه‌هایی که دانش صریح فاقد آن است.
۳. بهینه‌کاوی اکتشاف و فهم تجارب معینی است که موجب عملکرد بالا می‌گردند، فهم آن است که این تجارب چطور عمل می‌کنند و اکتساب، انطباق و بکارگیری این تجارب برای سازمان خود است.
4. بهینه‌کاوی فرایندی پیوسته است برای مقایسه تجارب، محصولات و خدمات خود در مقابل رقبا یا دیگر سازمان‌ها و شرکت‌هایی که به عنوان پیشرو شناخته می‌شوند.
۵. بهینه‌کاوی راهی منطقی و عقلایی است برای کسب اطمینان از اینکه سازمان یا شرکت خواسته‌های مشتریان را بهتر از سایرین ارضا می‌کند و با تغییر خواسته‌های مشتریان در طول زمان این موضوع تداوم خواهد یافت.
6. بهینه‌کاوی رویکردی مثبت، خودجوش و نظام‌مند است برای دستیابی به جهشی واقعی در بهبود عملکرد.
۷. بهینه‌کاوی ابزاری است موثر که جهت‌گیری فرآیندی و استفاده موثر از زمان را موجب می‌گردد و تفکر خلاق را برمی‌انگیزد و برای استفاده در داخل و خارج از سازمان قابل استفاده است.
8. بهینه‌کاوی جستجوی بهترین تجارب سایرین در کسب و کار ما است که می‌تواند ما را به دستیابی به عملکرد بالاتر راهنمایی کند.
۹. بهینه‌کاوی فرآیند یادگیری پیوسته‌ای است برای‌اندازه‌گیری و فهم عملیات خود، مقایسه آن با سایر سازمان‌هایی که به لحاظ برتری در عملکرد شناخته شده‌اند و استقرار برنامه‌ها و طرح‌هایی برای اکتساب آنها و تغییر عملیات خود به منظور دستیابی به تجارب آنها و گذشتن از سقف عملکرد آنها.
شاخص بهینه
بخشی کلیدی در مفهوم بهینه کاوی مفهوم شاخص بهینه (Benchmark) است. معمولا بهترین تجربه (Best Practice) برای انتخاب به عنوان شاخص بهینه پیشنهاد می‌گردد. لذا برای فهم بهتر بهینه کاوی در اینجا شاخص بهینه و بهترین تجربه به طور اجمالی مورد تشریح قرار می‌گیرد.
شاخص بهینه مبنایی برای ارزیابی است که به عنوان نقطه مقایسه استفاده می‌شود و در حکم استانداردی است که توسط آن می‌توان چیزهایی راندازه گرفته و مورد قضاوت قرار داد. شاخص بهینه نقطه‌ای تعریف شده است که به عنوان نقطه ارجاع و مبنای مقایسه استفاده می‌شود. شاخص بهینه بهترین دست‌یافته‌ها در یک دسته مشخص از کسب و کار است که به عنوان استاندارد موفقیت در آن فرآیند کسب و کار شناخته شده است.
بهترین تجارب منحصر به فرد وجود ندارد، چرا که بهترین برای همه بهترین نیست. سازمان‌ها از جهاتی مانند رسالت، فرهنگ، محیط و فن‌آوری با هم تفاوت دارند. لذا در فرآیند بهینه‌کاوی بهترین تجارب بسته به خود سازمان معنی می‌یابند. جوانبی که می‌توانند به عنوان علل یک سازمان یا بخشی از آن به عنوان بهترین تجربه اتخاذ شوند عبارتند از: پایین ترین هزینه، بیشترین رضایت مشتریان ، تحویل بدون خطا ، کمترین خطا در حین فرآیند، قابلیت دستیابی در کوتاه‌ترین زمان، مطمئن ترین و ایمن ترین کالاها و خدمات، محکم‌ترین ارتباط با دستاوردهای بلندمدت ، حداقل نارضایتی و ناراحتی ، حداقل استفاده از منابع محدود
معرفی شبکه بهینه کاوی ایران( IRBN.IR)
شبکه بهینه‌کاوی ایران با معرفی فعالیت‌های گسترده انجام شده در زمینه‌ ‌اندازه‌گیری مقایسه و تجزیه‌ و تحلیل شاخص‌های مالی، اقتصادی و بهره‌وری به شبکه جهانی بهینه‌کاوی و پذیرفته شدن عضویت گروه پارسیان هوشمند به عنوان نماینده کشور ایران در شبکه جهانی بهینه‌کاوی (www.globalbenchmarking.org) فعالیت خود را آغاز نمود. شبکه بهینه کاوی ایران با هدف ایجاد بستری برای توسعه خدمات مقایسه‌ای در زمینه شاخص‌های عملکردی مالی و غیر مالی و شاخص‌های فرآیندی سازمان‌ها با یکدیگر در حال فعالیت می‌باشد. همچنین این شبکه از طریق عضویت در شبکه جهانی بهینه کاوی(GBN) با شبکه بهینه کاوی بیش از ۲۹ کشور (اعضا GBN) دیگر نیزدر ارتباط بوده و امکان تبادل اطلاعات با سازمان‌های فعال در سایرکشورها را نیز فراهم آورده است.
خدماتی که شبکه بهینه کاوی ایران به منظور نیل به اهداف فوق ارانه می‌کند به شرح زیر است:
•‌اندازه گیری شاخص‌های عملکردی بنگاه‌های اقتصادی و مقایسه آن‌ها با سایر شرکت‌های فعال در کشور
• اشتراک گذاری تجربیات موفق و پروژه‌های ارتقای عملکرد شرکت‌های برتر در کشور
• برگزاری دوره‌های تربیت کارشناس بهینه کاوی
• برگزاری کنفرانس بین المللی بهینه کاوی به منظور اشاعه تفکر صحیح بهینه کاوی در کشور
• برگزاری جایزه ملی بهینه کاوی به منظور ترویج و ترغیب استفاده از این ابزار در کشور
• امکان مقایسه شاخص‌های عملکردی و تخصصی بنگاه‌های اقتصادی با نمونه‌های بین المللی
• امکان بهره گیری و اشتراک گذاری داده‌های کسب و کار از بانک‌های اطلاعاتی معتبر جهانی
افتتاح شبکه بهینه کاوی ایران
روز سی و یکم اردیبهشت ماه همزمان با برگزاری آیین بزرگداشت روز ملی بهره‌وری در سالن اجلاس سران کشورهای اسلامی، در حالی که جشنواره ملی بهره‌وری میزبان جمع کثیری از مقامات بلند پایه کشوری، مدیران بنگاه‌های اقتصادی و صاحبنظران امر که در صدر ایشان وزیر صنعت، معدن و تجارت مهندس نعمت زاده، معاونت وزیر کشاورزی دکتر زند، دبیر کمیسیون اقتصاد کلان مجمع تشخیص مصلحت نظام دکتر قاسمی، سازمان ملی بهره‌وری دکتر رویا طباطبایی یزدی، سازمان ملی بهره‌وری انرژی مهندس حسین سجادی بود؛ شبکه بهینه‌کاوی ایران توسط وزیر مهندس نعمت زاده به طور رسمی افتتاح شد.
شبکه بهینه کاوی ایران با گذشت مدت زمان‌اندکی از آغاز غیر رسمی فعالیت خود توانسته با معرفی گستره فعالیت‌های انجام گرفته در زمینه‌اندازه‌گیری مقایسه و تجزیه و تحلیل شاخص‌های مالی، اقتصادی و بهره‌وری و همچنین ظرفیت بالا و منسجم خود در این زمینه به شبکه جهانی بهینه‌کاوی، به عنوان نماینده ایران و گروه پارسیان هوشمند به عضویت شبکه جهانی بهینه کاوی درآید. این شبکه با بیش از ۲۹ کشور عضو در ارتباط بوده و توانسته امکان تبادل اطلاعات با سازمان‌های فعال در سایر کشورها را نیز فراهم آورد.
همچنین در ظرفیت‌های این شبکه امکان مقایسه شاخص‌های عملکردی با شرکتهای برتر در سطح جهانی، منطقه و استانداردهای بین المللی وجود دارد. شبکه بهینه‌کاوی ایران با تهیه ابزار پایگاه داده ،اطلاعات عملکردی شرکت‌های بزرگ جهان ،فرصت مقایسه و تحلیل فاصله شرکت‌های ایرانی را با نمونه‌های مشابه خارجی مهیا کرده است. این شاخص‌ها در تمامی حوزه‌ها مانند تولید ،سهم بازار ،رضایتمندی ،عملکرد داخلی ،ترکیب محصولات و … می‌باشد.
شبکه بهینه‌کاوی ایران با همکاری مرکز بهره‌وری و کیفیت آمریکا (APQC) این امکان را به وجود آورده تا بنگاه‌های اقتصادی داخل کشور به پایگاه عظیم داده‌های مرکز بهره‌وری و کیفیت آمریکا (APQC) متصل شده و خود را به استانداردهای بین المللی ، استاندارد صنعت و… مقایسه نماید. پایگاه داده مرکز بهره‌وری و کیفیت آمریکا (APQC) حاوی ۱۲۰۰ شاخص عملکردی در ۷ فصل کلی بوده که تمامی ابعاد سازمان را پوشش می‌دهد، بزرگ ترین و موفق ترین بنگاه‌های اقتصادی هر سال اطلاعات عملکردی خود را به این پایگاه داده، می‌افزایند و خود را در سایر سطح‌ها می‌آزمایند.
یکی دیگر از خدمات شبکه بهینه‌کاوی ایران برگزاری دوره‌های رسمی تربیت کارشناس بهینه‌کاوی سطح ۳ در هر ماه است که هدف از برگزاری دوره‌ها این است که شبکه‌ای از افراد متخصص را در سطح کشور داشته باشیم که این کارشناسان بتوانند قضیه بنچ‌مارکتینگ را در داخل شرکت‌ها پیاده سازی کنند.
در ضمن افرادی که گواهینامه این دوره را در اختیار داشته باشند به مدت یکسال عضو حقیقی شبکه بهینه‌کاوی ایران شناخته می‌شوند.