پتانسیل‌های مغفول مانده مازندران

مجید فانی
عضوهیات نمایندگان اتاق بازرگانی مازندران

استان مازندران یکی از استان‌های بی‌نظیر با آب و هوای استثنایی و ظرفیت‌های عظیم در ایران است. از مهم‌ترین پتانسیل‌های مازندران نزدیکی به بزرگ‌ترین دریاچه جهان است که آن را دریا می‌نامیم. وسعت دریاچه خزر 5 برابر دریاچه سوپرپروپین که دومین دریاچه بزرگ دنیاست، برآورد شده. سواحل بکر و ماسه‌ای این دریا به همراه غلظت کم‌نمک آب آن، محیطی مناسب برای شنا و دیگر تفریح های آبی به وجود آورده است که هر سال میلیون‌ها گردشگر داخلی و خارجی را جذب می کند. این دریا از نظر ارزش‌های اقتصادی و بیولوژیک نیز بسیار بااهمیت است. صنایع نفت و گاز این دریا به گونه‌ای است که کارشناسان، دریای مازندران را بعد از خلیج فارس و سیبری به عنوان سومین منطقه دارای ذخایر عظیم نفت و گاز جهان معرفی می‌کنند.

این دریاچه 14 گونه ماهی و 63 زیرگونه دارد و یکی از منحصربه‌فردترین اکوسیستم‌های آبی جهان به شمار می‌رود که محیطی مناسب برای زندگی و رشد مرغوب‌ترین ماهی‌های خاویاری جهان است. این در حالی است که وجود سه بندر مهم تجاری و سه فرودگاه در استان، زمینه‌ساز تحقق کریدور شمال- جنوب است. همسایگی با کشورهای حوزه CIS و داشتن مرز آبی با آنها فرصتی طلایی برای استان مازندران و صادرات محصولات آن است که می‌تواند باعث به وجود آمدن مزیت رقابتی برای صادرکنندگان استان در مقایسه با دیگر رقبا در بازارهای این کشورها به خصوص بازار بزرگ روسیه شود؛ هرچند که هنوز نتوانسته‌ایم از این ظرفیت‌ها استفاده کنیم. بخش دیگر پتانسیل‌های استان مازندران، کشاورزی است. در مجموع مازندران با 480 هزار هکتار اراضی کشاورزی در تولید 14 محصول زراعی و باغی رتبه اول تا پنجم را دارد و بیشتر محصولات کشاورزی تولیدی استان صادراتی است.

استان مازندران در تولید درخت و درختچه‌های زینتی مقام نخست و در تولید گل‌های زینتی مقام دوم کشور را دارد و قابلیت‌های آن برای پرورش گل و گیاه بی‌رقیب است. در همین حال مازندران حدود 47 درصد کل تولید مرکبات کشور را دارد و این در حالی است که ایران با داشتن 5/ 3 درصد از تولید جهان، جزو 7 کشور برتر در تولید مرکبات است. همچنین استان مازندران حدود 30 درصد از تولید مرغ و تخم‌مرغ کشور را در اختیار داشته و مقام اول را در انحصار خود دارد. با این همه پتانسیل و توانمندی، هنوز استان مازندران برای ورود به بازارهای خارجی با مشکلات و چالش‌های زیادی مواجه است. از جمله مهم‌ترین مشکلات تولیدکنندگان استان برای رقابت در بازارهای خارجی، عدم ساماندهی صادرکنندگان در قالب تشکل‌ها و کنسرسیوم‌ها، نبود مشوق‌های صادراتی و سیاست‌های پرداخت تسهیلات، مشکل حمل‌ونقل و عدم تقویت حمل‌ونقل دریایی، نداشتن انبارهای استاندارد و بسته‌بندی نامناسب است. به نظر می‌رسد مسوولان اقتصادی مازندران باید نگاهشان بیشتر به نهادینه کردن فرهنگ افزایش ارزش افزوده، کاهش خام‌فروشی و رفع موانع ورود فعالان بخش خصوصی تجارت خارجی به بازارهای جهانی باشد.