همه شایعه های ترافیک اخیر تهران

طی روزهای اخیر شائبه ایجاد ترافیک مصنوعی به‌منظور بهره‌برداری سیاسی از این عارضه شهری توسط برخی از اعضای شورای شهر تهران مطرح شد؛ با این حال مدیران شهرداری معتقدند این شائبه صرفا با انگیزه سیاسی مطرح می‌شود. به گزارش «دنیای اقتصاد»، افزایش حجم ترافیک تهران طی چند هفته اخیر نه تنها برای شهروندان بلکه برای اعضای شورای شهر تهران نیز سوال‌برانگیز شد. از این رو در جلسه علنی هفته گذشته پارلمان شهری از سردار محمدرضا مهماندار، رئیس‌پلیس تازه منصوب راهور تهران‌بزرگ دعوت کردند تا گزارشی در این ارتباط ارائه کند. این گزارش اما، سرآغاز شکل‌گیری فضای ابهام‌آلودی درباره ریشه و علت اصلی تشدید ترافیک پایتخت طی یک ماه اخیر شد.

در آن جلسه بعد از اینکه پلیس درباره تاثیر عواملی همچون برودت هوا و برگزاری نمایشگاه‌ها در دل شهر بر تشدید ترافیک سخن گفت، برخی از اعضای شورای شهر از عملکرد این نهاد در مدیریت ترافیک انتقادهایی مطرح کردند. محسن سرخو ترافیک تهران را «مصنوعی» خواند و گفت: وقتی بررسی می‌کنیم، مشخص می‌شود که تردد در مسیر معابر از یک نقطه به بعد عادی است و مشخص نیست چرا در مسیرهای منتهی به این معبر ترافیک سنگین است. محمدمهدی تندگویان، عضو کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران هم مدعی شد پلیس قرارداد چند صد میلیونی با سایت نمایشگاه سئول منعقد کرده تا عبور و مرور خودروها در معابر این محدوده را مدیریت و تسهیل کند. رحمت‌الله حافظی از محو شدن نیروهای پلیس در زمان وقوع بارش باران و برف انتقاد کرد و خواستار حضور پررنگ‌تر نیروهای پلیس در سطح شهر در زمان بحران شد.

سردار مهماندار هم پس از استماع این سخنان، ضمن رد انعقاد هرگونه قرارداد با نمایشگاه سئول، اعلام آمادگی کرد که در صورت ارائه حتی یک برگ سند از چنین قراردادی استعفا خواهد داد. وی همچنین تاکید کرد که مساله ترافیک تهران با قواعد موجود یا با حضور فیزیکی پلیس حل شدنی نیست؛ چراکه موضوع اصلی، عدم تناسب ظرف و مظروف است. برابر آمارهای پلیس راهور روزانه چهار برابر ظرفیت شبکه معابر تهران، خودرو در سطح شهر تردد می‌کند و اگر قرار است ترافیک تهران علاج شود، باید از تردد این حجم خودرو در شهر جلوگیری شود. رئیس پلیس راهور تهران بزرگ همچنین به صراحت از ضرورت توسعه مترو و BRT به‌عنوان تنها راه‌حل ترافیک فلج‌کننده کنونی پایتخت یاد کرد.

اما جنجال در فضای مجازی درباره بعد سیاسی ترافیک تهران از روز چهارشنبه، یعنی درست یک روز بعد از جلسه علنی شورای شهر آغاز شد. رحمت‌الله حافظی، رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران با توئیت کردن این جملات تلویحا وضعیت ترافیک را ناشی از سیاسی‌کاری توصیف و آن را به تغییر مدیریت پلیس راهور تهران بزرگ که حدود یک ماه قبل صورت گرفت، نسبت داد: «با فشار قالیباف، فرمانده پلیس راهور تهران عوض شد و به‌دنبال آن شاهد ترافیک سنگین در شهر طی یک ماه گذشته هستیم. هدف‌شان چیست...؟!» توئیت حاشیه‌ساز دیگری هم توسط تندگویان منتشر شد: «از ساعت ۹ صبح در شورا تا ۱۲ در مورد ترافیک شهر تهران صحبت کردیم. در نتیجه ظاهرا باید یک اصطلاح جدید به ادبیات شهری اضافه کنیم: ترافیک سیاسی شهر تهران». هر چند سردار مهماندار زمانی که به جمع خبرنگاران آمده بود با خنده به سوالی درباره ارتباط انتصاب خود با تشدید ترافیک تهران این طور جواب داد: «یعنی می‌گویید از زمانی که من رئیس‌پلیس شده‌ام، به مردم گفته‌اند که خودروهای شخصی خود را بیشتر از قبل به خیابان بیاورید؟!»

اما با مطرح شدن این شبهه سیاسی درباره ریشه اصلی ترافیک سنگین‌تر از همیشه تهران، سردار تیمور حسینی، رئیس‌پلیس سابق راهور تهران بزرگ نیز در کانون توجه رسانه‌ها قرار گرفت. با این حال سردار حسینی که حدود دو سال سکان‌دار پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ بود، در گفت‌وگو با یکی از رسانه‌ها اظهار کرد: «ترجیح می‌دهم در این باره صحبت نکنم. آنچه که عیان است، چه حاجت به بیان است و باز‌کردن این مساله شاید خیلی خوب نباشد». با این اظهارات سردار حسینی برخی تصور کردند، احتمال صحت ادعای حافظی ممکن است وجود داشته باشد. با این حال چهار روز پس از نشر ادعای فشار برای جابه‌جایی رئیس‌پلیس راهور تهران، سردار حسین منتظرالمهدی، سخنگوی ناجا در نشست خبری خود با اصحاب رسانه این موضوع را از اساس کذب دانست و افزود: هر کس که به‌نوعی با سازمان پلیس آشنایی دارد، می‌داند که انتصاب و جابه‌جایی در نیروی انتظامی تابع قوانین و مقررات سازمانی است؛ بنابراین از تمام افراد تقاضا داریم تا در حوزه دستگاه‌های امنیتی و انتظامی از اعلام اخبار غیرموثق در حوزه فعالیت دستگاه‌های امنیتی و انتظامی جدا خودداری کنند و پلیس را وارد بازی‌های خود نکنند.

با همه این‌ها دو فرضیه ابهام‌برانگیز نیز در راستای اثبات ترافیک مصنوعی و مهندسی شده تهران مطرح شده است، هرچند درباره آنها توافق و اجماعی میان اعضای شورای شهر وجود ندارد. فرضیه نخست این است که عامل مصنوعی افزایش ترافیک در آینده برطرف خواهد شد تا افکار عمومی حل مشکل را به تدبیر شهرداری نسبت بدهند و یک نمره مثبت در کارنامه این نهاد در پایان این دوره مدیریت شهری ثبت شود. اما رحمت‌الله حافظی، رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شهرداری تهران درباره فرضیه دوم به «دنیای اقتصاد» گفت: این طور به نظر می‌رسد که شهرداری از تشدید تصنعی ترافیک به‌عنوان ابزاری برای تحت فشار قرار دادن دولت به‌منظور برچیدن دائمی نمایشگاه بین‌المللی واقع در خیابان سئول و جلوگیری از برگزاری نمایشگاه در این مجتمع و همین‌طور مصلی، استفاده کرده است. در واقع عده‌ای تلاش می‌کنند با ایجاد ترافیک آزاردهنده و فلج‌کننده، دولت را مجاب کنند که دست از برگزاری نمایشگاه در سایت سئول و مصلی بردارد و تقویم نمایشگاهی تهران را به شهرآفتاب بسپارد. به نظر می رسد این فرضیه با توجه به بی‌استفاده ماندن ثمره سرمایه‌گذاری حدود ۱۵۰۰ میلیارد تومانی شهرداری تهران در حومه شهر برای احداث مجتمع نمایشگاهی شهرآفتاب، قابل بررسی و تامل باشد.

سید مازیار حسینی، معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران نیز با انتقاد از آنچه که «فشارهای سیاسی و رسانه‌ای به بهانه موضوع ترافیک» خواند، به جنجال‌های اخیر این‌طور واکنش نشان داد: ترافیک در تهران مسئله‌ای با قدمت بیش از نیم قرن است. مسئله‌ای که کم‌و‌بیش تمام کلانشهرهای دنیا با آن روبه‌رو بوده و هستند که یا به راه‌حلی برای آن رسیده‌اند و آن را مدیریت می‌کنند یا به‌عنوان دردی مزمن با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. وی با بیان اینکه ترافیک در تمام دنیا یک مهندسی تخصصی با صورت مساله و راه‌حل‌های تخصصی است، گفت: بازی‌های سیاسی باید در میدان‌های سیاسی دنبال شود که اگر جز این باشد و این بازی‌ها راه به میدان زندگی روزمره مردم پیدا کنند، خیانتی نابخشودنی مرتکب شده‌ایم و آیندگان در مورد امروز ما قضاوتی تلخ خواهند داشت.