سردار در سرزمین ناشناخته

دنیای اقتصاد : در ادبیات فوتبالی جهان معمولا از مسابقات باشگاهی اسپانیا، انگلستان، آلمان، ایتالیا و فرانسه به عنوان پنج لیگ معتبر اروپا یاد می‌کنند. کلاس این لیگ‌ها به شکل محسوسی بالاتر از فوتبال باشگاهی در سایر کشورهاست. آنها سهمیه‌های بیشتری هم در لیگ قهرمانان یا لیگ اروپا دارند و بازی در این لیگ‌ها، برای فوتبالیست‌های آسیایی یک دستاورد به شمار می‌آید. فوتبال ایران هم مخصوصا در سال‌های طلایی ترانسفر بازیکن به خارج از کشور، یعنی میانه‌های دهه هفتاد تا میانه‌های دهه هشتاد خورشیدی نمایندگان زیادی در این پنج لیگ داشت، اما حالا چند سالی هست که ورق برگشته و دست‌مان خالی است. در حال حاضر سامان قدوس که در برنتفورد توپ می‌زند تنها نماینده فوتبال ایران در پنج لیگ برتر اروپا است، اما نشانه‌های زیادی وجود دارد مبنی بر اینکه به زودی سردار آزمون هم وارد این فضا خواهد شد. اگر اتفاق خاصی رخ ندهد، انتقال سردار از زنیت سن‌پترزبورگ به لیون فرانسه در نقل‌وانتقالات زمستانی قطعی است؛ هرچند دوباره نام نیوکاسل هم به عنوان مشتری احتمالی سردار مطرح شده. به همین مناسبت شاید مرور سرنوشت بازیکنان مهم ایرانی در پنج لیگ برتر اروپا خالی از لطف نباشد.

   آلمان؛ بهشت گمشده

برای سال‌های طولانی بوندس‌لیگای آلمان پاتوق ستاره‌های ایرانی بود. بازیکنان مستعد نسل طلایی 98 یک به یک وارد بوندس‌لیگا می‌شدند و موفقیت هر کدام از آنها، راه را برای حضور نفر بعدی هموار می‌کرد. بدون تردید مهم‌ترین بازیکن ایرانی بوندس‌لیگا مهدی مهدوی‌کیا بود؛ فوق ستاره‌ای که 250 بازی در لیگ آلمان انجام داد، نزدیک به 30 گل زد و حدود 50 پاس گل داد. از او با عنوان موشک هامبورگ یاد می‌شد و شیوه خاص تشویق کیا از سوی هواداران این تیم، یعنی فریادهای ممتد «میدی، میدی» فراموش‌نشدنی است. در 100سالگی باشگاه هامبورگ، مهدوی‌کیا به عنوان یکی از یازده بازیکن برتر این تیم انتخاب شد. فوتبال ایران سه بازیکن هم در بایرن‌مونیخ، یعنی بهترین تیم آلمان داشت. علی کریمی یک فصل درخشان را در این تیم پشت سر گذاشت و قراردادش به‌طور خودکار تمدید شد. او اگر در فصل دوم دچار آن مصدومیت شدید نمی‌شد، شاید مسیری جادویی را در باواریا می‌پیمود. علی دایی هم با این تیم به فینال لیگ قهرمانان اروپا رسید، هرچند اوج درخشش او در هرتابرلین و آرمینیا بیله‌فیلد بود. وحید هاشمیان هم دیگر بازیکن ایرانی است که سابقه پوشیدن پیراهن بایرن را دارد. به‌طور کلی بیش از 20 بازیکن ایرانی در آلمان توپ زده‌اند که از بین آنها باید به کریم باقری و خداداد عزیزی هم اشاره کرد. بوندس‌لیگا بهشت گمشده استعدادهای ایرانی است؛ کاش دوباره پای بچه‌ها به این لیگ معتبر باز شود.

   انگلستان؛ خاطرات ناخوشایند

 شاید لیگ برتر جزیره، سخت‌ترین لیگ دنیای فوتبال باشد. مسابقات در آنجا به‌شدت فیزیکی، سخت و تاکتیکی دنبال می‌شود. مثلا به این نقل قول از رالف رانگنیک، سرمربی آلمانی منچستریونایتد توجه کنید که در باب مقایسه فوتبال انگلستان و آلمان گفته: «ما اخیرا با سه ‌تیم قعر جدولی بازی داشتیم؛ نیوکاسل، برنلی و نوریچ. هیچ‌کدام از این سه ‌تیم در بوندس‌لیگا مدعی سقوط نخواهند بود.» بنابراین نماینده داشتن در این لیگ برای کشوری مثل ایران ساده نیست. غم‌انگیز اینکه عمده بازیکنان ایرانی حاضر در جزیره هم موفق نبوده‌اند. کریم باقری در چارلتون، آندرانیک تیموریان در سه تیم بولتون، فولام و بارنزلی، حسین کعبی در لستر، اشکان دژاگه در فولام، رضا قوچان‌نژاد در چارلتون، سعید عزت‌اللهی در ردینگ، علیرضا جهانبخش در برایتون و کریم انصاری‌فرد در ناتینگهام فارست توپ زده‌اند و تقریبا هیچ‌کدام هم موفق نبوده‌اند. می‌گویند اگر کریم باقری زبان بلد بود در چارلتون کار را در می‌آورد، اما این اتفاق رخ نداد. الان آنجا سامان قدوس را در برنتفورد داریم که حضوری آبرومندانه در این تیم دارد. او به تناوب برای تیمش به میدان می‌رود و بد هم بازی نمی‌کند.

   اسپانیا؛ به یاد «ایرانسونا»

 فوتبال ایران در لالیگای اسپانیا تا کنون سه بازیکن داشته است. عمده خاطراتی که ما از لیگ ماتادورها در ذهن داریم، به حضور موفق جواد نکونام و مسعود شجاعی در اوساسونا مربوط می‌شود؛ زوجی که از سوی رسانه‌های محلی پامپلونا «ایرانسونا» خطاب می‌شدند. نکونام در دو مقطع جمعا هفت سال برای این تیم توپ زد و عمدتا بازیکن فیکس و مهم تیم بود. مهم‌ترین قاب به جا مانده از حضور نکو در این تیم، گل پیروزی‌بخش اوساسونا برابر بوردو در مرحله یک‌شانزدهم نهایی جام یوفا بود که با شکوه هرچه تمام‌تر به ثمر رسید. مسعود شجاعی هم پنج سال برای این تیم بازی کرد و نیز یک فصل برای لاس‌پالماس به میدان رفت. نفر سوم هم کریم انصاری‌فرد است که او هم یک فصل برای اوساسونا توپ زد.

   ایتالیا؛ به نام رحمان و سامره

 فوتبال ایران در لیگ ایتالیا دو نماینده داشته است. علی سامره مهاجم پیشین استقلال نخستین بازیکن ایرانی بود که به لیگ دسته اول این کشور رفت. سامره در سال 2001 راهی پروجا شد و یک فصل نه چندان موفق را در این باشگاه پشت سر گذاشت. در همان فصل رحمان رضایی نیز راهی پروجا شد. با این وجود بر خلاف سامره، دوران حضور رضایی در لیگ ایتالیا هفت فصل به طول انجامید. مدافع ایرانی طی مدت حضورش در ایتالیا هشت بار موفق به گلزنی شد. او در این کشور برای پروجا، مسینا و لیوورنو به میدان رفت.

   فرانسه؛ سردار وارد می‌شود

 تا پیش از پیوستن سردار آزمون به لیون (که البته هنوز هم رسمی نشده است) فوتبال ایران فقط یک بازیکن در لیگ این کشور داشته که او هم سامان قدوس بوده است. سامان بعد از پشت سر گذاشتن یک دوره موفقیت‌آمیز در اوسترشوندس سوئد به آمیان فرانسه پیوست، اما این تجربه اصلا برای او خوشایند نبود. سامان دو فصل برای آمیان بازی کرد و حتی سال اول موفق شد گل بقای این تیم در لیگ فرانسه را بزند، اما بعدا شکایت باشگاه هوئسکا اسپانیا از این بازیکن ایرانی در مورد مذاکره و عقد یک قرارداد نافرجام، منجر به محرومیت قدوس شد. سال بعد هم لیگ فرانسه در اقدامی حیرت‌انگیز به تنها لیگ معتبر دنیا تبدیل شد که به بهانه شیوع کرونا، مسابقاتش را ناتمام گذاشت و آمیان قعرنشین به دسته پایین‌تر سقوط کرد. سامان با خروج از این کشور و حضور در برنتفورد انگلستان از نظر فنی و روحی احیا شده است. حالا آزمون می‌تواند دومین ایرانی لیگ فرانسه باشد. او به تیم نامدار لیون می‌پیوندد؛ باشگاهی که البته امسال در لوشامپیونه وضع خیلی خوبی ندارد و نیم‌فصل اول را با حضور در رده نازل سیزدهم جدول به پایان برده است. امیدواریم اگر حضور سردار در این تیم اتفاق افتاد، او به موفقیت برسد و عملکرد درخشانش آغازی بر پیوستن بازیکنان ایرانی بیشتر به لیگ این کشور باشد.