نگاه اقتصادی به جام‌جهانی فوتبال روسیه
سرمایه‌گذاری سودآور
عمده‌ترین حامیان مالی این رخداد بین‌المللی علاوه بر بودجه دولت فدرال(تامین‌‌کننده ۷۰ درصد هزینه‌های جاری و سرمایه‌گذاری)، کمپانی‌های آدیداس و نایک، شرکت کوکاکولا، شرکت نفتی گازپروم روسیه، شرکت‌های خودروسازی هیوندایی و کیا، شرکت هواپیمایی قطری، شرکت آمریکایی ویزاکارت در حوزه مبادلات مالی الکترونیکی، گروه واندا در زمینه ساخت‌وساز، شرکت چندملیتی انهایزربوش اینبیف در زمینه نوشیدنی‌ها، شرکت هایسنس در زمینه فناوری، کمپانی مک دونالد، شرکت ویوو و ده‌ها شرکت و نهاد مالی دیگر همگی حامی برگزاری این رقابت‌ها هستند. همچنین فیفا مبلغ ۹/ ۱ میلیارد دلار در این پروژه سرمایه‌گذاری مستقیم کرده است. فوتبال که امروزه در زمره پرطرفدارترین و محبوب‌ترین رشته‌های ورزشی در جهان به‌شمار می‌رود، بخش عمده‌ای از ادبیات اقتصادی کشورهای صاحب این صنعت را به خود متمرکز کرده است. باشگاه‌های مطرح فوتبال با بهره‌گیری از منابع خود و حامیان مالی و درآمدهای سرشار آن به‌خوبی توانسته‌اند بخش قابل ملاحظه‌ای از بدنه اقتصادی کشورها را به خود اختصاص داده و نقش موثری در شاخص‌های کلان اقتصاد ملی و بین‌المللی مانند جذب منابع مالی و سرمایه‌گذاری، رشد اقتصادی و اشتغال ایفا کنند.
در حدی که حتی پشتوانه‌های علمی، نظری و آکادمیک در دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها را نیز با خود همراه کرده‌اند. به‌طور مثال تنها برای آزادسازی بازیکنان تحت استخدام باشگاه‌ها به ترتیب باشگاه رئال‌مادرید ۴میلیون دلار، منچستر سیتی ۳.۷۸۱.۵۰۰ دلار و چلسی ۳.۵۲۲.۰۰۰ دلار دریافت کردند که جبران عدم به‌کارگیری و کاهش درآمدهای باشگاه‌ها طی مدت جام‌جهانی باشد. امروزه با تحرک و جهانی شدن اقتصاد، گسترش رسانه‌ها و اینترنت و جذابیت سودآوری صنعت فوتبال از نگاه غول‌های اقتصادی جهان، این رشته ورزشی دستخوش تغییر و تحولات زیادی شده است. به‌نحوی که دولت‌ها، بانک‌ها، سرمایه‌گذاران و کمپانی‌های بزرگ بین‌المللی نیز به خیل علاقه‌مندان به فوتبال پیوسته‌اند. آثار ملموس آن را با به‌کارگیری سرمایه‌های انسانی، مالی و اعتباری به راحتی می‌توان در فضای کسب‌وکار جوامع از قبیل کمپانی‌های تولید‌کننده تجهیزات، وسایل و البسه ورزشی، فروشگاه‌های عرضه‌کننده محصولات ورزشی، شرکت‌های حمل‌ونقل، شرکت‌های سازنده و نگهدارنده فضاهای ورزشی، رسانه‌های جمعی، شرکت‌های تبلیغاتی، بیمه، دانشگاه‌ها، آموزش و پرورش، پزشکی و پیراپزشکی ورزشی، توریسم، هتل‌ها، صنایع وابسته به گردشگری و بسیاری از مشاغل مستقیم و غیرمستقیم به وضوح دید.
درخصوص توریسم ورزشی که یکی از عمده‌ترین محرک‌های اقتصادی در کشورهای پیشرو در امر ورزش به‌ویژه فوتبال است، کافی است بدانیم که در جام‌جهانی برزیل در سال ۲۰۱۴ بالغ بر ۶ میلیون و ۴۰۰ هزار گردشگر راهی این کشور شدند. هرچند بررسی آثار دیگر ورزش فوتبال(غیراقتصاد) بر اموری همچون ارتباطات اجتماعی و تعامل ملت‌ها، مدیریت، روانشناسی جمعی، جامعه‌شناسی ورزشی و ... مقوله‌ای است که خارج از موضوع این نوشتار است. با فرض هزینه‌کرد حدود ۲هزار دلار از سوی هر توریست در جام‌جهانی حدود ۱۳ میلیارد دلار عایدی برای این کشور بوده که عملا جبران هزینه‌های سرمایه‌گذاری را کرده و از نگاهی دیگر درآمد ارزی حاصل از توریسم در جام‌جهانی معادل فروش ۳۲۵میلیون بشکه نفت است.
بنابراین فوتبال صرفا یک سرگرمی و تفریح یا بازی نیست و باشگاه‌های فوتبال به‌عنوان یک بنگاه اقتصادی مانند سایر بنگاه‌ها هدفشان در به حداکثر رساندن منافع سهامدارانشان است و به این منظور با سرمایه‌گذاری در این صنعت و ایجاد گردش مالی عظیم، در این مسیر بخش‌های مختلف جامعه را به تحرک و پویایی واداشته و سهم بسزایی در اقتصاد کلان کشورها به خود اختصاص می‌دهند. در کشورهایی مانند بریتانیا، اسپانیا، ایتالیا و آلمان باشگاه‌ها نه‌تنها وابسته به بودجه دولتی نیستند بلکه به دولت مالیات نیز پرداخت می‌کنند. مثلا دولت بریتانیا در سال ۲۰۱۰ نزدیک به یک میلیارد پوند از باشگاه‌های حرفه‌ای مالیات دریافت کرده است.
نگاهی به اقتصاد فوتبال ایران
نیروی انسانی عظیم و عمدتا جوان ایران در مقیاس منطقه‌ای و جهانی به‌علاوه علاقه دیرینه جامعه ایرانی و جغرافیای آب و هوایی متنوع ما، استعداد بالقوه‌ای در توسعه صنعت فوتبال و نیز جذب سرمایه‌های بین‌المللی در خود نهفته دارد که صرف نظر از آثار بسیار محدود اقتصادی در بخش غیردولتی مانند فروشگاه‌های عرضه‌کننده پوشاک ورزشی، برای توسعه جامع با اثر‌گذاری بالا موانعی بر سر راه خود دارد که از جمله می‌توان به فقدان نظام سازمان‌یافته برای تاسیس و مدیریت و توسعه باشگاه‌های حرفه‌ای فوتبال، نبود نظام مدون نظارتی و اعتبارسنجی باشگاه‌ها، ساختار معیوب، ضعیف و غیرتخصصی مدیریت ورزشی در کشور، مدیریت ضعیف بازاریابی و دولتی بودن و وابسته بودن باشگاه‌های حرفه‌ای به بودجه محدود دولت اشاره کرد. امید می‌رود که با حضور ایران در عرصه‌های بین‌المللی و رفع موانع بر سر راه، امکان حضور و ایفای نقش موثر صنعت فوتبال با توجه به خیل عظیم جوانان علاقه‌مند به این رشته ورزشی در عرصه اقتصاد و اشتغال کشور فراهم آید.
ارسال نظر