حسابداری چیست؟ بررسی اصول، کاربردها و نقش آن در مدیریت مالی
رپرتاژ آگهی: اگر صاحب یک کسب‌وکار هستید، برای آشنایی با حسابداری و اصول و مفاهیم آن، تا انتهای این مقاله با دنیای اقتصاد همراه باشید.
تاریخچه حسابداری
حسابداری زبانی است که قدمت آن به قرن‌ها قبل، باز می‌گردد. اولین شواهد این زبان، در تمدن‌های بین‌النهرینی (بیش از 7000 سال پیش) یافته شده است. حسابداری که در ابتدا برای ثبت معاملات طراحی شده بود، به لطف بین النهرینی‌ها و افرادی مانند لوکا پاچیولی (کسی که سیستم حسابداری دوطرفه را اختراع کرد) و همچنین اقتصاددانان در طول نسل‌ها تکامل یافت. حسابداران اولیه با واردکردن داده‌ها و محاسبات ساده برای صاحبان مشاغل محلی کار خود را شروع کردند. آنها داده‌ها را روی دفترهایی نوشته می‌شدند که فقط دو ستون بدهی و بستانکاری داشت. به‌تدریج شیوه‌های حسابداری تکامل یافتو تاجایی که فناوری باعث ظهور نرم افزارهای حسابداری شد. این نرم افزارها به حسابداران کمک کردند تا کار خود را سریع‌تر، دقیق‌تر و با سهولت بیشتری انجام دهند. امروزه، بهره‌گیری از فناوری‌‌های پیشرفته مانند هوش مصنوعی، محاسبات ابری، یادگیری ماشین، بلاک چین، باعث پیشرفته هرچه بیشتر این حوزه شده است.
حسابدار کیست؟
حسابدار، فردی متخصص دارای مدرک مدیریت مالی، حسابداری یا سایر حوزه‌های مرتبط است. این فرد درآمد، هزینه‌ها و بدهی‌‌های یک شرکت یا فرد را پیگیری می‌کند. حسابدار همچنین ممکن است در حوزه برنامه‌ریزی مالی، تجزیه‌وتحلیل هزینه‌ها، حسابرسی و تصمیم‌گیری مالی فعالیت کند. برخی حسابداران نیز در حوزه تهیه مالیات و برنامه‌ریزی مالیاتی تخصص دارند.
تعریف حسابداری و انواع آن
هدف اصلی حسابداری ثبت و گزارش عملکرد مالی و جریان نقدی یک شرکت است. بسته به کاربرد، حسابداری می‌تواند برای اهداف مختلفی درون‌سازمانی یا برون‌سازمانی مورد استفاده قرار گیرد. انواع اصلی حسابداری عبارتند از:
حسابداری مالی
این شاخه یکی از مهم‌ترین انواع حسابداری است؛ زیرا به کسب‌وکارها در تصمیم‌گیری مالی آگاهانه کمک می‌کند. حسابداری مالی برای تهیه صورت سود و زیان، ترازنامه و صورت جریان نقدی کاربرد دارد.
حسابداری مدیریت
حسابداری مدیریتی به عملکرد یک شرکت می‌پردازد. حسابدار مدیریتی داده‌‌های مربوط به نحوه اداره شرکت را جمع‌آوری کرده و به مدیر تحویل می‌دهد. وظایف این حوزه شامل تجزیه‌وتحلیل هزینه، بودجه‌بندی، پیش‌بینی و تجزیه‌وتحلیل مالی است.
حسابداری مالیاتی
حسابداری مالیاتی میزان پرداخت‌‌های مبتنی بر مالیات یک شرکت مانند مالیات بر درآمد و حقوق بازنشستگی را تعیین می‌کند. این نوع حسابداری تضمین می‌کند که شرکت‌ها از قوانین و مقررات دولتی پیروی می‌کنند.
حسابداری دولتی
حسابداری دولتی به بررسی وضعیت اقتصادی شرکت‌های دولتی می‌پردازد و حسابدار اسناد مالی را برای ارائه به دولت بررسی می‌کند.
حسابداری صنعتی یا حسابداری بهای تمام شده
شرکت‌ها از این حوزه حسابداری برای مدیریت هزینه‌‌های خود استفاده می‌کنند. حسابداری بهای تمام شده هزینه‌‌های متغیر و ثابت را برای تعیین نحوه مدیریت هزینه‌‌های شرکت برای توسعه مالی بهتر گزارش می‌کند.
اصول و مفاهیم بنیادی حسابداری
حسابداران برای اجرای دقیق فرآیندهای مالی از یک سری اصول حسابداری پیروی می‌کنند. برخی از این اصول عبارت‌اند از:
- اصل تعهدی
اصل تعهدی حسابداری، درآمد و هزینه‌ها را هنگام ایجاد یا مصرف، بدون توجه به زمان مبادله وجه نقد شناسایی می‌کند. این اصل تضمین می‌کند که وضعیت مالی و عملکرد یک شرکت در لحظه، به طور دقیق در صورتهای مالی آن منعکس شود.
- اصل هزینه
دارایی‌ها ابتدا به بهای تمام شده تاریخی خود بر اساس اصل بهای تمام شده ثبت می‌شوند که قابل اطمینان و بی‌طرف است. ممکن است تعدیل هایی برای استهلاک یا کاهش ارزش در آینده رخ دهد، اما این مفهوم ارزش معاملات واقعی را در اولویت قرار می‌دهد.
- اصل تحقق درآمد
این اصل حکم می‌کند که درآمد باید زمانی شناسایی شود که هم به دست آمده و هم قابل تحقق باشد.
- اصل محافظه کاری
اصل محافظه‌کاری به حسابداران دستور می‌دهد که در تشخیص سودهای بالقوه محتاط باشند و فقط در صورت تحقق، آنها را شناسایی کنند و در‌عین‌حال زیان‌‌های بالقوه را به محض محتمل‌بودن شناسایی کنند. این اصل گزارشات را از دید بیش از حد خوش‌بینانه محافظت می‌کند و باعث افزایش احتیاط در صورتهای مالی می‌شود.
- اصل موجودیت اقتصادی
اصل موجودیت اقتصادی بین امور مالی شخصی و تجاری تمایز قائل می‌شود و با شرکت به عنوان یک نهاد حسابداری جداگانه رفتار می‌کند.
- اصل سازگاری
اصل سازگاری یکنواختی در روش‌‌های حسابداری را از یک دوره به دوره دیگر تشویق می‌کند. قابلیت مقایسۀ صورتهای مالی را در طول زمان ارتقا می‌دهد و به ذینفعان اجازه می‌دهد روندها را تجزیه‌وتحلیل کنند و تصمیمات آگاهانه بگیرند.
- اصل عینیت
بر اساس اصل عینیت، اطلاعات مالی باید قابل اعتماد و عاری از پیش‌داوری باشند. این اصل بر لزوم تکیه بر شواهد عینی به جای قضاوت‌‌های انسانی برای اطمینان از معتبربودن داده‌‌های مالی تأکید می‌کند.
مراحل و فرآیندهای حسابداری
مراحل حسابداری به عملکرد یک شرکت یا بنگاه اقتصادی در طول دوره مالی از ابتدا تا پایان سال مالی گفته می‌شود. مراحل حسابداری به ترتیب زیر هستند:
-
شناسایی معاملات
-
ثبت و جمع‌آوری اطلاعات
-
تجزیه‌وتحلیل معاملات
-
ثبت اطلاعات در دفتر روزنامه
-
ثبت اطلاعات در دفتر کل
-
تهیه تراز آزمایشی
-
اصلاح ورودی‌های مجله
-
تهیه تراز آزمایشی اصلاح شده
-
تهیه صورتهای مالی
-
بستن حسابهای موقت
-
تهیه تراز آزمایشی پایانی و بستن حسابهای دائمی
پس از بسته شدن حساب‌ها، مراحل حسابداری دوباره از ابتدا با یک دوره گزارش جدید شروع می‌شوند. بسته شدن حساب‌ها معمولاً زمان خوبی برنامه‌ریزی برای دوره گزارش بعدی و بررسی تقویم رویدادها و وظایف آینده است.
نرم‌افزارهای حسابداری
نرم افزارهای حسابداری به ابزاری ضروری در مدرن حسابداری تبدیل شده‌اند. این نرم افزارها بسیاری از وظایف حسابداری سنتی مانند ثبت تراکنش‌‌های مالی، تهیه صورتهای مالی و مدیریت حسابهای پرداختنی و دریافتنی را خودکار می‌کنند. این امر به حسابداران اجازه می‌دهد تا روی کارهای مهم‌تر مانند تجزیه‌وتحلیل داده‌‌های مالی و مشاوره به مشتریان تمرکز کنند. یکی از مزیت‌‌های اصلی نرم افزارهای حسابداری این است که می‌توانند حجم زیادی از معاملات را با سرعت و دقت انجام دهند. این نرم افزارها به طور خودکار تراکنش‌ها را ثبت کرده و حسابهای مربوطه را به روز می‌کنند. امروزه نرم افزارهای حسابداری مختص انواع کسب‌وکارها توسعه داده شده‌اند. برخی از مهم‌ترین انواع نرم‌افزاهای حسابداری عبارت‌اند از:
-
نرم افزار حسابداری سوپر مارکت
-
نرم افزار حسابداری شرکتی
این نرم افزارها با ارائه ویژگی‌ها و امکانات موردنیاز صنایع مختلف، به مدیریت بهتر این کسب‌وکارها کمک کرده باعث بهبود رضایت مشتریان و افزایش درآمد این کسب‌وکارها می‌شوند.
نقش حسابداری در تصمیم‌گیری
حسابداری فقط نگهداری سوابق نیست. این حوزه نقش مهمی در بررسی میزان سلامتی یک کسب‌وکار از نظر پولی دارد. نشان می‌دهد که چقدر پول نقد وارد و خارج سازمان می‌شود. بدین ترتیب صاحبان مشاغل می‌توانند از وضعیت مالی کسب‌وکار خود آگاه باشند. گزارشات حسابداری همچنین به تصمیم‌گیری‌‌های بزرگ صاحبان مشاغل و سرمایه گذاران در مورد سرمایه‌گذاری و کنترل هزینه‌ها کمک می‌کنند.
جمع بندی در خصوص معرفی حسابداری
حسابداری یک روش کارآند برای جمع‌آوری و تجزیه‌وتحلیل حجم وسیعی از داده‌هایی یک کسب‌وکار است، به همین دلیل امروزه حسابداران بخش مهمی از هر کسب‌وکار هستند. استفاده از نرم افزار حسابداری باعث صرفه‌جویی در زمان حسابداران، کاهش خطا و بهبود بهره‌وری می‌شود. اگر به حسابدار شدن فکر می‌کنید یا برای مدیریت امور مالی و حسابداری کسب‌وکار خود به کمک نیاز دارید، یادگیری حسابداری به شما کمک بسیاری می‌کند. در این مقاله تلاش کردیم شما را با حسابداری، اهمیت و مفاهیم آن آشنا کنیم.
تولید محتوای بخش «وب گردی» توسط این مجموعه صورت نگرفته و انتشار این مطلب به معنی تایید محتوای آن نیست.
