مدیرعامل شرکت افلاک الکتریک خراسان مطرح کرد
تولید بی‌کیفیت؛ بلای جان صنعت سیم و کابل
مانع بلند سیاست‌های صادراتی
مدیرعامل شرکت افلاک الکتریک خراسان در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» به ضعف مدیریت کلان اقتصاد کشور به عنوان یکی از جدی‌ترین موانع پیش روی توسعه صادرات اشاره می‌کند و می‌گوید: متاسفانه در طول سال‌های گذشته کسانی در راس تصمیم‌گیری‌ها و سیاستگذاری‌های حوزه صادرات قرار گرفته‌اند که کاملا با اصول و قواعد این امر ناآشنا هستند و بخشنامه‌ها و تصمیم‌گیری‌های خلق‌الساعه در این حوزه کاملا گویای همین مساله است.
حسین محمدیان ساختار تعریف‌شده برای بازگشت ارز حاصل از صادرات را به عنوان یک فاجعه در سیستم اقتصادی کشور تعبیر می‌کند و می‌افزاید: صادرکنندگان ناگزیرند ارز حاصل از صادرات را بر اساس نرخ نیمایی به چرخه اقتصاد کشور بازگردانند، در حالی که همین چرخه، هزینه‌هایی با ارز آزاد را به شرکت‌ها تحمیل می‌کند. سرنوشت ارز نیمایی هم تقریبا مشخص است و معمولا به وارداتی اختصاص داده می‌شود که در نهایت با احتساب ارز آزاد به مردم عرضه خواهد شد. این نشان می‌دهد که ما مسیر توسعه را کاملا نادرست انتخاب کرده‌ایم.
مدیرعامل شرکت افلاک الکتریک خراسان از رویکردهای دولت سازندگی به عنوان سیاست‌های صحیح اقتصادی در حوزه صادرات یاد کرده و می‌گوید: در آن زمان یارانه اصلی به صادرات تخصیص داده می‌شد تا بخش‌خصوصی برای ورود به عرصه رقابت بین‌الملل، انگیزه کافی داشته باشد. اما امروز نه تنها به دلیل فشارهای ناشی از فضای نامساعد کسب و کار، رقابت شرکت‌ها در بازارهای بین‌المللی دشوار شده، بلکه اساسا صرفه اقتصادی صادرات هم به دلیل سیاست‌هایی نظیر تعهد ارزی صادرکنندگان، از بین رفته است.
محمدیان با طرح این سوال که یک تولیدکننده یا صنعتگر چطور می‌تواند ارز حاصل از صادراتش را به کشور بازنگرداند، تصریح می‌کند: ما برای تامین مواد اولیه، سرمایه در گردش و حتی بازپرداخت تسهیلات بانکی، منبع درآمدی دیگری به جز فروش داخلی و خارجی شرکت‌هایمان نداریم، پس چطور ممکن است بدون اتکا به ارز حاصل از صادراتمان بتوانیم بقای شرکت را حفظ کرده و هزینه‌های آن را تامین کنیم؟
این فعال اقتصادی تمرکز بر صادرات محصولات ساخت‌محور و با ارزش افزوده بالا و همچنین حذف تعهد ارزی صادرکنندگان این نوع محصولات را مهم‌ترین مطالبه صادرکنندگان برمی‌شمرد و خاطرنشان می‌کند: حمایت از صادرکنندگان غیرنفتی به این معناست که ارز حاصل از صادرات آنها را حتی گران‌تر از نرخ آزاد خریداری کنیم تا صنایع، تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی به صادرات محصولات نهایی با ارزش افزوده بالا ترغیب شوند، اما با سیستم فعلی ما قاچاق و صادرات غیرقانونی از مسیرهایی نظیر کارت بازرگانی غیر را تسهیل کرده و افزایش می‌دهیم. به علاوه لزوم مشارکت تشکل‌های فعال بخش خصوصی در تصمیم‌سازی‌های حوزه صادرات هم در رفع موانع فعلی بسیار موثر خواهد بود.
وی از صادرات گسترده مواد خام گلایه می‌کند و می‌گوید: در شرایطی که این مواد خام نظیر فلزات اساسی و محصولات پتروشیمی، می‌تواند یک مزیت رقابتی قابل اتکا برای تولید محصولات و تجهیزات نهایی با ارزش افزوده بالا باشد، صادرات آنها ظلم به تولیدکننده و از آن مهم‌تر اقتصاد کشور است. مثلا ما صادرات گسترده مس و کاتد داریم در حالی که ظرفیت تبدیل این مواد را به سیم و کابل در کشور داریم و می‌توانیم با صدور سیم و کابل ارزش افزوده و ارزآوری چشمگیری برای کشور داشته باشیم. به همین دلیل پیش‌تر هم اشاره کردم که سیاست‌های تدوین شده در حوزه صادرات، یک فاجعه در این بخش رقم زده‌اند.
دست بسته صادرکنندگان در مقابل تحریم‌های داخلی و خارجی
مدیرعامل شرکت افلاک الکتریک، از مشکلات جدی برای تامین مواد اولیه تولید به عنوان یکی از موانع پیش روی صادرکنندگان یاد می‌کند و می‌افزاید: پیش از این شرایط خرید مس، پنج ماهه و با سود ۲۵/ ۱درصد نسبت به نرخ LME بود، اما متاسفانه امروز ما ناگزیریم مس را با ال‌سی سه‌ماهه و با سود ۵/ ۱درصد از شرکت ملی مس ایران خریداری کنیم. وقتی از مسیر نادرست برای توسعه صحبت می‌شود، دقیقا چنین سیاست‌هایی مد نظر است. در حالی که اقتصاد کشور به دلیل تحریم و کمبود منابع مالی به شدت در شرایط انقباضی به سر می‌برد و صادرات غیرنفتی یکی از مهم‌ترین راهبردهای توسعه محسوب می‌شود، ما به جای تسهیل تامین مواد اولیه صنایع ساخت‌محور، عملا هزینه‌های آن را افزایش داده و از قدرت رقابتش در بازارهای بین‌المللی می‌کاهیم.
محمدیان تعیین یک بازه زمانی طولانی‌تر مثلا ۶ ماهه برای پرداخت هزینه تامین مواد اولیه از مسیر گشایش ال‌سی و حذف خرید نقدی محصولات صنایع بالادستی را که معمولا حاشیه سود بالایی دارند از جمله مهم‌ترین اقدمات تسهیل‌گر برای صادرات می‌داند و بیان می‌کند: صنایعی مانند سیم و کابل که تنوع قابل توجهی از محصولاتی دارند که در منطقه بازار بسیار گسترده و مساعدی دارد، باید در تامین مواد اولیه مورد نیازشان از امتیازات اقتصادی و معقولی برخوردار شوند. در شرایط فعلی صادرکنندگان نه تنها از حمایت خاصی برخوردار نیستند، بلکه عموما به دلیل سیاست‌های تدوین شده هزینه‌های سربار بیشتری را متحمل می‌شوند و به دلیل افزایش قیمت تمام شده محصولاتشان، قدرت رقابت خود را در بازارهای منطقه‌ای و جهانی از دست می‌دهند. وی حذف تعهد ارزی صادرکنندگان صنعتی برای مدت ۶ ماه را یک راهکار موثر برای بازگشت صادرات به ریل توسعه می‌داند و می‌گوید: اگر دولت و بانک مرکزی به صادرکنندگان اجازه دهند ۶ ماه بر مبنای برنامه‌ریزی‌های خودشان فعالیت کنند، می‌توانیم انتظار افزایش ۳۰ تا ۴۰درصدی صادرات و تولید را داشته باشیم. اگر به ما اجازه دهند که ارز حاصل از صادرات را بر مبنای نرخ آزاد عرضه کنیم، قطعا می‌توانیم رونق را به واحدهای تولیدی خود برگردانیم.
نجات صنعت سیم و کابل در گرو نظارت‌های دقیق
مدیرعامل شرکت افلاک الکتریک خراسان از تولید سیم و کابل بی‌کیفیت به عنوان یک چالش بزرگ دیگر برای فعالان این صنعت یاد می‌کند و می‌افزاید: در طول چند سال اخیر به دلیل عدم نظارت دقیق سازمان‌هایی نظیر اداره استاندارد، اداره تعزیرات و اداره صنعت و معدن، سیم‌های غیراستاندارد در بازار به شدت افزایش پیدا کرده است. مشکل این است که تشکل‌های بخش‌خصوصی از لحاظ قدرت اجرایی، توان مواجهه با این مساله را ندارند و ورود دولت به این موضوع بسیار حیاتی و تعیین‌کننده است.
وی افزایش آتش‌سوزی‌های ناشی از سیم و کابل غیراستاندارد را از جمله پیامدهای این عدم نظارت برمی‌شمرد و بیان می‌کند: بیش از ۶۰درصد آتش‌سوزی‌های کشور ناشی از سیم و کابل غیراستاندارد است و تنها راه مقابله با این مساله تدوین استانداردهای سختگیرانه برای سیم و کابل با مشارکت انجمن سیم و کابل ایران، اداره استاندارد و سایر سیستم‌های نظارتی و در نهایت برخورد قاطع با واردکنندگان محصولات بی‌کیفیت در این حوزه است. به‌روزرسانی قوانین، پیش‌بینی مجازات‌های متناسب با خسارات ناشی از سیم و کابل‌های غیراستاندارد در قانون، حمایت از تولیدکنندگان سیم و کابل استاندارد و باکیفیت، ناامن کردن فضای بازار برای کالاهای بی‌کیفیت و در نهایت اطلاع‌رسانی شفاف در این خصوص از مسیر رسانه‌ها هم از جمله دیگر راهکارهای پیش رو برای مواجهه با مساله کابل‌های بی‌کیفیت است.
تبدیل تهدید تحریم به فرصت در افلاک الکتریک
محمدیان در مورد مجموعه افلاک الکتریک می‌گوید: ما در این مجموعه پایه کار را بر اساس صادرات بنا نهاده‌ایم، چرا که سیم و کابل محصولی است که به دلیل وجود منابع عظیم مس، از مزیت اقتصادی قابل توجهی برخوردار است. ما موفق شدیم بازارهای صادراتی شرکت را ظرف سال‌های اخیر گسترش داده و علاوه بر افغانستان که بازار اصلی ما محسوب می‌شود، برای افزایش فروش در کشورهای عراق، سوریه، ونزوئلا و شمال آفریقا هم برنامه‌ریزی کرده‌ایم.
وی تحریم‌ها و نیز افزایش قیمت ارز و هزینه واردات را فرصت مناسبی برای ساخت داخل برخی از انواع تجهیزات وارداتی می‌داند و می‌گوید: ما در شرکت افلاک الکتریک تلاش کردیم به خوبی از این فرصت استفاده کرده و به حوزه ساخت تجهیزاتی مانند کابل شبکه و انواع کابل‌های کواکسیال وارد شویم. امروز نه تنها کشور نیازی به این نوع کابل‌ها ندارد، بلکه توانسته‌ایم بخشی از تولیدات خود در این حوزه را نیز صادر کنیم. البته بدون تردید بدون حمایت بانک مرکزی، وزارت صمت و گمرک برای ثبت سفارش و واردات ماشین‌آلات این مهم امکان‌پذیر نبود که بر خود لازم می‌دانم از مسوولان امر در این نهادها تقدیر و تشکر کنم.
