«دنیای‌اقتصاد» منابع تولید ایمن و ارزان برق در جهان را بررسی کرد

چشم‌انداز تجدید‌پذیرها تا ۲۰۲۳

دنیای‌اقتصاد : در بسیاری از نقاط جهان، انرژی‌های تجدیدپذیر به کم‌هزینه‌ترین منابع تولید برق بدل شده‌اند. اما آمارها نشان می‌دهد که از سال ۲۰۱۷ حتی این هزینه‌ها نیز به‌ دلایلی نظیر ارتقای فناوری‌، افت هزینه‌های نصب و رقابتی شدن بازار مربوطه روبه کاهش گذاشته‌اند. شواهد نشان از آن دارند که انرژی‌های تجدید‌پذیر آماده‌اند که بمانند. این باشگاه که شامل منابع انرژی خورشیدی، بادی، برق‌آبی و زیست ‌انرژی می‌شود قرار است همچنان طی پنج سال آتی به رشد خیره‌کننده خود ادامه دهند و تا سال ۲۰۲۳ معادل۴۰ درصد از مجموع انرژی مصرفی در جهان را تامین کنند. در این میان گزارش آژانس بین‌المللی انرژی سازمان‌ملل حکایت از آن دارد که استفاده از این منابع برای تولید برق با شتاب بالایی رشد می‌کند و تا سال ۲۰۲۳، این منابع قادر خواهند بود تا یک‌سوم از کل برق موردنیاز جهان را تامین کنند. با این حال، به نظر می‌رسد که به‌دلیل نبود حمایت‌های کافی در عرصه سیاست‌گذاری انرژی‌های تجدیدپذیر رشد ملایمی را در زمینه ترابری و گرمایی داشته باشند.

به‌ گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل روزنامه «دنیای اقتصاد»، انتظار می‌رود که سهم انرژی‌های تجدید‌پذیر از تامین مجموع انرژی مورد نیاز جهان با ثبت یک‌پنجم رشد، به ۴/ ۱۲ درصد در سال ۲۰۲۳ برسد. در بخش تولید و تامین برق مصرفی، پیش‌بینی‌ می‌شود که منابع تجدیدپذیر سریع‌ترین میزان رشد را به خود اختصاص دهند و تا سال ۲۰۲۳ معادل ۳۰ درصد از مجموع برق مورد نیاز جهان را تامین کنند، این درحالی است که تا پایان سال ۲۰۱۷، این میزان تنها ۲۴ درصد بوده است. در مدت زمان پنج‌ساله ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۳ نیز تخمین زده می‌شود که منابع تجدیدپذیر سهم ۷۰ درصدی را از مجموع رشد ظرفیت تولید برق در جهان در اختیار داشته باشند که شامل انرژی خورشیدی، باد، برق‌آبی و انرژی‌‌زیستی هستند. از این میان، منابع برق‌آبی با تامین ۱۶ درصد از برق مورد نیاز جهان تا ۲۰۲۳ بزرگ‌ترین منبع انرژی تجدیدپذیر خواهند بود و انرژی‌های باد، خورشید و انرژی‌زیستی نیز به ترتیب سهم ۶، ۴ و ۳ درصدی از تامین برق جهان تا این سال را خواهند داشت. به‌نظر می‌رسد که دولت‌ها از یک طرف در مسیر نیل به اهداف توسعه پایدار و از سوی دیگر در جهت کاهش آلایندگی‌های زیست‌محیطی، تغییرات آب‌و‌هوایی و ارتقای ایمنی باید به‌سوی توسعه ظرفیت منابع انرژی پاک و تجدید‌پذیر برای تولید برق و انرژی حرکت کنند.

در این میان برزیل دارای ترکیب انرژی پاک‌تری نسبت به سایر کشورها خواهد بود و چین نیز رشد قابل‌توجهی در این زمینه خواهد داشت. در میان بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان انرژی جهان، برزیل تا سال ۲۰۲۳، نزدیک به ۴۵ درصد از مجموع انرژی مصرفی خود را از محل منابع تجدیدپذیر تولید خواهد کرد که برق‌آبی‌ها بیشترین سهم باشگاه‌ تجدید‌پذیرها را در تولید برق برزیل خواهند داشت. در همین حال، چین به‌دلیل سیاست‌های کاهش آلایندگی کربنی و کاهش نرخ آلودگی هوای محلی، یکه‌تاز رشد استفاده از انرژی‌های تجدید‌پذیر در تمامی زمینه‌ها خواهد بود و در این رده‌بندی با پشت‌سر گذاشتن اتحادیه‌ اروپا، در رتبه بزرگ‌ترین کشور حامی منابع تجدیدپذیر قرار می‌گیرد. در اتحادیه‌ اروپا نیز استفاده از تجدیدپذیرها برای تولید برق، ناشی از مقررات الزام‌آوری است که قرار است تا سال ۲۰۲۰ و ۲۰۳۰ اجرایی شوند.

به‌نظر می‌رسد که برای نیل به اهداف بلند‌مدت آب‌و‌هوایی و پایداری منابع، باید توسعه سهم تجدیدپذیرها در حوزه‌های تولید گرما، ترابری و برق تسهیل یابد. اگر قرار باشد با شتاب کنونی پیشرفت در این زمینه تداوم یابد، سهم انرژی‌های تجدیدپذیر از مجموع انرژی تولیدی در جهان تا ۲۰۴۰ تنها به نزدیکی ۱۸ درصد خواهد رسید که این میزان هنوز فاصله معناداری با سناریوی ۲۸ درصدی دارد که توسط آژانس بین‌المللی انرژی برای این سال هدف‌گذاری شده است.

انرژی خورشیدی

انرژی خورشیدی طی پنج سال آتی بخش اعظمی از رشد استفاده از باشگاه تجدیدپذیر‌ها را برای تولید برق به خود اختصاص خواهد داد. چین در این زمینه به‌تنهایی ۴۵ درصد از توسعه انرژی خورشیدی جهان را در اختیار خواهد داشت. از همین رو میزان رشد جهانی بهره‌گیری از این منبع انرژی در تولید برق تا حد قابل‌توجهی به برنامه‌ها و سیاست‌های دولت چین ربط خواهد داشت. پیش‌بینی می‌شود افزایش ظرفیت جهانی این منبع انرژی برای تولید برق تا سال ۲۰۲۳ به ۱۱۰ گیگاوات در سال برسد که چین، آمریکا، هند و ژاپن بزرگ‌ترین سهم را در این روند ایفا خواهند کرد. همچنین توسعه انرژی خورشیدی در آمریکای لاتین و آفریقا نیز به‌دلیل حمایت‌های سیاسی و افزایش جذابیت برای سرمایه‌گذاری رشد خواهد داشت.

انرژی باد

تخمین زده می‌شود که ظرفیت انرژی بادی با ثبت رشد ۳۲۴ گیگاواتی به رقم تولید ۸۳۹ گیگاوات تا سال ۲۰۲۳ برسد که از این میزان، توربین‌های دریایی ساحلی سهم ۱۰ درصدی را به خود اختصاص می‌دهند. همچنین انتظار می‌رود که ظرفیت توربین‌های بادی واقع در خشکی نیز تا ۲۰۲۳ به رشد ۵۰ گیگاوات در هر سال برسد. ازسوی دیگر پیش‌بینی می‌شود که ظرفیت تولید برق توربین‌های بادی دریایی نیز با رشد سه‌برابری تا همین سال به ۵۲ گیگاوات برسد.

انرژی برق‌آبی

براساس برآوردها، ظرفیت این منبع انرژی طی دوره ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۳ به رشد ۱۲۵ گیگاواتی اکتفا خواهد کرد که این میزان ۴۰ درصد کاهش را نسبت به دوره پنج‌ساله ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۷ نشان می‌دهد، چراکه شماری از پروژه‌های عظیم برق‌آبی در چین و برزیل به‌دلیل نگرانی از پیامدهای اجتماعی و زیست‌محیطی متوقف شده‌اند. در عین حال به‌دلیل افزایش نرخ تقاضا برای برق، پروژه‌های بسیاری در هند، آفریقا و جنوب‌شرقی آسیا کلید خورده‌اند. حدود یک‌چهارم از کل رشد در این زمینه (۲۶ گیگاوات) به مخزن‌های پمپی برق‌آبی (PSH) مربوط خواهد بود که در این زمینه نیز مقام اول رشد در اختیار چینی‌ها است و البته اروپایی‌ها و منطقه آسیا اقیانوسیه نیز در رتبه‌های بعدی هستند. رشد ظرفیت نیروگاه‌های برق‌آبی معطوف به پیشبرد پروژه‌های عمرانی است که این امر نیز خود مستلزم تحقیقات مقدماتی، تامین بودجه لازم و تسریع روند ساخت‌وسازها است. تقریبا نیمی از پتانسیل رشد این منبع انرژی در چین قرار دارد و نیم دیگر در خاورمیانه، آفریقا و آسیا است.

انرژی زیستی

زیست‌انرژی‌ها نیز طی سال‌های گذشته وارد رقابت‌های باشگاه تجدیدپذیرها شده‌اند و اکنون پیش‌بینی می‌شود که در این دوره پنج‌ساله رشد ۳۷ گیگاواتی ظرفیت را تجربه کنند و تولیدشان به ۱۵۸ گیگاوات در سال برسند. همچنین تخمین زده می‌شود که در این مدت نیز سالانه ۵ تا ۸ گیگاوات به ظرفیت زیست‌انرژی‌ها افزوده شود. چین کماکان در این بخش نیز رکورددار خواهد بود و ۷۳ درصد از کل ظرفیت جهانی زیست‌انرژی‌ها را در اختیار خواهد داشت اما بازارهای برزیل و شرق آسیا نیز سهم قابل ملاحظه‌ای در این رشد ایفا خواهند کرد. اگرچه چشم‌انداز زیست‌انرژی برای اتحادیه اروپا در مجموع منفی خواهد بود اما بریتانیا و هلند در این میان بیشترین سهم را خواهند داشت.