پایان عصر نیروگاه‌های فسیلی

گروه بنگاه‌ها : با توجه به استهلاک و قدمت بالای نیروگاه‌های فسیلی و همچنین یارانه‌ای که دولت بابت هزینه سوخت این نیروگاه‌ها پرداخت می‌کند، دیگر سرمایه‌گذاری در این بخش از صنعت برق، توجیه اقتصادی ندارد. بهزاد آسایی مدیرعامل شرکت آرین مه باد، با اعلام این مطلب به «دنیای‌اقتصاد»، گفت: قیمت متوسط جهانی برق تولید حاصل از نیروگاه‌های حرارتی یا همان سوخت فسیلی برای مصرف‌کننده، نزدیک به ۹۰۰ تومان به ازای هر کیلووات ساعت است. این در حالی است که در ایران این رقم چیزی در حدود ۹۰ تومان است. نکته دیگر اینکه قیمت گاز صادراتی ایران ۲هزار تومان به بالا است، اما هر متر مکعب گاز به نیروگاه‌ها فقط ۵ تومان تحویل می‌شود.

وی افزود: این موضوع باعث شده سرمایه‌گذاری روی نیروگاه‌های تجدیدپذیر و توسعه آنها کاری پرهزینه به‌نظر برسد؛ در صورتی که اگر شاخصه یارانه پرداختی دولت بابت سوخت نیروگاه‌ها را از فرآیند تولید برق حذف کرده و انرژی برق به قیمت واقعی به فروش برسد، جایگزینی و استفاده از نیروگاه‌های تجدیدپذیر بسیار به صرفه خواهد بود. عضو هیات‌مدیره انجمن علمی انرژی بادی ایران، تصریح کرد: معتقدم دولت باید به کمک راهکاری منطقی، نسبت به حذف این یارانه‌ها و واقعی کردن قیمت حامل‌های انرژی اقدام کند. شاید افزایش قیمت حامل‌های انرژی یک راهکار منطقی باشد. آسایی ادامه داد: به شخصه به‌عنوان یک سرمایه گذار، دیگر حاضر نیستم در صنعت برق سرمایه‌گذاری کنم؛ زیرا درحال‌حاضر چه راه‌اندازی نیروگاه تجدیدپذیر و چه راه‌اندازی نیروگاه سیکل ترکیبی، به‌دلیل قیمت پایین برق و وضعیت بد پرداختی‌ها زیان‌ده هستند. وی با اشاره به معضلات زیست‌محیطی نیروگاه‌های حرارتی، گفت: هم‌اکنون یکی از نیروگاه‌های جنوب شهر تهران با راندمان ۲۳ درصد، سالانه ۷۵۰ هزار تن گاز CO۲ وارد هوا می‌کند. حال اگر یک نیروگاه خورشیدی جایگزین این نیروگاه شود، آیا وضعیت آلودگی هوا تغییر نمی‌کند و آیا نیروگاه‌های تجدیدپذیر صرفه اقتصادی بیشتری نخواهند داشت؟ 

مدیرعامل شرکت آرین مه باد در پاسخ به این ادعا که به‌دلیل فراوان بودن گاز در ایران و عدم توانایی صادرات این محصول نیروگاه‌های گازی هزینه کمتری نسبت به نیروگاه‌های تجدیدپذیر دارند، گفت: دولت می‌تواند به جای اینکه گاز را با قیمتی بسیار پایین‌تر از قیمت جهانی در اختیار نیروگاه‌ها قرار دهد، ضمن احداث و توسعه نیروگاه‌های بادی و خورشیدی، گاز معادل را با همان شکل سوبسیدی در اختیار شرکت‌های تجدیدپذیر قرار داده تا با فعالیت در حوزه پتروشیمی‌ها بتوانند ارزش افزوده ایجاد کرده و از این نوع حمایت نیز برخوردار شوند.  آسایی ادامه داد: اجرای چنین راه‌حلی منوط بر همکاری میان وزرای نفت و نیرو در قوه مجریه و نیز قوه مقننه است؛ زیرا باید در ابتدا یک ساختاری تعریف و سپس این فرآیند عملیاتی شود. وی درباره بازپرداخت وام‌هایی که بخش‌خصوصی به منظور سرمایه‌گذاری در صنعت برق از صندوق توسعه ملی دریافت کرده است، گفت: پیش از افزایش نرخ ارز در سال ۹۷، بخش‌خصوصی به منظور سرمایه‌گذاری روی توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر، وام‌هایی را به‌صورت ارزی از صندوق توسعه ملی دریافت کرد. از طرفی بیشترین سرمایه‌گذاری خارجی نیز در توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر اتفاق افتاد. پس از افزایش نرخ ارز، تمامی دریافت‌کنندگان با بحران بازپرداخت وام مواجه شدند؛ زیرا نرخ ارز چندین برابر افزایش یافت.

عضو هیات‌مدیره انجمن انرژی بادی ایران تصریح کرد: در چنین وضعیتی قیمت فروش محصول ما (انرژی برق) باید متناسب با افزایش قیمت نرخ ارز افزایش یابد؛ اما متاسفانه این اتفاق نیفتاد. آسایی ادامه داد: متولی اصلی ارتقای بهره‌وری انرژی و استفاده از منابع تجدیدپذیر و پاک از طریق فراهم کردن زیرساخت‌های لازم در کشور و افزایش بهره‌وری عرضه انرژی و کاهش تلفات انتقال، توزیع و مصرف انرژی در کشور، به‌دلیل کمبود بودجه ضریب تعدیل پرداخت‌ها را به سلیقه خود تغییر می‌دهد و مطالبه نیروگاه‌های تجدیدپذیر را پرداخت نمی‌کند. وی افزود: به‌عنوان مثال، ضریب تعدیل یک نیروگاه‌ بسیار کوچک ۵ کیلوواتی که در فروردین ماه سال‌جاری ۳۲/ ۱ بوده در اردیبهشت ماه ۱۸/ ۱ شده است! سوال من این است که آیا در یک ماه ۱۲ درصد کاهش هزینه رخ داده است که ضریب تعدیل یک نیروگاه ۵ کیلوواتی این اندازه کاهش داده شده است؟ در نیروگاه بادی ۶۱ مگاواتی نیز به‌جای ضریب تعدیل ۶/ ۲ در اردیبهشت ماه ۶۵/ ۱ پرداخت شده است. مدیرعامل شرکت آرین مه باد گفت: چالش دیگری که موجب اضافه شدن مشکلات نیروگاه‌های تجدیدپذیر شده، ناشی از ادعای پرداخت به‌روز مطالبات نیروگاه‌های تجدیدپذیر است.

همان‌طور که گفته شد، ساتبا با تغییر فرمول قراردادی بیش از ۵۰ درصد مطالبات ما را پرداخت نکرده و نه تنها حاضر نیست صورت حساب‌های ما را تایید کند بلکه عملا از ارائه پاسخ قانع‌کننده خودداری می‌کند. همچنین اعلام می‌دارد که مطالبه نیروگاه‌های تجدیدپذیر به روز پرداخت شده در صورتی که در اصل ما تنها ۴۵ درصد مطالبات خود در یک سال و نیم گذشته را دریافت کرده‌ایم. آسایی ادامه داد: از طرف دیگر ساتبا با این روش عدم پرداخت سعی دارد که خود را بدهکار نشان نداده و قصد دارد نرخ تعرفه برای خریدهای جدید را ۳۰ درصد اضافه کند. البته ما مخالف افزایش تعرفه نیستیم، اما با توجه به اینکه ساتبا بودجه کافی برای تسویه بدهی‌های خود به سرمایه‌گذاران قبلی را ندارد، چگونه می‌خواهد سرمایه‌گذاران جدیدی را درگیر کرده و آنها را نیز گرفتار عدم پرداخت‌های خود کند؟ آیا پرداخت بدهی‌های سرمایه‌گذاران قبلی در حوزه نیروگاه‌های تجدیدپذیر نباید اولویت باشد؟ وی گفت: البته ما به‌عنوان سرمایه‌گذاران بخش‌خصوصی پیگیر تایید صورت‌حساب‌های خود بر مبنای فرمول‌های قراردادی هستیم و خوشبختانه در وزارت نیرو این مساله درحال بررسی است که امیدواریم هر چه زودتر موضوع حل شده و ساتبا مطابق با ابلاغیه وزیر نیرو اقدام کند.