فعالان صنعت تابلوهای برق تحلیل کردند
ترمزگیر توسعه یک صنعت
این در حالی است که آنان معتقدند حتی تحریم‌های جدید بین‌المللی نمی‌تواند آنچنان به کسب‌وکارشان صدمه وارد کند، بلکه این خودتحریمی‌ها و سیاست‌های یک‌شبه هستند که کسادی را میهمان بنگاه‌های اقتصادی‌شان کرده است. «دنیای اقتصاد» در میزگردی با علی قانع، رئیس هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان تابلوهای برق ایران و کاظم گرامی، عضو هیات مدیره تولیدکنندگان تابلوهای برق ایران مهم‌ترین گلوگاه‌های صنعت تابلوهای برق در ایران را مورد واکاوی قرار داده است. به اعتقاد آنان نوسانات نرخ ارز، پیش‌بینی پذیر نبودن اقتصاد ایران، عدم وجود فضای آرام کسب‌وکار، مشکلات سازمان تامین اجتماعی، فربه بودن دولت و شنیده نشدن صدای بخش‌خصوصی از مهم‌ترین عواملی هستند که این صنعت را با دستاندازهای بسیاری مواجه کرده است.
وضعیت کلی صنعت تابلوی برق در شرایط فعلی چگونه است؟
قانع: این صنعت یکی از صنایع پیشرفته در کشور به‌شمار می‌رود. به‌طور کلی صنعت برق تا حدی که در توان داشته خود را مستقل و خودکفا کرده است و اگر جایی هم نتوانسته به خودکفایی دست یابد، بدون شک ریشه در مسائل کلان اقتصادی داشته است. در این میان، تابلوی برق یکی از بخش‌های شاخص صنعت برق در کشور است که اکنون در سطح درجه کشورهای اروپایی درجه دو محسوب می‌شود. این صنعت به لحاظ تکنیکی و فنی توانایی تولید انواع تابلوهای برق را دارد، اما به شرطی که بتواند به‌صورت آزادانه و منطقی منابع خود را تامین کند. این منابع ممکن است از داخل یا از خارج تامین شود. در برخی مواقع به دلیل اینکه تولید برخی قطعات و تجهیزات در کشور مقرون به‌صرفه نیست برای تامین تجهیزات مورد نیاز به منابع خارجی وابسته است. اما در سایر موارد مانند طراحی، مهندسی، اجرا، مونتاژ، نصب و راه‌اندازی کاملا خودکفاست.
گرامی: صنعت تابلوی برق جزو صنایعی است که به خودکفایی رسیده است. البته در بخش تجهیزات به واردات مواد اولیه از خارج هنوز نیازمند هستیم، اما چارچوب کلی این صنعت کاملا خودکفاست. حال این سوال مطرح است که دولتی‌ها چه کرده‌اند؟ آیا در این زمینه پیشرفتی داشته‌اند یا خیر؟ از یک لحاظ خوب است که دولتی‌ها این صنعت را واگذار کرده‌اند تا داخلی‌سازی انجام شود. اما مشاهده می‌شود بسیاری از شیوه‌ها و راهکارها در صنعت برق مانند مناقصه‌ها، قراردادها و استانداردها در بخش‌های دولتی هنوز مربوط به ۳۰ یا ۴۰ سال پیش است.
عمده‌ترین چالش‌های صنعت تابلوی برق در کشور چه مواردی هستند؟
قانع: مشکلات صنعت تابلوی برق به مثابه مشکلات سایر صنایع و شرایط فعلی اقتصاد کشور است؛ چرا که چالش‌های موجود در این صنعت مانند یک زنجیره به هم متصل عمل می‌کنند. مهم‌ترین محدودیتی که در حال حاضر گلوی این صنعت را می‌فشارد، سیاست‌های ارزی اخیر دولت است. در حال حاضر تولیدکنندگان این صنعت به منابع ارزی دسترسی ندارند تا بتوانند مواد اولیه مورد نیاز خود را فراهم کنند. این چالش نیز از آنجا آغاز می‌شود که سیاست‌ها به‌صورت دستوری اتخاذ می‌شود. فعالان صنعت تابلوی برق تا چند وقت پیش تجهیزات و کلیدهای مورد نیاز خود را با دلار ۴۲۰۰ تومان وارد می‌کردند و براساس این معادله‌ها نیز قرارداد بسته‌اند. اما آنان امروز باید مواد مورد نیاز خود را با قیمت دیگری تهیه کند. این در حالی است که ۷۰ درصد یک قرارداد، تجهیزات آن است. حال که قیمت ارز دو برابر شده است تکلیف این فعال اقتصادی چه خواهد بود؟ سیاست‌گذاران و تصمیم‌سازان کشور با چنین سازوکاری، تولیدکنندگان کشور را قمار باز کرده‌اند. اما دولت باید بداند تولیدکننده قمار باز نیست، تولیدکننده دلال ارز نیست. فعالان اقتصادی بارها از دولت خواسته‌اند که قیمت ارز را قابل پیش‌بینی کنند تا به‌صورت شلاقی به اقتصاد شوک وارد نشود. در ایران همواره تولیدکننده ریسک می‌کند، اما نباید اجازه دهیم فعال اقتصادی همیشه در تنش باشد. به‌طور طبیعی، فعال اقتصادی طرفدار نظم است، نظم یعنی قانون، قانون یعنی دولت. زمانی که عده‌ای آمدند و سرمایه‌های خود را وارد بازار ارز کردند و به تلاطمات دامن زدند، تولیدکنندگان در شمول کسانی که ارز خریداری می‌کردند، نبودند. تولیدکنندگان وارد این بازی نشدند، زیرا آنان به نظم اعتقاد دارند. اما دولت اکنون تولیدکننده را تنبیه می‌کند. یکی دیگر از چالش‌های دیگری که بر سر راه ما قرار گرفته، سازمان امور مالیاتی است. تولیدکنندگان راغبند مالیات بپردازند، اما چگونه؟ مگر در این شرایط اقتصادی، تولیدکننده سودی داشته که بخواهد مالیات بپردازد؟ آنهایی که ارز خرید و فروش کرده‌اند، سود کرده‌اند. اما آنها مبرا هستند و مالیات نمی‌دهند. از سوی دیگر کار برای این صنعت کم است و اصولا پروژه‌ای تعریف نمی‌شود و درآمدی نیز نداریم. این در حالی است که پروژه‌های بسیار زیادی در کشور روی زمین مانده که با توجه به بودجه‌های عمرانی امسال، ۲۰ تا ۳۰ سال طول خواهد کشید تا تکمیل شوند. برای برون‌رفت از این چالش دولت باید سوبسیدها را خرج بودجه‌های عمرانی کند. با این حال هرگونه سوبسید و دو نرخی شدن فسادآور است.
گرامی: دستاندازهای این صنعت کلان و کلی هستند به طوری‌که هنوز شرایط عمومی پیمان‌‌ها مربوط به سال‌های بسیار دور است. همچنین شاکله قانون تامین‌اجتماعی کشور مربوط به زمان قبل از انقلاب است. در استانداردهای صنعت برق نیز با مشکلاتی مواجه هستیم. اکنون دنیا به سمت سبک‌سازی پیشرفته و استفاده کمتر از مواد اولیه، اما در ایران اینگونه نیست. اما چه چیزی مانع شده است؟ ریشه آن بخش‌های دولتی هستند که هیچ‌گونه شناختی در مورد این صنایع ندارند و تنها یکسری دستورالعمل‌هایی به آنان به ارث رسیده است که هیچ‌کدام جسارت تغییر در ساختار آنها را ندارند. اما مشکلات عمومی صنعت تابلوی برق از کجا نشات می‌گیرد؟ صنعت تابلوی برق در ایران به لحاظ کمی نسبت به ظرفیت کل کشور چهار برابر است. یعنی این صنعت، صنعتی اشباع شده به‌شمار می‌رود و اگر بخواهیم تمام ظرفیت این صنعت به‌کار گرفته شود، چاره‌کار اصلاح بازار داخلی و ایجاد بازارهای جدید است. اما مشکل دیگر، مشکلاتی است که به سازمان تامین‌اجتماعی بازمی‌گردد. سازمان تامین‌اجتماعی سازمانی است که با سرمایه تولیدکننده و کارگر ایجاد شده اما در دست دیگران اداره می‌شود.
شرایط امروز تولیدکنندگان صنعت برق چگونه است؟
قانع: اکنون تولیدکنندگان صنعت تابلوهای برق نمی‌توانند مواد اولیه را با دلار ۴۲۰۰ تومانی خریداری کنند، در صورتی که دولت اعتقاد دارد ارز و قیمت حامل‌های انرژی باید به‌صورت تدریجی تغییر کند. زمانی که دلار با قیمت ۴۲۰۰ تومان ارائه می‌شود، عده‌ای کالایی را که با این قیمت وارد کرده‌اند را با قیمت ارز آزاد از مرز خارج می‌کنند. دولت در جواب این رویکرد؛ اعلام کرد مرزها را کنترل می‌کند. اما مالیاتی که تولیدکننده می‌دهد را چرا باید از این مسیر هدر داد؟ این روند به‌شدت باعث شیوع قاچاق شده است؛ چراکه همیشه با تصمیم‌های غلط این قاچاقچی‌ها هستند که منتفع می‌شوند. تولیدکننده هیچ‌گاه به دنبال آشوب نیست به همین دلیل در صف خرید سکه و ارز نایستاده است.گرامی: اکنون صنعت شکل دادن فلزات آنقدر در دنیا پیشرفت کرده که به‌جای اینکه از مواداولیه سنگین وزن استفاده کنند، با شکل دادن به این فلزات استقامت ایجاد می‌کنند. ایران در زمینه سخت‌افزاری صنعت تابلوسازی، نه‌تنها از دنیا عقب نیست، بلکه نسبت به بسیاری از کشورها توسعه‌یافته هم جلوتر گام برمی‌دارد. با این حال باید سازوکار دستورالعمل‌ها و قوانین تغییر کند. این موارد هزینه‌های هنگفتی است که به دلیل ندانم‌کاری برخی مدیران و تصمیم‌سازان کشور ایجاد شده است.
برای برون‌رفت از این چالش‌ها چه باید کرد؟
قانع: برای اینکه ارز دو نرخی نشود باید به‌صورت مشخص و سالانه قیمت حامل‌های انرژی و ارز را واقعی‌سازی کنیم. این امر باعث می‌شود تولیدکننده بداند برای فردای خود چه کند و در نتیجه قدرت پیش‌بینی از شرایط اقتصادی کشور افزایش می‌یابد، نه اینکه چندین سال قیمت ارز را تثبیت و بعد به یکباره فنر آن را رها کرده و چنین شوکی به بدنه اقتصاد وارد شود. تولیدکننده و فعال اقتصادی امروزه بیش از هر زمان دیگر به آرامش نیاز دارد. اگر این سازوکارها در دستور کار قرار گیرد می‌توان اقتصاد کشور را به سرمنزل مقصود رساند.
گرامی: ضامن استقلال اقتصادی، بخش‌خصوصی کشور است. ۴۰ سال پیش بخش‌خصوصی ایران بسیار قوی‌تر از امروز بود. بسیاری از صنایع بزرگ، امروز کمر خمیده‌ای دارند. دلیل این موضوع هم این است که نقش بخش‌خصوصی را در مقابل دولتی‌ها بسیار کمرنگ کرده‌ایم. راهکار این است که باید حرف بخش‌خصوصی شنیده شود. افرادی که فرهنگ بخش‌خصوصی را ندارند به هیچ‌عنوان نمی‌توانند حرف خصوصی‌ها را بشنوند، بنابراین راه‌حل این است که صاحبان و متولیان بخش‌خصوصی به سطوح تصمیم‌گیر مملکت بروند. باید از نیروهای نخبه و جوان کشور بهره را لازم را ببریم. در این میان پاسخگویی دولتمردان نیز می‌تواند به حل بسیاری از چالش‌ها کمک کند. دولتی‌ها باید بگویند که چه کسانی ارز یارانه‌ای را هدر داده‌اند. این در حالی است که خود دولت می‌دانست با چنین سیاستی رانت‌های بسیاری را بسترسازی می‌کند. بدون شک هرجا رانت باشد، رانت‌خوار هم هست.
آیا تحریم‌های جدید بر فعالیت فعالان اقتصادی این صنعت تاثیرگذار خواهد بود؟
قانع: تحریم‌های بین‌المللی تاثیر چندانی بر حال تولیدکنندگان ندارد. این در حالی است که خودتحریمی‌ها و تصمیمات شتابزده باعث شده صدمات بسیار زیادی بر بدنه تولید کشور وارد شود. دولت باید اقتصاد را قابل پیش‌بینی کند و از سپردن نقش قمارباز به تولیدکننده پرهیز کند و بگذارد مردم در آرامش به کسب وکار خود بپردازند.گرامی: صنعت تابلوی برق، هم به بازار داخلی و هم به بازار خارجی نیاز دارد. در این میان صادرات مختصات خود را دارد و نیاز دارد که با خارج از کشور ارتباط داشته باشیم. متاسفانه روزبه‌روز این ارتباطات به دلیل برخی تنش‌ها محدودتر می‌شود. بدون‌شک این سازوکار بر روند فعالیت این صنعت تاثیرگذار است.
ارسال نظر