06

برابری بهتر است یا عدالت؟ شاید بتوان گفت این سوال یکی از اساسی‌ترین سوالاتی است که در حوزه‌های مختلف مورد بحث و پرسش است. عدالت یکی از ضروری‌ترین مفاهیم حوزه‌های مختلف است که موردتوجه نظریه ‌پردازان علوم مختلف قرار دارد. کلمه برابری در انگلیسی equality، یکسان‌انگاری میان همگان تعریف شده است و کلمه عدل در لغت و اصطلاح، معانی مختلفی دارد که یکی از آنها «نهادن هر چیزی به جای خود» و «به تساوی تقسیم کردن» عنوان شده است. بنابراین اگر عدالت را به معنا و هم ‌سنگ با برابری ندانیم بی ‌تردید برابری نقشی مهم و غیرقابل‌انکار در ساختار عدالت دارد. اما پاسخ گفتن به این سوال که در حوزه درمان و بیمه برابری بهتر است یا عدالت، از حساسیت بیشتری برخوردار است؛ چرا که سلامت یک نیاز عمومی است و به صورت رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی تعریف می‌شود.

پس سلامتی هم بر رفاه جسمی فرد دلالت دارد و هم رفاه اجتماعی، عاطفی، روحی و فرهنگی کل جامعه را شامل می‌شود. اما هرگاه حرف از سلامت جامعه به میان می‌آید اولین تعریفی که در ذهن همگان متبلور می‌شود رفع مشکلات جسمی است که عمدتا دولت ‌ها سعی می‌کنند با ارائه خدمات درمانی و گسترش پوشش بیمه‌های پایه آن را محقق سازند. اما به نظر می‌رسد حتی ارائه بهترین مراقبت‌ها به‌تنهایی کافی نیستند. توزیع برابر خدمات سلامت بین آحاد مردم که یکی از اهداف والای نظام ‌های سلامت است شاید عادلانه نباشد؛ چرا که نابرابری‌ها و تفاوت‌های سلامت ناشی از گذار توسعه حتی در کشورهای پیشرفته جهان نیز غیر‌قابل‌کنترل و انکار است، چه برسد به کشورهای در حال توسعه که متاسفانه توزیع عادلانه ثروت در آن به‌درستی صورت نگرفته و دهک‌های مختلف درآمدی، طبقات اجتماعی و اقتصادی متفاوت داریم.

بنابراین این تصور که حق بیمه در بیمه تکمیلی درمان باید برای همه اقشار و گروه‌های جامعه یکسان و متناسب با خدماتی که دریافت می‌کنند باشد، به نظر عادلانه نیست. معتقدم همه باید بتوانند امکان دسترسی و استفاده از خدمات درمان را به صورت برابر داشته باشند. لازمه رسیدن به این امر توزیع عادلانه و نه برابر منابع تخصیص‌یافته حوزه درمان میان دهک‌های مختلف درآمدی، طبقات اجتماعی و اقتصادی است. لذا انتظار می‌رود نخبگان و فعالان حوزه درمان و بیمه به کمک نهاده‌های قانون‌گذار به جای برابری در جهت تحقق عدالت در حوزه درمان گام بردارند.

* مدیرعامل آتیه‌سازان حافظ