در گفت‌وگو با عضو هیات‌مدیره انجمن صنایع شوینده، آرایشی و بهداشتی ایران مطرح شد
ضرورت‌‌های اصلاح قیمت محصولات شوینده، بهداشتی و آرایشی
یکی از مواردی که بسیاری از فعالان عرصه تولید در حوزه محصولات شوینده، بهداشتی و آرایشی نسبت به آن گلایه دارند، موضوع قیمت‌‌گذاری است. چه مشکلی در این زمینه وجود دارد؟
متاسفانه قیمت‌‌گذاری محصولات شوینده، بهداشتی و آرایشی در کشور، یک نوع قیمت‌‌گذاری تحت‌‌نظارت و دستوری است که این رویه با آنچه در قوانین و دستور‌‌العمل‌‌ها آمده مغایرت دارد. ۱۵سال پیش دست‌اندرکاران این صنعت با ستاد تنظیم بازار تفاهم‌‌نامه‌‌ای را تنظیم و امضا کردند -که مدارک آن نیز موجود است- و در آن کنترل نیاز بازار و تعیین قیمت در این حوزه به انجمن صنایع شوینده، بهداشتی و آرایشی ایران واگذار شده است اما به این تفاهم‌‌نامه عمل نمی‌شود. در قوانین کشور، محصولات شوینده، بهداشتی و آرایشی به هیچ عنوان مشمول قیمت‌‌گذاری دستوری و اجباری نیست اما دولت بدون وجود مصوبه و توجیه قانونی در این روند دخالت می‌کند. طبیعی است که این نوع قیمت‌‌گذاری نمی‌تواند برای این صنعت کارآمد باشد.
این عدم همخوانی افزایش هزینه‌های تولید و قیمت‌‌گذاری محصولات شوینده، آرایشی و بهداشتی تا چه حد بر اقتصاد این صنایع تاثیر می‌‌گذارد؟
تاثیر این موضوع بسیار زیاد است. ورودی مواد اولیه صنایع شوینده، بهداشتی و آرایشی متکی به دو منبع داخلی و وارداتی است که در بخش داخلی عمدتا از بورس کالا خریداری می‌شود. در مبحث واردات مواد اولیه نرخ تعرفه گمرکی بر اساس ارز نیمایی محاسبه می‌شود و طبیعتا با افزایش نرخ ارز، افزایش می‌‌یابد. درباره بخشی از نهاده‌ها که از بورس کالا خریداری می‌کنند نیز قیمت‌‌ها بر اساس فوب خلیج فارس منهای ۵ درصد تعیین می‌شود. این نهاده‌ها در یک سال گذشته بین ۳۵ تا ۶۰ درصد افزایش قیمت داشته‌‌اند و در کنار آن هزینه‌هایی مانند دستمزدها نیز ۵۷ درصد افزایش یافته و هزینه‌های حمل‌و‌نقل، حامل‌‌های انرژی و تعمیر و نگهداری تجهیزآلات نیز همچنان روند افزایشی داشته است. حال با این شرایط چگونه می‌توان انتظار داشت که صنایع شوینده، بهداشتی و آرایشی به فعالیت خود ادامه دهند در حالی که ورودی آنها غیرقابل کنترل و آزاد است و هر روز با افزایش قیمت مواجه است و در مقابل قیمت‌‌های دستوری تعیین شده برای آنها قیمت خروجی را ثابت نگه داشته است. آیا در چنین شرایطی می‌توان تعادل را در چرخه تولید کشور برقرار کرد. البته باید به عوامل منفی موثر بر وضعیت قیمت این محصولات، کاهش توان خرید مردم را نیز افزود.
یعنی کاهش توان خرید مردم نیز بر قیمت تمام‌شده محصولات شوینده، بهداشتی و آرایشی می‌‌افزاید؟
به دلیل مواجهه با مسائلی مانند تورم، گرانی و... قدرت خرید مصرف‌‌کنندگان کم شده است. به این ترتیب این کاهش توان خرید راندمان تولید شرکت‌‌های تولیدکننده را کاهش داده است. بنابراین هزینه ثابت واحد محصول با کاهش پیدا کردن میزان تولید، افزایش پیدا می‌کند. یعنی اگر قبلا مثلا هزینه ثابت یک واحد هزار تومان بود، با تولید ۱۰۰ واحد، هزینه برای هر واحد ۱۰ تومان بود، امروز با تولید ۸واحد، هزینه به ۵/ ۱۲ تومان می‌‌رسد.
شرایط اقتصادی نامطلوب این صنعت چه تاثیری بر وضعیت شرکت‌‌های حاضر در بورس داشته است؟
امروز اگر وارد سیستم کدال شرکت‌‌های این حوزه که در بورس حضور دارند شوید، خواهید دید بسیاری از آنها با زیان انباشته سنگینی مواجه هستند. درباره شرکت‌‌هایی نیز که سبد محصول کاملی دارند می‌‌بینیم که هم با سقوط قیمت سهام و هم کاهش فاحش سود مواجه هستند.
ادامه شرایط فعلی چه تاثیری بر فعالیت این صنعت خواهد گذاشت؟
فشار غیرمنطقی بر تولیدکنندگان محصولات شوینده، بهداشتی و آرایشی یا توقف تولید را در پی خواهد داشت یا برای ادامه حیات این صنعت، آنها را وادار خواهد کرد که یا از کیفیت یا کمیت محصولات خود کم کنند که در هر دو صورت زیان‌‌های فراوانی را به جامعه تحمیل می‌کند. بی‌‌توجهی به ادامه حیات صنایع شوینده و بهداشتی کشور، موجب خواهد شد هزینه‌های مربوط به این حوزه، با کاهش بهداشت صرف واردات دارو، هزینه‌های درمانی و تبعات دیگر آن شود.تصمیم‌گیری در این باره باید با برنامه‌‌ریزی، دوراندیشی و بر مبنای اصول اجرایی صنعت انجام شود؛ نه اینکه مانند سیاست درج قیمت کالا روی کالاها یک روز تولیدکننده را وادار به درج قیمت تولید و یک روز مجبور به درج قیمت تولیدکننده و مصرف‌‌کننده کند و در نهایت نیز به جز افزودن هزینه‌های مربوط به جت‌‌پرینت بر قیمت کالا، نتیجه‌‌ای در بر نداشته باشد. مقررات و قوانین به‌‌خصوص در حوزه اقتصادی باید به نحوی باشد که تولیدکننده و مصرف‌‌کننده در یک بستر آرام اقتصادی از آن منتفع شوند نه اینکه با اظهارنظر و اعمال سلیقه‌های شخصی و مقطعی هر دو سوی این معادله را دچار چالش کند.
با توجه به این موارد، به نظر شما راهکار عملی برای خروج از این شرایط بحران‌‌زا چیست؟
حقیقت این است که امروز ظرفیت تولید در صنایع تولیدی شوینده، بهداشتی و آرایشی حداقل ۴ تا ۵ برابر نیاز کشور است، بنابراین نمی‌توان آن را مانند کالاهای اساسی مثل روغن که تولید کمتر از نیاز کشور است، نیازمند قیمت‌‌گذاری دستوری و اجباری دانست. پس ضرورتی وجود ندارد که قیمت این محصولات توسط نهادهای بالادست و بدون در نظر گرفتن هزینه‌های تولید صورت گیرد. به نظر کارشناسان این حوزه اگر قیمت‌‌گذاری محصولات شوینده، بهداشتی و آرایشی را در اختیار انجمن یا خود صنعت بگذارند، رقابت و نیاز بازار -نظام عرضه و تقاضا- با توجه به عدم محدودیت ظرفیت، این محصولات را با حداقل قیمت در اختیار مصرف‌‌کنندگان قرار خواهد داد.
