«دنیای اقتصاد» بررسی می کند
جهت‌یابی نگاه صنعت نفت
نگاه سازندگان به بازارهای فرامرزی
گفته می‌شود که ضریب بازدهی پالایشگاه‌‌‌های ایران نسبتا پایین است، سازندگان تجهیزات تا چه اندازه در این زمینه می‌توانند کمک‌کننده باشند؟
در این خصوص باید دو ساحت را از یکدیگر جدا کرد؛ بخش تجهیزات و بخش پروسس. افزایش بازدهی مربوط به بخش پروسس می‌شود و احتمالا باید تغییراتی در مرحله‌ای از فرآیند یا برخی از اجزای خط انجام دهند. اما آنچه مربوط به بخش ما می‌شود تامین و ساخت تجهیزات است، هر آنچه به ما ارجاع شده اعضای ما در محدوده استاندارد جوابگو بوده‌اند یعنی مشکل مربوط به تجهیزسازها نمی‌شود، چراکه اگر استانداردی را پاس نکنند اصلا آن محصول در خط تولید قرار نمی‌گیرد.
درباره بازارهای فرامرزی صنعت ساخت تجهیزات نفت و پتروشیمی توضیح دهید که کدام کشورها مقصد اصلی بوده‌اند؟
به طور کل، انجمن ما به دنبال توسعه بازار فرامرزی خود در کشورهایی مانند عراق است. البته برای توسعه بیشتر این بازارها، نیاز است که شرایط و مناسبات سیاسی و تجاری فراهم شوند که این امر در حوزه کاری ما نیست، بلکه افرادی که در قالب ای‌پی‌سی فعالیت می‌کنند باید پیشاپیش قراردادهایی را امضا کنند. این افراد هرچند تلاش خود را انجام می‌دهند، اما عراق هم بین ما و آمریکا، آمریکا را ترجیح می‌دهد.
به طور کلی، ما برای توسعه بازار فرامرزی برنامهریزی کردهایم و در این راستا، شرکت مدیریت زنجیره تامین تاسیس شد که با محوریت توسعه بازار خارج و صادرات فعالیت خود را آغاز کرده است. این شرکت از اعضای انجمن تشکیل شده و بیشتر روی صادرات فعالیت می‌کند. دلیل این امر این است که ما خیلی به بازار داخل با توجه به بودجه تدوین‌شده خوش‌بین نیستیم که بتواند بازار را آنچنان رونق دهد. توسعه بازار داخل در سال آینده منوط به کلید خوردن پروژههای عمرانی است، در حالی که می‌دانیم رقم بودجه عمرانی ناچیز است.
همچنین، ما به کشورهای سی‌آی‌اس، آمریکای جنوبی و آفریقا نظر داریم. ما باید توسعه بازار در خارج از ایران را جست‌وجو کنیم، زیرا کمیت و کیفیت محصولات ما در حدی است که بتواند از پس این بازارها برآید. باید راهکارهای توسعه این بازارها را پیدا کنیم و از ابزار مدیریت متمرکز استفاده کنیم. این نوع مدیریت را ما در استصنا ایجاد کردیم ولی بیشتر از دست ما ساخته نیست.
من در مناسبت‌‌‌های مختلف گفتم که ما مشکل در خصوص مراودات مالی بین‌المللی داریم، مبادله پرهزینه شده و بعضی مواقع در حوزه پرداخت برای تامین مواد اولیه و داد و ستد مشکل داریم. این مراودات بین‌المللی باید حل شود. کشور روسیه حدود دو سال گرفتار تحریم جدی شده و به دنبال این است که زیرساخت‌‌‌های خود را برای مبادلات مالی درست کند، اما ما ۴۰ سال است تحریم هستیم و هیچ کاری نکردیم.
ما باید به شکل بین‌المللی و در کنار آن به صورت خاص عمل کنیم، حداقل از این کشورهایی که در دایره دوستی با ما قرار دارند، استفاده و الگوبرداری کنیم. اگر مساله مالی به یکی از این دو روشی که گفتم حل نشود، خیلی نباید توقع توسعه و رونق داشته باشیم.
طلب شرکت‌های عضو انجمن از دولت چقدر است؟
عمدتا شرکت‌های عضو و حتی کارفرماها هم مقدار مبلغ طلب‌شان را اعلام نمی‌کنند، به خاطر اینکه می‌گویند ما قرار است با اینها ادامه همکاری داشته باشیم و اگر اسم آنها را بیاوریم، پروژه بعدی را به ما نمی‌دهند، یعنی نوعی گروکشی. از نظر من یک سیستم ارباب و رعیتی وجود دارد. من طی این سنواتی که در انجمن هستم شفاها از تعداد زیادی شکوائیه شنیدم دال بر اینکه مطالبات ما را نمی‌دهند اما مکتوب و مستند شاید دو نفر بوده‌اند. اینها هم مطالباتشان به حدی طولانی شده بود که ناگزیر به اعلان آنها شدند.
چه پیشنهادی برای رونق بیشتر این صنعت دارید؟
دی ماه دو سال پیش رهبر انقلاب دستور دادند که استراتژی صنعت مستقل از دولت‌ها تدوین شود. این حرف تکراری من در ۷۰درصد مصاحبه‌ها و سخنرانی‌ها بوده است و هنوز هیچ اثر اجرایی از آن مشاهده نکرده‌ایم، تیر ماه سال گذشته رئیس‌جمهوری گفت که این استراتژی آماده است و به زودی رونمایی خواهد شد. از آن تاریخ تاکنون شاهد اتفاق بیشتری نبوده‌ایم.
من اگر خدمت مقام معظم رهبری باشم از ایشان می‌‌‌خواهم که درباره این استراتژی دستوراتی ارائه کنند که به‌جای سازمان، گروهی چند‌نفره از دلسوزان متشکل از قوای مقننه، قضائیه، تشکل‌ها، مجلس به عنوان ناظر معرفی شوند تا پیگیر وعده‌ها و برنامه‌ها شوند. اما خارج از این در خصوص بحث دولت الان دیپلماسی صادراتی در مجموعه وزارت خارجه خوب عمل می‌کند، دیپلماسی اقتصادی و صادرات نسبت به قبل رشد زیادی کرده، اما اینکه بخشی رشد کند و بخش دیگر راکد بماند فایده ندارد. این امر نیازمند سکاندار واحد است، برای هر موضوعی ما قوانین خوبی داریم، اما نیازمند سکاندار واحد برای موضوعات راهبردی مهم هستیم.
به عنوان مثال وقتی در کسب و کاری چند نفر مختلف و در چند جایگاه متفاوت فعالیت‌هایی را دنبال کنند که اکثرا هم همسو نیستند، اثربخش نخواهد بود و همدیگر را مستهلک خواهند کرد، در حالی که اگر همه انرژی روی هم گذاشته شود، قطعا نتایج مطلوب‌تری خواهد داشت. در خصوص صادرات شما بررسی کنید ببینید چند واحد، سازمان و نهاد مختلف موضوع را پیگیری می‌کنند، اینکه سکان دست افراد مختلف باشد جزو مواردی است که موازی‌کاری را بالا برده است.
نرخ‌های چندگانه ارز در اقتصاد چه تاثیری روی سازندگان داشته است؟
هر کالایی از جمله ارز وقتی بیش از یک قیمت پیدا کند، فساد ایجاد می‌شود. ضمن اینکه ما یک حمایت خاموش ناخودآگاه از واردات میکنیم. سازنده‌ها با هزینه‌های مالیات و عوارض، جنسی را تولید می‌کنند و با سودی ۹ درصدی به مصرف‌کننده عرضه می‌کنند ولی محصول خارجی نه‌تنها این هزینه‌ها را ندارد بلکه با معیار محاسبه گمرکی ۲۸۵۰۰ تومان وارد می‌شود.
من به هیچ عنوان با واردات مخالف نیستم بلکه می‌گویم دولت باید شرایط کار را برای ما برابر با تولیدکننده خارجی فراهم کند و در چنین شرایطی با یکدیگر رقابت کنیم. به طور کل ما با ارز تک‌نرخی موافق هستیم و تا این اتفاق نیفتد بسیاری از مشکلات حل نخواهد شد.
چه درخواستی از دولت دارید؟
درخواستی هست که در صورت حل شدن آن نه‌تنها تولیدکننده‌‌‌ها بلکه هر کارآفرین و بنگاه‌داری دعاگوی رئیس‌جمهوری خواهد شد. این موضوع به قوانین تامین اجتماعی برمی‌گردد که باعث شده در سطوح و مبالغ خیلی کوچکی کل حساب شرکت‌ها مسدود شود. این قانون با توجه به شرایط و هیجانات انقلابی ابتدای انقلاب دهه ۶۰ تدوین شده و روح سوسیالیستی در آن وجود دارد و به بهره‌‌‌وری آنچنان توجه نشده است.
این باعث شده که همیشه هم کارگر، هم کارفرما همیشه ناراضی باشند. اگر سیستمی به جایی رسیده که همه ناراضی باشند یعنی مشکلی در آن وجود دارد. رئیس‌جمهور محترم اگر این اقدام را انجام دهد نه‌تنها ما بلکه همه صنعتگران و همه بنگاه‌‌‌ها از او متشکر خواهند بود.
مهم‌ترین چالش‌های سازندگان بر اساس اولویت چه موضوعاتی هستند؟
مهم‌ترین مشکل ما شاید به همین مباحث بانک و بیمه، مالیات و فضای کسب‌و‌کار و قوانین خلق‌الساعه برمی‌گردد.
ارزش کل بازار تجهیزات چقدر است و با فرض تسهیل فضای کسب و کار به چه رقمی خواهد رسید؟
من فکر می‌کنم بازار تجهیز به طور عام به نزدیک ۱۴ تا ۱۵ میلیارد دلار در سال برسد. و آن چیزی که به تجهیزات نفتی برمی‌گردد حدود ۳میلیارد یورو است. باید توضیح دهم که علاوه بر نفت، ما تجهیزات مختلفی شامل تجهیزات نیرو، مواد غذایی، دارویی و...
داریم. اگر از ظرفیت‌‌‌های موجود کامل استفاده شود ۲۰۰ هزار نفر شغل جدید به صنعت اضافه خواهد شد که با حساب رقم فعلی به ۴۰۰هزار اشتغال مستقیم خواهد رسید.
در صنعت شما بهترین حوزه برای سرمایه‌گذاری کجاست؟
بهترین حوزه همین صنعت تجهیزسازی است چون در این حوزه حتی اگر سرمایه‌گذاری جدیدی هم صورت نگیرد باز کار و فعالیت در بخش تعمیرات پابرجاست و به همین دلیل هیچ زمانی با رکود و توقف مواجه نمی‌شود. در تجهیزسازی کمتر مشاهده میکنیم که کارگاه یا کارخانه‌ای تعطیل شده باشد.
رشد مالیات پیش‌بینی شده در لایحه بودجه چه تاثیری روی شرکت‌های زیرمجموعه شما خواهد داشت؟
ما با پرداخت مالیات اصلا مخالف نیستیم، اما وقتی بودجه بر اساس اخذ مالیات بسته می‌شود و به محض اینکه از اشخاص خاص و آنهایی که زیرزمینی فعالیت می‌کنند، نمی‌توانند مالیات بگیرند فشار آن به همان اشخاص شناخته‌شده و شرکت‌های شناسنامه‌دار منتقل می‌شود.
توجه بکنید مالیات باید به نحوی باشد که یک کارخانه از روز اولی که استارت می‌زند بداند متناسب با فعالیتش چقدر باید مالیات بدهد. هر فعالیت سودآوری باید مالیات بدهد اما این باید تعریف‌شده باشد. البته اقداماتی صورت گرفته ولی هنوز شفافیت ایجاد نشده و هنوز سلیقه‌‌‌ای برخورد می‌شود.
