گواهیهای صرفهجویی انرژی
لامپهای کممصرف ۸۰درصد انرژی کمتری مصرف میکنند و حدود ۸ برابر بیشتر از یک لامپ معمولی دارای طول عمر هستند. انرژی باد کارآمدترین شکل انرژی است، زیرا باعث آلودگی یا فرسایش محیطزیست نمیشود و تاثیر زیست محیطی آن تقریبا صفر است و میتواند به اندازه هزار کیلوگرم نفت، انرژی تولید کند. در انرژی بادی، برخلاف انرژی حاصل از نفت، هزاران لیتر نفت و مشتقات آن لازم نیست سوزانده شود که موجب آلاینده شدن محیطزیست و اثرات مخرب آن شود. بر اساس دادههای بانک جهانی، امروزه بیش از یک میلیارد نفر بدون برق زندگی میکنند. در اسپانیا، تقریبا ۳۵درصد برق مصرفی با منابع انرژی تجدیدپذیر تولید میشود. در برخی از کشورها مکانیزمی استفاده میشوند که آن را «گواهی صرفهجویی انرژی» مینامند و از طریق آن اشخاص ثالث، مانند خانوارها و شرکتهای تجاری و صنعتی، میتوانند به شرکتهای برق کمک کنند تا از اهداف بهرهوری انرژی پیروی کنند. گواهیهای صرفهجویی انرژی (ESCs) گواهیهای قابلمبادله هستند، مشابه گواهیهای انرژی تجدیدپذیر (REC)، که معمولا یک مگاوات ساعت (MWh) صرفهجویی انرژی حاصل از پروژههای بهرهوری را نشان میدهند. در واقع گواهی صرفهجویی انرژی یک ابزار جدید مالی است و در زمره اوراق بهادار است و نشانگر میزان معینی از صرفهجویی در یکی از اشکال انرژی است. این گواهیها میتوانند دارای سر رسید بوده و معامله شوند. باتوجه به میزان انرژی صرفهجوییشده، به صنایع و اشخاص گواهی تعلق میگیرد و آنها میتوانند این گواهیها را در بورس انرژی عرضه کنند.
افراد و صنایعی که این گواهیها را میخرند نیز، در زمان سررسید متناسب با میزان گواهی، انرژی دریافت میکنند. این نوع گواهی برای صنایع بزرگ نظیر پتروشیمیها، فولاد، ذوبآهن، نیروگاهها و حتی مصارف خانگی که حجم بالایی از انرژی را مصرف میکنند، میتواند کاربرد داشته باشد. بهعنوان مثال اگر یک بنگاه صنعتی، طرحی را در حوزه فعالیت خود بهکار ببرد که موجب کاهش مصرف انرژی نسبت به استاندارد و الگوی مصرفی فعلی خود شود، درواقع میتوان گفت که این بنگاه صنعتی مقداری از صرفهجویی در مصرف گاز یا برق را محقق کرده است. گواهیهای صرفهجویی انرژی (ESCs) با نامهای مختلف دیگری نیز شناخته میشوند، از جمله: ۱)گواهینامهها یا اعتبارات بهرهوری انرژی (EECs) ۲)گواهیهای سفید یا گواهیهای سفید قابل معامله. ۳)برچسبهای سفید که دولتها به عنوان اعتبار صادر میکنند. گواهیهای صرفهجویی انرژی (ESCs) را میتوان هم در بازارهای انطباق و هم در بازارهای داوطلبانه استفاده کرد. چند ایالت از کشور آمریکا و همچنین برخی کشورها، قوانینی را تصویب کردهاند که شرکتهای آب و برق را ملزم میکند با بهبود بهرهوری انرژی مشتریان، رشد بار انرژی مورد انتظار خود را کاهش دهند. در ایالاتمتحده، بسیاری از ایالتها با تصویب یک استاندارد منابع بهرهوری انرژی (EERS) یا یک استاندارد برق تجدیدپذیر (RES) با پیشبینی بهرهوری انرژی، اهداف بهرهوری را تعیین کردهاند. چنین سیاستهایی ممکن است مستلزم آن باشد که درصدی از فروش مگاوات ساعت یا حرارتی با راندمان برآورده شود، یا ممکن است مستلزم آن باشد که از راندمان برای برآوردندرصد مشخصی از رشد بار سالانه استفاده شود.
در آمریکا چند ایالت (از جمله کانکتیکات، نوادا، پنسیلوانیا و نیوجرسی) مقرراتی را در قوانین خود گنجاندهاند که به اشخاص ثالث، مانند مشتریان تجاری و صنعتی، اجازه میدهد گواهی صرفهجویی انرژی تولید کنند و آنها را به شرکتهایی بفروشند که به دنبال رعایت اهداف بهرهوری انرژی هستند. ایتالیا، بریتانیا و فرانسه از سال ۲۰۰۳ برنامههای تجاری گواهی صرفهجویی انرژی را ایجاد کردهاند و در ژوئن ۲۰۰۸ هند برنامه اقدام اقلیمی را منتشر کرد که یک نوع مشوق صرفهجویی انرژی است. در ایران نیز طراحی گواهی صرفهجویی انرژی از جمله وظایفی است که به سازمان بورس و اوراق بهادار و بهدنبال آن بورس انرژی ایران محول شدهاست. دستورالعمل پروژههای بهرهوری انرژی توسط قوانین خاص هر کشور ایجاد میشود. اگرچه واجد شرایط بودن از کشوری به کشوری دیگر متفاوت است، نمونههایی از پروژههای کارآمدی که میتوانند گواهی صرفهجویی انرژی تولید کنند عبارتند از: ارتقا روشنایی تجاری و صنعتی، تولید همزمان یا ترکیبی حرارت و برق، افزایش راندمان سیستمهای گرمایش، تهویه و تهویه مطبوع یا بهبود عایق برای جلوگیری از هدر رفت انرژی.
فرآیند اندازهگیری صرفهجویی در بهرهوری انرژی
(ESC)ها مستلزم ایجاد یک خط پایه برای استفاده/ یا تقاضای انرژی قبل و بعد از اجرای پروژه بهرهوری است. رویکرد انجام این کار به قوانین خاص طراحی بازار بستگی دارد و میتواند شامل ارقام «پسانداز تلقیشده»، محاسبات مهندسی، و اندازهگیری مستقیم باشد. بسیاری از بازارهای انطباق به تایید شخص ثالث با استفاده از پروتکل اندازهگیری و تایید M&V) measurement and verification) نیاز دارند. پروتکل ممکن است بسته به تصمیمات خطمشی در مورد هزینه اجرای برنامه، سهولت انطباق و سایر عوامل متفاوت باشد. قیمت ESC بسته به بازار متفاوت است. در بازارهای انطباق، حداکثر قیمت میتواند به طور موثر توسط مقام نظارتی با استفاده از جریمه عدمانطباق، محدود شود.
گواهیهای صرفهجویی انرژی، میتوانند ابزاری انعطافپذیر برای دستیابی به اهداف بهرهوری انرژی به شرکتها ارائه دهند و در عین حال به شرکتهای تجاری و صنعتی که در کاهش مصرف انرژی موفق هستند با یک جریان درآمد اضافی که ممکن است اقتصاد یک پروژه را بهبود بخشند و پاداش دهند. شرکتهای تجاری و صنعتی ممکن است تصمیم بگیرند که پروژههای واجد شرایط را بهطور مستقل اجرا کنند یا از یک شخص ثالث، مانند صندوق برق یا انرژی پاک، کمک مالی بگیرند. بسته به قوانین حاکم بر بازار، مالکیت میتواند متفاوت باشد. در برخی موارد، نهادی که پروژه بهرهوری را تامین مالی میکند، مالک اعتبارات میشود، در حالی که در برخی دیگر، مالک تاسیساتی که تجهیزات در آن نصب شده است، از حقوق برخوردار است. برخی از شرکتهای تجاری و صنعتی در بازارهای ESC داوطلبانه شرکت میکنند. در این بازارها، شرکتها، اعتباراتی را که نشاندهنده صرفهجویی در انرژی از پروژههای داوطلبانه بهرهوری انرژی است، خرید و فروش میکنند تا تعهد شرکتی به پایداری زیست محیطی و ارتقای تصویر برند را نشان دهند.
بازار داوطلبانه هنوز یک مرجع گواهیکننده منحصر به فرد برای افزودن اعتبار به بازار ندارد، همانطور که استاندارد «Green-e» برای گواهینامههای انرژی تجدیدپذیر انجام میدهد.