منافع مالی پرش قیمتی طلای سیاه برای تولیدکنندگان منطقه چیست؟
تراز مثبت بودجه کشورهای خاورمیانه با نفت ۱۰۰ دلاری
جنگ در اروپا به معنای این است که اعضای اوپک مانند عربستان سعودی و امارات متحده عربی درآمد نفتی بزرگتری خواهند داشت و این احتمال وجود دارد که بحرین به عنوان کوچکترین اقتصاد این منطقه در صورت بالا ماندن قیمت، برای اولین بار از سال ۲۰۰۸ بودجهای متوازن در سال ۲۰۲۲ داشته باشد. برنت تنها در چند ساعت پس از آنکه ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه به قوای نظامی این کشور فرمان تهاجم به اوکراین را صادر کرد، بیش از ۹درصد بالا رفت. صندوق بینالمللی پول تخمین میزند قیمتها در این سطح، ثبت رکورد تراز مالی مثبت در بودجه را برای همه کشورهای تولیدکننده نفت در خاورمیانه، بهغیر از بحرین، تضمین کند.
عربستان که برای تراز مالی بودجهاش نیازمند نفت ۷۲دلاری است، پیش از این اعلام کرده بود که انتظار ثبت مازاد در بودجهاش را دارد. برای امارات، این رقم ۶۷ دلار بر بشکه است. بحرین اما نیازمند نفت بالای ۱۰۶ دلاری است تا به توازن در بودجه برسد. بر این اساس، حد سربهسری نفت در بودجه قطر ۱/ ۴۴ دلار بر بشکه، برای عمان ۵/ ۶۰ دلار و برای کویت ۴/ ۶۵ دلار در هر بشکه است.
زیاد داود، اقتصاددان ارشد بازارهای نوظهور در «بلومبرگ اکونومیکس»، در این مورد میگوید: «نفت ۱۰۰ دلاری برای اعضای شورای همکاری خلیج فارس یک مزیت است. افراد بسیار کمی فکر میکردند پس از سقوط قیمت نفت در سال ۲۰۱۴ به این سطح برگردیم.» وی افزود: «این امر به دولتها اجازه هزینه بیشتر و افزایش ذخایر ارزهای خارجی را میدهد.»
محمد ابوبشا، رئیس پژوهش اقتصاد کلان در بانک سرمایهگذاری «EFG هرمِس» نیز معتقد است که پرش قیمت نفت موجب بهبود اعتماد، پر کردن شکاف ترازنامهها و حمایت از ریکاوری اقتصادی کشورهای حوزه خلیج فارس خواهد شد.
او میگوید که سرمایهگذاران همچنین ارزهای این منطقه که به دلار پیوند خوردهاند را به عنوان پناهگاه امنی در مقابل ریسک فزاینده ارزهای نوظهور و شرایط پیچیده افزایش تورم و احتمال اعمال سیاستهای انقباضی توسط بانکهای مرکزی، خواهند یافت. این یک چرخش شدید پس از آشفتگی بازار انرژی و بیماری همهگیر بود که به بازیابی از آخرین کاهش قیمت نفت منجر شد. با این حال، افزایش تمرکز بر انضباط مالی پس از یک دوره قیمتهای پایین به معنای این است که کشورهای خلیج فارس بعید است هزینهها را افزایش دهند. در عربستان، بزرگترین صادرکننده نفت جهان، مسوولان پیش از این متعهد شدهاند که درآمد بادآورده نفت را جهت آمادگی برای آینده استفاده کنند. این امر بخشی از تلاشهای عربستان سعودی برای تنوعبخشی به اقتصاد است چراکه تغییرات اقلیمی موجب بهکار گرفتن فناوری میشود که سوخت فسیلی نمیسوزاند. اویل پرایس در گزارشی مدعی شد نشانهها حاکی از این است که مصرفکنندگان نباید به اعضای اوپک برای افزایش تولید و بهتبع آن پایین آوردن قیمتها امیدوار باشند چراکه مقامات بسیاری از کشورهای اوپک پنج شنبه گفتهاند نیازی به افزایش فوری تولید نمیبینند و وضعیت موجود را «پیچیده و پرنوسان» توصیف کردند.
با این حال، همین رسانه در تحلیلی دیگر گفته دو سناریو میتوان برای جنگ روسیه و اوکراین و اثر آن بر قیمتها متصور شد. نخست اینکه روسیه به حملات خود ادامه دهد و مورد مجموعهای از تحریمها و واکنشها قرار گیرد. در این سناریو، قیمت نفت میتواند به ۱۵۰ دلار یا حتی بالاتر برسد و بعید است مجموعهای از عوامل نزولی هم بتوانند قیمت را به زیر ۱۰۰ دلار بکشانند. اما در صورتی که تنشها بین دو کشور کاهش یابد و به راهحلی دیپلماتیک برسند که احتمالش کم است، میتوان بازگشت ایران به بازار جهانی با توافق هستهای را تنها عاملی دانست که قیمت نفت را پایین خواهد آورد.