جای خالی صنایع پاییندستی پتروشیمی در ماهشهر
غرفههای شرکتهای پتروشیمی بخشی از این نمایشگاه بود، بخش دیگر اما مربوط به صنایع پاییندستی بود؛ صنایعی که اکثر آنها با تامین خوراکشان از همان شرکتهای پتروشیمی انواع فرآوردهها را تولید میکنند و شاید بتوان گفت که هدف ذاتی این دست نمایشگاهها معرفی همین صنایع پاییندستی است که برخی از آنها در صورت حمایت میتوانند تولیدات خود را متنوعتر و گستردهتر کنند و علاوه بر بینیاز کردن کشور به واردات برخی اقلام، به اشتغالزایی نیز کمک کنند. شرکتهایی که به پشتوانه تامین خوراکشان از سوی شرکتهای پتروشیمی میتوانند انواع کارگاهها و کارخانهها از قبیل لولهسازی، بستهبندی، لاستیکسازی، تولید لوازم بهداشتی، مبلمان، مواد شوینده، پلاستیکها و انواع دستگاهها برای تولید بسیاری از محصولات با مواد اولیه تامین شده از شرکتهای پتروشیمی را راهاندازی کنند. در اغلب کشورهای صاحبنام در حوزه پتروشیمی، این صنعت جهت اشتغالزایی شناخته نمیشود و احداث یک پتروشیمی با اولویت اصلی ایجاد شغل، به دلیل هزینههای بالای راهاندازی واحدهای تولیدی آن، چندان توجیه اقتصادی ندارد اما اگر یک پله پایینتر برویم یعنی جایی که کارخانههای کوچکتر انواع محصولات را با استفاده از مواد اولیه پتروشیمیایی تولید میکنند، معادلات تغییر خواهد کرد.
در صنایع پاییندستی هزینه راهاندازی خط تولید یک محصول بسیار پایینتر است و علاوه بر ارزانتر بودن دستگاهها، خوراک این کارخانهها راحتتر تامین میشود و مشکلات و خطرات در روند تولید این محصولات در مقایسه با خط تولید محصولات پتروشیمایی بسیار پایینتر است. یکی از مزیتهایی که سرمایهگذاران برای راهاندازی یک کارگاه یا کارخانه به دنبال آن میگردند، تامین خوراک از نزدیکترین تولیدکننده و با کمترین قیمت است، مزیتی که باعث کاهش هزینهها و سودآوری بیشتر میشود و در حالی که این مزیت در دو هاب پتروشیمی ایران یعنی عسلویه و بندرماهشهر بیشتر از هرجای دیگری دیده میشود، اما شاهد آن هستیم که بندر ماهشهر کمترین سهم را از این بازار پرسود دارد و این مزیت که همان نزدیکی به تامینکننده مواد اولیه (شرکتهای پتروشیمی) بوده، مغفول مانده است.
کم نیستند کسانی که سرمایه کافی برای راهاندازی صنایع پاییندستی در بندر ماهشهر را دارند و با کمی ترغیب و مانعزدایی از پیشروی آنها میشود امید به ایجاد تحول در این حوزه داشت، تحولی که یکی از بزرگترین معضلات منطقه که همان بیکاری است را تا حدود زیادی برطرف میکند اما گاهی کار چنان سخت میشود که سرمایهگذاران عطای راهاندازی کسب و کار در منطقه را به لقای آن میبخشند. شهرستان بندر ماهشهر از غرفههای نمایشگاه ایرانپلاست در حوزه صنایع پاییندستی بیبهره بود و همین موضوع نشان میداد که چقدر امکان انجام کار در این حوزه وجود داشته و در این سالها تنها توجهمان به این بوده که چند نفر دیگر را میتوان در یکی از شرکتهای پتروشیمی بهکار گرفت. در اولویت قرار دادن جوانان بومی برای استخدام در شرکتهای پتروشیمی و تشویق سرمایهگذاران برای سرمایهگذاری در صنایع پاییندستی و ایجاد تسهیلات برای آنها، دو بالی هستند که در کنار هم میتوانند گره اشتغال و بیکاری در شهرستان بندر ماهشهر را باز کنند و صرفا ایجاد فشار برای بهکارگیری چند نفر در شرکتهای پتروشیمی کاری از پیش نخواهد برد.