نفت بی‌ارزش خواهد شد؟

ایسنا: بر پایه تحقیقات جدید، حداکثر نیمی از دارایی‌های سوخت فسیلی جهان ظرف ۱۵ سال آینده بی‌ارزش خواهند شد. تحقیقات جدید نشان می‌دهد اگر گذار به انرژی سبز با سرعت پیش‌بینی شده در کنفرانس cop۲۶ پیش برود، حداکثر نیمی از دارایی‌های سوخت فسیلی جهان تا سال ۲۰۳۶ بی‌ارزش خواهند شد. اگر این دارایی‌ها ارزش خود را از دست بدهند، با فروپاشی روبه‌رو خواهیم شد که نظیر آن از زمان بحران مالی سال ۲۰۰۸ مشاهده نشده است. با این حال کسانی که زودهنگام به سمت زیرساخت و فناوری تجدیدپذیر رفتند، می‌توانند از اقتصاد جدید سود ببرند و از ایجاد فرصت‌‌های جدید اشتغال و ساخت صنعت انرژی جدید پشتیبانی کنند. دولت‌‌ها به برنامه‌‌ای برای سقوط احتمالی نفت و گاز و تضمین اینکه فعالیت‌های انرژی سوخت فسیلی در زمان گذار نیازهای انرژی را برآورد می‌کند، نیاز دارند اما این تامین مهم‌تر از تحلیل رفتن غایی تقاضای بین‌‌المللی نخواهد بود. در نرخ تولید پیش‌بینی شده فعلی، بین ۱۱ تا ۱۴ تریلیون دلار به دلیلی بی‌ارزش شدن دارایی‌های سوخت فسیلی از دست خواهد رفت. ممکن است تجربه مشابه سقوط تقاضا برای نفت در آوریل سال۲۰۲۰ در اوج پاندمی کووید-۱۹ را ببینیم که در جریان آن قیمت نفت به زیر صفر سقوط کرد.

 فقط این‌بار تقاضا دوباره افزایش پیدا نخواهد کرد و شرکت‌های نفتی و اقتصادهای وابسته به بخش نفت دشواری اقتصادی قابل‌ملاحظه‌‌ای را تجربه خواهند کرد. بیل گیتس، یکی از چهره‌های مشهوری است که پیش‌بینی کرده سرمایه‌گذاری در غول‌‌های نفتی یک اشتباه بزرگ خواهد بود. این میلیاردر فناوری در کنفرانس اقلیمی cop۲۶ که‌ ماه جاری برگزار شد، تاکید کرد بعضی از این غول‌‌های نفتی سقوط خواهند کرد. از هم‌‌اکنون تا ۳۰ سال آینده بعضی از این شرکت‌های نفتی ارزش اندکی خواهند داشت. این پیش‌بینی به‌دنبال سقوط قیمت سهام چندین ابرغول نفتی نظیر اکسون‌موبیل، بی‌پی و رویال‌داچ‌شل در پنج سال گذشته صورت می‌گیرد. اوایل امسال پس از یک سال محدودیت‌‌های کرونایی، شرکت اکسون‌موبیل ضرر بیش از ۲۰میلیارد دلار در سه‌ماهه پایانی سال‌۲۰۲۰ را اعلام کرد. این داستان مشابه داستان بسیاری از شرکت‌های نفتی در سراسر جهان است و شرکت‌هایی که از ورشکستگی‌‌های دوران پاندمی جان به‌در بردند، باید برای دوباره سر پا شدن، بجنگند. در گزارش اندیشکده «کربن ‌ترکر» که اوایل امسال منتشر شد، تاکید شد: سوخت فسیلی و سهام شرکت‌های مرتبط با آن ۱۲۳ میلیارد دلار در یک دهه گذشته از دست داده‌‌اند. این برآورد نشان می‌دهد روند مذکور پس از کنفرانس cop۲۶ ادامه پیدا می‌کند و فشار فزاینده‌ای از سوی سازمان‌های بین‌‌المللی برای فاصله‌گرفتن از سوخت‌‌های فسیلی تازه شروع شده است.  رشد ارزش سهام انرژی‌های تجدیدپذیر به میزان قابل‌توجهی بالاتر است و سوددهی تجدیدپذیرها در یک دهه گذشته سه‌برابر شده است. سوددهی مثبت سرمایه‌گذاری در کشورهای توسعه‌یافته و همچنین اقتصادهای نوظهور مشاهده شده و نشان می‌دهد که این یک پدیده جهانی است. هنریک جپسن، نویسنده این گزارش توضیح داده که ریسک اقلیمی به‌حدی عینی شده که نمی‌‌توان آن را نادیده گرفت و سهام انرژی پاک به‌سرعت جای نظم قدیمی را به‌عنوان گزینه سرمایه‌گذاری برای یک جهان در حال گذار می‌گیرد.

اگر چنین چیزی صحت داشته باشد، اقتصاد جهانی صدها هزار شغل انرژی را از دست خواهد داد زیرا جهان یک گذار انرژی را پشت‌سر می‌‌گذارد. کسانی که در کشورهای وابسته به تولید سوخت فسیلی برای درآمد و اشتغال زندگی می‌کنند، طبعا نگران چنین تغییری هستند و آموزش و اشتغال‌‌زایی را در مرکز توجه برای یک صنعت انرژی تجدیدپذیر نوظهور می‌‌گذارند. طبق پیش‌بینی مورگان‌استنلی، با تعهد کشورهای توسعه‌یافته‌‌ای مانند انگلیس برای پایان بخشیدن به تولید زغال‌سنگ در پنج سال آینده، صنعت زغال‌سنگ تا اوایل سال ۲۰۲۳ ناپدید خواهد شد. وقتی زغال‌سنگ رفتنی شد، طولی نخواهد کشید که نوبت نفت و گاز می‌رسد. سوال مطرح چه «مدت دیگر؟» است.